«Οπτικοποιώντας την ανθρωπότητα»: Η πρώτη δράση του Δικτύου Μουσείων Σύγχρονου Πολιτισμού του ΥΠΠΟΑ

Tο πρώτο επίσημο «παρών» του δηλώνει το Δίκτυο Μουσείων Σύγχρονου Πολιτισμού του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με την ψηφιακή έκθεση «Οπτικοποιώντας την ανθρωπότητα», που είναι πλέον διαθέσιμη στην πλατφόρμα res.momus.gr. Στην έκθεση παρουσιάζονται περισσότερα από 100 έργα τέχνης 62 καλλιτεχνών από τις συλλογές των φορέων που συμμετέχουν στο Δίκτυο (Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης [ΕΜΣΤ], Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης [MOMus].

Όπως ενημερώνει με ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, με την επιλογή των έργων επιχειρείται η αποτύπωση, όχι μόνο της παγκόσμιας ανθρωπιστικής και οικονομικής κρίσης στην Covid-19 εποχή, αλλά και άλλων, πρωτόγνωρων προκλήσεων που η ανθρωπότητα καλείται να αντιμετωπίσει και που σχετίζονται με την αυξανόμενη οικονομική ανισότητα, το ανεξέλεγκτο κλίμα φόβου, τον αυθαίρετο περιορισμό ατομικών ελευθεριών και την εργασιακή αβεβαιότητα. Προκλήσεις που καθιστούν πιο επίκαιρη από ποτέ τη συζήτηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, 70 χρόνια μετά την υπογραφή της Ευρωπαϊκής Διακήρυξης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

 Η έκθεση «Οπτικοποιώντας την ανθρωπότητα» προκρίνει την επουλωτική δύναμη της τέχνης που μπορεί να ξεπεράσει εμπόδια όπως η γλώσσα, η κουλτούρα και η πολιτική. Διαρθρωμένη σε τρεις ενότητες, κάθε μία από τις οποίες περιλαμβάνει έργα και από τους τρεις συμμετέχοντες φορείς-μέλη του δικτύου, η έκθεση καταγράφει, ερμηνεύει και αποκαλύπτει αλήθειες πέρα από το ορατό, παρουσιάζει, άλλοτε με ευθύ και άλλοτε με υπαινικτικό τρόπο, εικόνες θάρρους και αδικίας, ελπίδας και απελπισίας, μικρές και μεγάλες επιτυχίες και αποτυχίες του ανθρώπου να προστατέψει τον άνθρωπο.

Πιο συγκεκριμένα, η πρώτη ενότητα με τίτλο «Animus Immortalis Est» θίγει το ζήτημα της αξίας της ανθρώπινης ζωής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, σε μια εποχή που ο φονταμενταλισμός, ο φασισμός, ο θρησκευτικός εξτρεμισμός και η τρομοκρατία απειλούν τις ανθρωπιστικές αξίες πάνω στις οποίες δομήθηκε η Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η δεύτερη ενότητα με τίτλο «Κάτι Σαν Σπίτι» ασχολείται με την έννοια της Εστίας τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά: η παγκοσμιοποίηση έχει μετατρέψει εκατομμύρια ανθρώπους από πολίτες σε μετανάστες, ενώ το δικαίωμα στην κατοικία, στην ασφάλεια αλλά και στον αυτοπροσδιορισμό είναι λιγότερο δεδομένα από ποτέ. Τί σημαίνει «σπίτι» για τον καθένα από μας; Η τρίτη ενότητα με τίτλο «Κλιματική Κρίση» παρουσιάζει έργα που στόχο έχουν να καταδείξουν το μείζον ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και των μοιραίων περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεών της, οι οποίες είναι ήδη παγκοσμίως αισθητές. Οι καλλιτέχνες θέτουν το ερώτημα εάν η ανθρωπότητα δύναται να διορθώσει τα περιβαλλοντικά λάθη της.

Το Δίκτυο Μουσείων Σύγχρονου Πολιτισμού ιδρύθηκε με πρωτοβουλία της Διεύθυνσης Εικαστικών, Αρχιτεκτονικής, Φωτογραφίας και Μουσείων Σύγχρονου Πολιτισμού του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και λειτουργεί υπό τη μορφή συνεργατικής πλατφόρμας στην οποία συμμετέχουν οι εποπτευόμενοι μουσειακοί φορείς σύγχρονου πολιτισμού της χώρας. Η ιδέα προέκυψε από τη διεθνή μουσειακή πρακτική για τη δημιουργία ενός πλέγματος συνεργειών και συνεργασιών με στόχο την εξοικονόμηση πόρων, την εξεύρεση συνεργατικών τρόπων και εργαλείων, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και την από κοινού ανάδειξη των έργων που ανήκουν στις δημόσιες συλλογές της χώρας.

Η ψηφιακή έκθεση «Οπτικοποιώντας την ανθρωπότητα» αποτελεί την πρώτη επίσημη δράση του Δικτύου για την οποία συνεργάστηκαν η Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) και ο Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (MOMus). Εγκαινιάστηκε μ’ αυτόν τον τρόπο ένα συλλογικό εκθεσιακό εγχείρημα, στο οποίο για πρώτη φορά τα μεγαλύτερα μουσεία μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης της χώρας συνεργάστηκαν για την υλοποίηση μιας υψηλού επιπέδου διεθνούς έκθεσης αφιερωματικού χαρακτήρα.