Παγκόσμια ημέρα για το όζον: Εξακολουθεί να απειλείται η στιβάδα του όζοντος!

Εξακολουθεί να απειλείται το στρώμα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική, παρά τα σημάδια επούλωσης που παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια, όπως διαπιστώνει η Διεθνής Επιτροπή Όζοντος με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα (16η Σεπτεμβρίου) για τη Διατήρηση της στρώματος του όζοντος.

   Τα επίπεδα του στρατοσφαιρικού όζοντος σταμάτησαν να φθίνουν στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και έχουν σταθεροποιηθεί σε επίπεδα περίπου 2-3 % λιγότερο από ό,τι εκείνα που παρατηρήθηκαν το 1980. Η τελευταία διεθνής αξιολόγηση του στρατοσφαιρικού όζοντος το 2014 αναφέρει μια μικρή, αλλά στατιστικά σημαντική αύξηση του όζοντος. Μία ανάκαμψη που, δυστυχώς, αναμένεται να διαρκέσει πέντε δεκαετίες για να επανέλθει στα επίπεδα προ του 1980, αλλά ταυτόχρονα αναμένεται να επηρεαστεί άμεσα από την κλιματική αλλαγή.

   Όπως υπογραμμίζεται, παρά τα αρχικά σημάδια της επούλωσης της τρύπας του όζοντος, φαίνεται ότι στην Ανταρκτική εξακολουθεί να επηρεάζεται από ελάττωση του επιπέδου του όζοντος. 

   Σύμφωνα με την Επιτροπή, ένα σημαντικό επίτευγμα του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ είναι η επιτυχής μείωση της παγκόσμιας παραγωγής, κατανάλωσης και απελευθέρωσης στην ατμόσφαιρα των ουσιών που καταστρέφουν το όζον (ODSs). Οι ατμοσφαιρικές παρατηρήσεις έχουν δείξει ότι το συνολικό επίπεδο χλωρίου από τα ODSs μειώνεται. Τα περισσότερα από αυτά τα ODSs είναι, επίσης, ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου, ενώ όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό η συμβολή τους στην υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή θα ήταν πολύ μεγαλύτερη, χωρίς το Πρωτόκολλο.

   Η προστασία του κλίματος έχει ήδη επιτευχθεί, εκτιμά η Διεθνής Επιτροπή. Θα μπορούσε, ωστόσο, να βελτιωθεί με τη σωστή διαχείριση των υποκατάστατων υδρογονανθράκων. Παράλληλα, μπορεί να ενισχυθεί με την ορθή εφαρμογή αερίων που έχουν χαμηλότερη δυναμική θέρμανσης του πλανήτη.

   Παρατηρήσεις εδάφους, μπαλονιού, και δορυφορικές παρατηρήσεις, έδειξαν ότι η τρύπα του όζοντος στην Ανταρκτική επανεμφανίστηκε τους τελευταίους μήνες, όπως αναμενόταν. Η τρύπα φτάνει μέγιστη στη εξάντλησή της από τις αρχές Οκτωβρίου του 2016.

   Η τρύπα του όζοντος προκαλείται από την απελευθέρωση των ανθρωπογενών χημικών ουσιών που περιέχουν χλώριο και βρώμιο. Τα επίπεδα αυτών των χημικών ουσιών πάνω από την Ανταρκτική, προβλέπεται να μειωθούν στα επίπεδα του 1980 μέχρι το 2070.

   Η Σύμβαση του 1985 στη Βιέννη ήταν η συμφωνία – πλαίσιο, σύμφωνα με το οποίο το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγματεύσεων με ισχυρή ελληνική παρουσία από τον καθηγητή Ζερεφό και την ομάδα του. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό παράδειγμα επιτυχούς συνεργασίας μεταξύ των επιστημόνων, κυβερνήσεων, μη κυβερνητικών οργανώσεων και της βιομηχανίας για τον έλεγχο της παραγωγής και της κατανάλωσης των ουσιών που καταστρέφουν το όζον.

   Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έχει ορίσει την 16η Σεπτεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα για τη Διατήρηση της στρώματος του όζοντος με αφορμή τον εορτασμό της υπογραφής του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ το 1987 για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος.