Οι ατελείωτες δικαστικές περιπέτειες του Τζίμη Πανούση

Η ιδεολογική στάση του Πανούση και η καυστική του σάτιρα τον έχει φέρει αρκετές φορές αντιμέτωπο με το δικαστήριο. Οι περιπέτειές του με τη δικαιοσύνη ξεκινά από πολύ παλιά. Παρά τις πολλαπλές δίκες και την απίστευτη ταλαιπωρία ο Τζίμης Πανούσης έχει καταδικαστεί τελεσίδικα μόνο μια φορά για την υπόθεση Νταλάρα. 

Η πρώτη δίκη (1981)

Η δικαστική περιπέτεια του Τζίμη Πανούση ξεκινά στις 19.4.81 όπου η αστυνομία θα συλλάβει τις Μουσικές Ταξιαρχίες (με Δασκαλοθανάση στη θέση του Πολίτη) κατά τη διάρκεια συναυλίας στην Καρδίτσα με την κατηγορία  της περιύβρισης κατά της αρχής και του κράτους και εξύβριση των θείων. Αρχικά καταδικάστηκαν, από το Πλημμελειοδικείο Καρδίτσας, συνολικά 54 μήνες φυλακή (14 ο Πανούσης και από 8 οι υπόλοιποι 5 μουσικοί). Θα αθωωθούν από το εφετείο.

«Περί τύπου» αδίκημα και λογοκρισία

Ακολούθησαν αρκετές δίκες με κύρια κατηγορία την αθυροστομία του Τζίμη αλλά και τον καυστικό του στίχο που έθιγε άμεσα και έμμεσα πρόσωπα και καταστάσεις. Είναι γεγονός ότι κατά την περίοδο πριν την κατάργηση της λογοκρισίας (δηλ. περίπου το 1984) οι δίσκοι των Μουσικών Ταξιαρχιών ήταν λογοκριμένοι στα σημεία που υπήρχαν λέξεις που “προσέβαλαν τη δημόσια αιδώ”. Όπως θυμάται ο Βαγγέλης Βέκιος «Πηγαίνοντας στο σπίτι, βλέπω απέξω το αστυνομικό αυτοκίνητο και τη μητέρα μου να μιλάει μαζί τους. Κάτι κατάλαβα, γυρνάω πίσω στο σπίτι μου, το γνωστό ασφαλίτικο ήταν απέξω και περίμενε. Επιστροφή στο περίπτερο, ελαφρώς αλαφιασμένος παίρνω τηλέφωνο τον Τζιμάκο και τον Δρόλαπα, τους λέω τι συμβαίνει, δίνουμε ραντεβού με τον Τζίμη κοντά στον Άδονι στο Χολαργό και μαζί συναντάμε τον Γιάννη Δρ. Μαθαίνουμε ότι ο Γιώργος Πετσίλας έχει συλληφθεί (διευθυντής της EMI) και ο Μάνος Ξυδούς (παραγωγός) έχει εξαφανισθεί προς άγνωστη κατεύθυνση μέχρι να περάσει το αυτόφωρο. Αλλά το αυτόφωρο δεν τελείωνε γιατί το αδίκημα ήταν “περί τύπου” και ήταν διαρκές. Φιλοξενηθήκαμε σε διάφορα σπίτια στον Στέλιο και στους προδότες της Πεντέλης, στο σπίτι του Χρήστου στην Ραφήνα, και στην Ασκληπιού στο σπίτι των Φατμέ ή του Νίκου Ζιώγαλα (δεν κατάλαβα ποτέ ποιός έμενε εκεί). Στα μεσοδιαστήματα από σπίτι σε σπίτι μας χαιρετούσαν διάφοροι ακροατές του group και χαζογελούσαν συνωμοτικά. Κάποια μέρα (δεν θυμάμαι πώς) έληξε η δίωξη».

Προσβολή εθνικού συμβόλου

Με το δίσκο Δουλειές του Κεφαλιού, σύρεται στα δικαστήρια για περιύβριση εθνικού συμβόλου αφού στο εξώφυλλο του δίσκου εικονιζόταν να ανοίγει τρύπες σε ελληνικές σημαίες. Παρόλα αυτά ποτέ δεν κρίθηκε ένοχος για αυτές τις κατηγορίες.

Η κατηγορία για προσβολή εθνικού συμβόλου θα επανέλθει το 2000. Αιτία της οποίας αυτή τη φορά ήταν η αφίσα της παράστασης Της Πατρίδας μου η Σημαία η οποία έδειχνε την ελληνική σημαία με ένα σφυροδρέπανο στη θέση του σταυρού. Αρχικά καταδικάστηκε στις 23 Οκτώβρη του 2000 σε εξαγοράσιμη ποινή τεσσάρων μηνών φυλάκισης αλλά τελικά αθωώθηκε δευτεροδίκως από το 5ο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, με την υπ. αριθμ. 103718/01 απόφασή του, στις 5 Δεκέμβρη του 2001.

Καθύβριση Θρησκεύματος

Ένα εξώφυλλο στο περιοδικό Κλικ το 1999 πού έδειχνε τον Τζίμη ντυμένο αρχιεπίσκοπο να δαγκώνει ένα μήλο κρατώντας την κιθάρα του ήταν η αιτία για την κατηγορία αυτού και των εκδοτών του περιοδικού για καθύβριση θρησκεύματος. Οι κατηγορούμενοι έφυγαν ομόφωνα αθώοι από το ακροατήριο.

Όπως γράφει ο Φώτης Γεωργελές στο editorial του ΚΛΙΚ Ιουνίου 2000: «Τα πρωινά στην Ευελπίδων είναι άγρια. Και ζεστή να είναι η μέρα, πρωί πρωί έχει πάντα ψύχρα και υγρασία. Στην είσοδο, για να σε υποβάλλουν, τελευταία έχουν εγκαταστήσει detector για όπλα, όπως στα αεροδρόμια. Άχρηστο, τα δικαστήρια γύρω γύρω περιβάλλονται με κήπο και κάγκελα φαρδιά, ποιος ηλίθιος θα σκεφτεί να περάσει όπλο από τον συναγερμό. Περιμένοντας τη σειρά μου, κοιτάζω τον Tζιμάκο κι αυτός εμένα. Με απορία. Εμείς τι θέλουμε εδώ; Οι δικηγόροι κάνουν τη δουλειά τους, μου διορθώνουν τη γραβάτα, έχει μεγάλη σημασία η εμφάνιση, λένε, μην είσαι επιθετικός, δεν θέλω να είμαι, πίνω συνέχεια διπλούς ελληνικούς μέτριους, καπνίζω συνέχεια τσιγάρα, κρυώνω, εκνευρίζομαι. Το KΛIK δικάζεται για άλλη μια φορά, με μηνυτές όπως πάντα τους υπερασπιστές της Ορθοδοξίας, της Ανατολικής Εκκλησίας, του επίσημου θρησκεύματος του κράτους, αμήν. Aν ένας καλλιτέχνης φωτογραφηθεί με στολή ιερωμένου, κατηγορείσαι για καθύβριση θρησκεύματος. Υπάρχουν και χειρότερα. […] Οι συμπαθείς γριούλες με τα ευαγγέλια ήταν απασχολημένες να καίνε το βιβλίο του Aνδρουλάκη και δεν ευκαίρησαν να διαδηλώσουν την ιερή οργή τους και εναντίον του KΛIK. O Πανούσης είναι άψογος, έχει πάρει το σοβαρό ύφος και λέει τα καθιερωμένα με τόση περίσκεψη και υπευθυνότητα που νομίζεις ότι βλέπεις ένα από τα πιο αστεία του νούμερα, εγώ είμαι κύριος, η πληροφόρηση, το δικαίωμα της σάτιρας, μπλα μπλα μπλα, δημοκρατία, μπλα μπλα μπλα, με εκλέξανε. Αθώοι. Μια αστεία υπόθεση παρέμεινε αστεία μέχρι το τέλος. Τέλος καλό όλα καλά; Όχι. Γιατί μετά, αρχίζω να εκνευρίζομαι. Γιατί ξέρω πως όλοι ξέρουν πως αυτές οι υποθέσεις είναι γελοίες. Και αυτοί που καταθέτουν τις μηνύσεις το ξέρουν. Το θέμα δεν είναι στην απόφαση, το θέμα είναι πως με τις αλλεπάλληλες περιπτώσεις, με τις αγωγές, με τις διαδηλώσεις των μαυροφορεμένων στα τηλεοπτικά δελτία, με τις ανακοινώσεις και τις απειλές αφορισμού από την Eκκλησία, θα δημιουργηθεί το κατάλληλο κλίμα».

«Υπόθεση Νταλάρα»

Το 1997 άρχισε νέος κύκλος δικαστικών αναμετρήσεων αυτή τη φορά για συκοφαντική δυσφήμηση, με αντίδικο τον Γιώργο Νταλάρα τον οποίο ο Τζίμης Πανούσης περιέπαιζε κατά τη διάρκεια παραστάσεών του για τη στάση του σχετικά με τις αφιλοκερδείς συναυλίες του. Ο Γιώργος Νταλάρας στις 7 Ιουλίου έκανε μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση και ταυτόχρονα κατέθεσε ασφαλιστικά μέτρα εναντίον του, που ίσχυσαν μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης, και απαίτησε από τον Πανούση να σταματήσει να χρησιμοποιεί τη φωνή και την εικόνα του στις παραστάσεις του, με πρόστιμο αν το έκανε ενός εκατομμυρίου δραχμών για κάθε αναφορά! Στις 23 Ιουλίου, στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, συζητήθηκε η υπόθεση των ασφαλιστικών μέτρων, όπου προσήλθε ο Γιώργος Νταλάρας, όχι όμως και ο Τζίμης Πανούσης ο οποίος τοποθετήθηκε, μετά, με λακωνική δήλωσή του: «Στην τελευταία διαφημιστική εκστρατεία του Γιώργου Νταλάρα για την καινούργια του κασετίνα, δεν συμμετέχει ο Τζίμης Πανούσης». Η απόφαση (αρ. 21663/97) του τμήματος ασφαλιστικών μέτρων γράφει, επί λέξει, πως «απαγορεύεται στον Τζίμη Πανούση να χρησιμοποιεί με τεχνικά μέσα τη φωνή και την εικόνα του Γιώργου Νταλάρα, γιατί αυτό συνιστά προσωπική επίθεση εναντίον του και προσβάλλει άμεσα την τιμή και την καλλιτεχνική του υπόσταση, ξεπερνώντας κάθε όριο της καλώς εννοούμενης σάτιρας».

Αργότερα, στις 10 Σεπτέμβρη 1997, με αγωγή (υπ. αριθμόν 8188/1997) προς το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών ζήτησε ποσό αποζημίωσης εκατό εκατομμυρίων δραχμών για ηθική βλάβη. Το δικαστήριο δέχθηκε εν μέρει (15.000.000 δρχ.) την αγωγή (απόφαση 8002/1998). Ο Πανούσης στις 27 Μαΐου 1999 κατέθεσε έφεση η οποία απορρίφθηκε από το εφετείο Αθηνών στις 21 Δεκέμβρη του 2000 (απόφαση 3040/2001).

Στις 3 Νοέμβρη 2000 το 5ο τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών  όπου εξέτασε κατηγορία της συκοφαντικής δυσφήμησης την μετέτρεψε σε απλή εξύβριση κατ’ εξακολούθηση καταδικάζοντας τον Πανούση σε φυλάκιση πέντε μηνών με τριετή αναστολή. Η απόφαση επικυρώθηκε ξανά από το Τριμελές Εφετείο Αθηνών το Μάη του 2002 και τελεσίδικα τον Απρίλη του 2004 από τον Άρειο Πάγο.

Ο συνταξιούχος αστυνομικός από την Πάτρα

Στις αρχές του 2005 ο Πανούσης θα καταδικαστεί, ερήμην, από το πρωτοδικείο Πάτρας με 5 μήνες φυλάκιση και διετή αναστολή για εξύβριση αστυνομικού επειδή κατά τη διάρκεια παράστασής του στην πόλη έκανε τηλεφωνική φάρσα σε συνταξιούχο αστυνομικό. Στη συνέχεια ο συνταξιούχος έκανε και αγωγή ζητώντας 50.000 ευρώ αποζημίωση για ηθική βλάβη και άλλα 25.000 ευρώ από τον ιδιοκτήτη του κέντρου όπου εμφανιζόταν τότε ο γνωστός καλλιτέχνης, για τον ίδιο λόγο. Η υπόθεση αρχικά ήταν να εκδικαστεί στις 6 Δεκέμβρη 2006 αλλά τελικά εκδικάστηκε στις 8 Γενάρη 2008. Το ύψος της αποζημίωσης ορίστηκε στα 6.000 ευρώ μαζί με τους τόκους και ο συνταξιούχος άσκησε έφεση η οποία θα εκδικαστεί στο μέλλον.

 

Προσβολή των χρηστών ηθών

Στις 6 Νοέμβρη 2006 μέλη χριστιανικής οργάνωσης κατέθεσαν μηνυτήριο αναφορά, θεωρώντας ότι ο καλλιτέχνης προσβάλλει τα χρηστά ήθη με την αφίσα της παράστασής του Vasileros Bromas. Για το ίδιο θέμα ο εισαγγελέας Ι. Διώτης άσκησε δίωξη κατά του Τζ. Πανούση. Στον Πανούση ασκήθηκαν κατηγορίες για«καθύβριση θρησκευμάτων με έργο τελεσθείσα δια του τύπου και κατ’ εξακολούθηση» και στον ιδιοκτήτη του κέντρου, στο οποίο δίνονταν οι παραστάσεις, η κατηγορία της άμεσης συνεργίας στις παραπάνω πράξεις. Η υπόθεση ήταν αρχικά να εκδικαστεί στις 3 Σεπτεμβρίου 2007 στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών και τελικά πήρε αναβολή για τις 12 Νοέμβριου του ίδιου χρόνου οπού όμως κανείς μάρτυρας κατηγορίας δεν παρουσιάστηκε. Η υπόθεση πήρε νέααναβολή για τις 5 Ιουνίου 2008 και στη συνέχεια για τις 13 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου, όπου ο καλλιτέχνης αθωώθηκε κατά πλειοψηφία. Στην δίκη διαβάστηκε  η κατάθεση της μιας μάρτυρα κατηγορίας, η οποία απεβίωσε στο διάστημα μέχρι την τελική εκδίκαση της υπόθεσης, ενώ ο δεύτερος μάρτυρας κατηγορίας δεν εμφανίστηκε.

Παράλληλα στις 25 Σεπτεμβρίου 2008 (στο Α’ Μονομελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, κτήριο 2, αίθουσα 4) θα εκδικαστεί μια άλλη υπόθεση μετά από μήνυση που άσκησαν αναγεννημένοι Χριστιανοί στον Τζίμη Πανούση οι οποίοι ισχυρίζονται ότι «δημόσια και κακόβολα καθύβρισε το Θεό» με μια εικόνα που υπήρχε στο διαφημιστικό φυλλάδιο της παράστασης του Vasileros Bromas και ταυτόχρονα επέδειξε «διαζώντος προσβλητικές εκδηλώσεις έλλειψης σεβασμού και περιφρόνησης προς το θείο ως ενέχουσες χλευασμό, προσβλητικές, απρεπείς και χυδαίες εκφράσεις». Η δίκη αναβλήθηκε λόγω παρέλευσης ωραρίου για 30 Απριλίου 2009 και στη συνέχεια για τον Απρίλη του 2010 λόγω μη κλήτευσης των μαρτύρων κατηγορίας όπου και τελικά ο Τζίμης Πανούσης αθωώθηκε.

Στα παραπάνω, ήρθε να προστεθεί και τρίτη μήνυση. Αυτή τη φορά από μέλη του συλλόγου «Άγιος Βασίλειος». Η υπόθεση ήταν αρχικά να εκδικαστεί στις 6 Φλεβάρη 2009 αλλά πήρε αναβολή για τις 19 Νοέμβρη 2009  λόγω παρέλευσης ωραρίου. Το Β’ Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών (κτήριο 8, αίθουσα 1) απάλλαξε τελικά τον κατηγορούμενο από τις κατηγορίες.

Πηγή: tzimakospanousis.gr