Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης κοντά στα άτομα με αισθητηριακή αναπηρία
Με στόχο να καταστεί ένα μουσείο ανοικτό σε όλους με βάση τις αρχές της συμπερίληψης, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης δημιούργησε το πρόγραμμα «ΣΕ ΕΠΑΦΗ», δίνοντας πλέον τη δυνατότητα σε άτομα με αισθητηριακή αναπηρία (οπτική και ακουστική βλάβη) να έχουν πρόσβαση στη μόνιμη έκθεση της Κυκλαδικής Τέχνης.
Το πρόγραμμα πραγματοποιείται στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Erasmus+ στα οποία συμμετέχει το μουσείο και υλοποιείται με την υποστήριξη της Eurolife FFH, στρατηγικού συνεργάτη του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Σχεδιάστηκε σε στενή συνεργασία με την ΑΜΚΕ «Με Άλλα Μάτια» και την HandsUp – το πρώτο πρακτορείο διερμηνέων νοηματικής γλώσσας στην Ελλάδα – και τέθηκε σε λειτουργία μετά από πιλοτική εφαρμογή του σε focus groups ατόμων με αισθητηριακές βλάβες.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
- Τη νέα κινητή προθήκη ξενάγησης για άτομα με προβλήματα όρασης
- Την πολυαισθητηριακή μουσειοσκευή
- Μια σειρά δράσεων ώστε το Μουσείο να είναι προσβάσιμο σε κωφά ή βαρήκοα άτομα.
Kινητή προθήκη ξενάγησης για άτομα με προβλήματα όρασης
Για τους σκοπούς τους πρόγραμματος «ΣΕ ΕΠΑΦΗ», το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης δημιούργησε μία θεματική διαδρομή προσβάσιμη σε άτομα με οπτική βλάβη, δημιουργώντας μια κινητή προθήκη με θέμα τον Κυκλαδικό Πολιτισμό. Η προθήκη υλοποιήθηκε με τη συμμετοχή focus group οπτικά ανάπηρων ατόμων σε συνεργασία με την κοινωνική επιχείρηση «Με Άλλα Μάτια» και τον Πρόεδρό της Βαγγέλη Αυγουλά. Σχεδιάστηκε με άξονα την ισότιμη συμπερίληψη ατόμων με οπτικές βλάβες, χωρίς να αποκλείει τη χρήση της από όποιον επισκέπτη θελήσει να εμπλουτίσει την εμπειρία της ξενάγησής του με αυτήν.
Η προθήκη αποτελείται από θήκες και περιλαμβάνει κάτοψη της αίθουσας, απτικούς χάρτες της Ελλάδας και των Κυκλάδων και αντίγραφα εκθεμάτων που είναι κατασκευασμένα από μάρμαρο ή ρητίνη.
Τη διαδρομή συμπληρώνουν κατάλληλα διαμορφωμένα, περιγραφικά κείμενα διαθέσιμα στη γραφή Braille (για τυφλά άτομα), σε μεγαλογράμματη εκτύπωση (για άτομα με μερική όραση) ενώ παράλληλα δημιουργήθηκε και ακουστική εμπειρία με ηχητική περιήγηση στη Συλλογή της Κυκλαδικής Τέχνης, ελληνικά και αγγλικά. Τα ηχογραφημένα αρχεία συνοδεύουν την κινητή προθήκη δίνοντας πληροφορίες και οδηγίες σχετικά με την απτική εμπειρία μέσω της πλατφόρμας Clio Muse, σε κινητό τηλέφωνο που διατίθεται από το Μουσείο: η εφαρμογή αυτή που είναι δωρεάν, απευθύνεται και σε άτομα με πρόβλημα όρασης που χρησιμοποιούν πρόγραμμα ανάγνωσης οθόνης (screen reader).
Η προθήκη χρησιμοποιείται από τουλάχιστον δύο άτομα έως και μία μικρή μικτή ομάδα (με και χωρίς αναπηρία) τα οποία συνοδεύει εκπαιδευμένο προσωπικό του μουσείου. Η διαδρομή περιλαμβάνει δεκατρείς διαφορετικούς σταθμούς μέσα στην έκθεση που αναγράφονται στην κάτοψη της αίθουσας. Σε κάθε αντικείμενο υπάρχει ένας αριθμός που αντιστοιχεί στα έντυπα ή τα ακουστικά κείμενα.
Για τους σκοπούς του προγράμματος «ΣΕ ΕΠΑΦΗ» πραγματοποιήθηκε εκπαιδευτικό σεμινάριο στο προσωπικό του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης με στόχο την εξοικείωση του προσωπικού με την αναπηρία και τη σωστή διαχείριση επισκεπτών με βλάβη όρασης (υποδοχή, ξενάγηση, συνοδεία, ορολογία κ.ά)
Πολυαισθητηριακή μουσειοσκευή για τον Κυκλαδικό Πολιτισμό
Το πρόγραμμα «ΣΕ ΕΠΑΦΗ» περιλαμβάνει επίσης μια πολυαισθητηριακή μουσειοσκευή με θέμα τον Κυκλαδικό Πολιτισμό που δημιουργήθηκε για άτομα με προβλήματα όρασης. Τους δίνει τη δυνατότητα να εξερευνήσουν θέματα όπως η γεωγραφία και η ιστορία των Κυκλάδων, τα ειδώλια και οι πρώτες ύλες, μέσα στον χώρο του μουσείου αλλά και έξω από αυτόν.
Η μουσειοσκευή περιέχει ένα βιβλίο με πληροφορίες σε γραφή Braille και μεγαλογράμματη γραφή, έναν κεντημένο χάρτη, έναν απτικό χάρτη νερού, πέτρες, κλωστές, θραύσματα από αντίγραφα ειδωλίων και μαρμάρινα αντίγραφα ειδωλίων. Ένα βίντεο που απευθύνεται κυρίως στον εκπαιδευτικό/εμψυχωτή του προγράμματος εξηγεί πώς το υλικό που περιέχεται στη μουσειοσκευή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ένα ταξίδι στον χώρο και στον χρόνο.
Η μουσειοσκευή σχεδιάστηκε αρχικά για το Σχολείο Τυφλών Καλλιθέας στο οποίο βρίσκεται έως σήμερα, ενώ δύο ακόμη μουσειοσκευές αποστέλλονται σε ειδικά σχολεία αλλά και σε σχολεία τυπικής εκπαίδευσης, στο πλαίσιο ευαισθητοποίησης των μαθητών, σε γηροκομεία και άλλους φορείς. Η μουσειοσκευή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος Erasmus+ 2014-2017 αποκλειστικά για άτομα με προβλήματα όρασης και σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Από αριστερά: Ελένη Μάρκου, Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Τζουλιάνα Μπούση φιλόλογος και χερίστρια του σκύλου- οδηγού τυφλών Γιούνι, Βαγγέλης Αυγουλάς Δικηγόρος και Πρόεδρος της ΑΜΚΕ με «Άλλα Μάτια»
Πρόγραμμα για κωφά ή βαρήκοα άτομα
Το πρόγραμμα «ΣΕ ΕΠΑΦΗ» του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης περιλαμβάνει, τέλος, μια σειρά δράσεων ώστε το μουσείο να είναι προσβάσιμο σε κωφά και βαρήκοα άτομα. Ήδη στο cycladic.gr διατίθενται στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα πληροφορίες για την επίσκεψη στο μουσείο. Στην είσοδο του μουσείου βίντεο στη νοηματική παρέχει, επίσης, αναλυτικές πληροφορίες για το μουσείο (συλλογές του μουσείου, ωράριο κτλ).
Στη μόνιμη έκθεση της Κυκλαδικής Τέχνης έχει σχεδιαστεί και συμπεριληφθεί βίντεο με μαγνητοσκοπημένη ξενάγηση στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα με ελληνικούς υπότιτλους καθώς και στα διεθνή νοήματα με αγγλικούς υπότιτλους. Η ξενάγηση στη νοηματική καλύπτει τις βασικές θεματικές του Κυκλαδικού Πολιτισμού και συνοδεύεται από σχετικές εικόνες. Με τον τρόπο αυτό η Συλλογή Κυκλαδικής Τέχνης γίνεται προσβάσιμη σε Έλληνες και ξένους κωφούς και βαρήκοους επισκέπτες. Η δημιουργία του βίντεο στη νοηματική έγινε σε συνεργασία με την HandsUp, το πρώτο πρακτορείο διερμηνέων νοηματικής γλώσσας στην Ελλάδα. Φωτογραφίες: © Πάρις Τατιβιάν.