Περιθωριοποιημένες ομάδες χωρίς πρόσβαση στο Ίντερνετ, ακόμη και στις δημοκρατίες
Οι απανταχού πολιτικά αποκλεισμένες ομάδες, κυρίως εθνοτικές και θρησκευτικές, οι οποίες βρίσκονται στο περιθώριο σε διάφορες χώρες, έχουν μικρότερη έως μηδενική πρόσβαση και στο διαδίκτυο. Αυτό διαπίστωσε μια νέα διεθνής επιστημονική έρευνα, με τη συμμετοχή ενός Έλληνα ερευνητή, η οποία συνέταξε τον πρώτο «χάρτη» των ομάδων εκείνων που μένουν πίσω στην παγκόσμια διαδικτυακή επανάσταση, εξαιτίας σκοπίμων διακρίσεων σε βάρος τους.
Παρά τη διαρκή επέκταση του Ίντερνετ παγκοσμίως και την εξύμνησή του ως «απελευθερωτικής» τεχνολογίας -ιδίως μετά την «Αραβική ‘Ανοιξη- που προωθεί τη διαφάνεια, τη δημοκρατία, τα ατομικά δικαιώματα και τη συλλογική-ακτιβιστική δράση, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι πολλές κυβερνήσεις, ακόμη και στις δημοκρατικές χώρες, φροντίζουν συστηματικά -δια πράξεων ή δια παραλείψεων- ώστε οι «ανεπιθύμητες» ομάδες να μην μπορούν να αξιοποιήσουν το διαδίκτυο πλήρως. Όταν μάλιστα η κυβέρνηση μιας χώρας είναι ο μόνος ή ο βασικός πάροχος των υπηρεσιών διαδικτύου, κάτι που είναι συχνό φαινόμενο στις αναπτυσσόμενες χώρες, τότε το έργο της είναι ευκολότερο.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Νιλς Βάϊντμαν του γερμανικού Πανεπιστημίου της Κωνσταντίας, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό “Science”.
Στην έρευνα συμμετείχε ο Ξενοφών Δημητρόπουλος, από το 2014 επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης και ερευνητής του Ινστιτούτου Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) στην Κρήτη, ειδικός σε θέματα μετρήσεων του Ίντερνετ.
Οι ερευνητές, μεταξύ των οποίων ειδικοί του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Τεχνολογίας (ΕΤΗ) της Ζυρίχης, έβγαλαν χρήσιμα συμπεράσματα, αναλύοντας την διαδικτυακή κίνηση που διέρχεται μέσω της Ελβετίας από και προς διάφορες διαδικτυακές διευθύνσεις διεθνώς. Στη συνέχεια, μελετώντας ένα δείγμα άνω των 19 εκατομμυρίων τέτοιων διευθύνσεων, εντόπισαν πού ανά τον κόσμο βρίσκονται οι αντίστοιχοι χρήστες και έτσι δημιούργησαν ένα παγκόσμιο διαδικτυακό «χάρτη».
Το βασικό συμπέρασμά τους είναι ότι, αν και κατά τα τελευταία χρόνια έχει γενικά βελτιωθεί η πρόσβαση των εθνοτικών ομάδων της Γης στο διαδίκτυο, κάποιοι (κυρίως στις ανεπτυγμένες δημοκρατικές χώρες) τα έχουν καταφέρει πολύ καλύτερα από άλλους (κυρίως στις αναπτυσσόμενες). Οι πολιτικά απομνωμένες ομάδες, που αντιμετωπίζονται με εχθρότητα από την κεντρική εξουσία, έχουν κατά μέσο όρο 30% μικρότερη προσβασιμότητα στο διαδίκτυο, σε σχέση με τους υπόλοιπους συμπατριώτες τους στη χώρα τους.
Σε ακραίες περιπτώσεις το ποσοστό αυτό μπορεί να περιορισθεί μόλις στο 1%, με συνέπεια για ορισμένες ομάδες, που βιώνουν την μεγαλύτερη περιθωριοποίηση, η κατάσταση να είναι απελπιστική. Ενδεικτικά, στο Νεπάλ μόνο το 1% έως 2% της εθνότητας των Μαντέζι και των μουσουλμάνων έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, στο Περού μόνο το 4% των ιθαγενών του Αμαζονίου, στην Ινδία μόνο το 4% του μουσουλμάνων του Κασμίρ, στις Φιλλιππίνες το 5% των Μόρο, στην Ινδονησία το 9% των Παπούα, στο Πακιστάν το 12% των Παστούν, στη Σερβία το 13% των Αλβανών κ.α.
Η μελέτη επισημαίνει ότι ακόμη και στις δημοκρατίες, αν ορισμένες ομάδες του πληθυσμού είναι πολιτικά αποκλεισμένες, τότε αντιμετωπίζουν ψηφιακές διακρίσεις ανάλογες με εκείνες που υπάρχουν σε μη δημοκρατικές χώρες, καθώς κοινός είναι ο στόχος να «φιμωθούν» οι ανεπιθύμητες φωνς.
Έτσι, στη φτώχεια και στη γεωγραφική απομόνωση συχνά έρχεται να προστεθεί ο τεχνολογικός αποκλεισμός λόγω των πολιτικών σκοπιμοτήτων. Οι κυβερνήσεις και άλλες αρμόδιες Αρχές αποφασίζουν στην επικράτειά τους πού θα εγκατασταθούν ή θα επεκταθούν οι υποδομές πρόσβασης στο διαδίκτυο (οπτικές ίνες, δίκτυα, υπολογιστές servers κ.α.) και πού όχι.