15/1/1892, «γεννιούνται» οι κανόνες του Μπάσκετ
Είναι λίγες οι φορές και τεράστιο το βάρος για να χρησιμοποιήσεις τη φράση «εφήυρε» ένα άθλημα. Ειδικά αν είναι κλασικό άθλημα. Στην περίπτωση του Τζέιμς Νέισμιθ και του μπάσκετ, αυτό είναι ιστορικά καταγεγραμμένο γεγονός. Ο καναδο-αμερικανός προπονητής αφού το 1891 βρέθηκε στο Σπρίνγκφιλντ της Μασαχουσέτης και έβαλε τις βάσεις για το άθλημα με τη σπυριάρα.
Η ιστορία είναι (σχεδόν) γνωστή: Έχοντας σκληρό χειμώνα στη Νέα Αγγλία, οι υπεύθυνοι του πανεπιστημίου, ζήτησαν από το Νέισμιθ να σκαρφιστεί ένα άθλημα εσωτερικού χώρου αφού οι προπονήσεις ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθούν. Οπότε ο κόουτς, θέλοντας να προστατεύσει τους αθλητές του, αποφάσισε να βάλει σε μια σούμα όλα τα τότε γνωστά σπορ, κάνοντας συγκεκριμένες παρατηρήσεις για να φτιάξει κάτι δυνατό, που ναι μεν θα διατηρούσε τους παίκτες σε καλή φόρμα, αλλά δε θα ήταν τόσο σκληρό όσο τα υπόλοιπα αθλήματα. Γι’αυτό μείωσε τη σωματική επαφή, χρησιμοποίησε την μπάλα του ποδοσφαίρου ως τη λιγότερο επιβλαβή και έδωσε έμφαση στις πάσες, ως τη μοναδική επιλογή για να περάσει η μπάλα από τον ένα παίκτη στον άλλον.
Αρχικά, έπαιζαν εννέα εναντίον εννέα, το να ντριπλάρεις με τη μπάλα ήταν παράβαση και τα καλάθια ήταν…πραγματικά καλάθια. Παρόλα αυτά και την πολύ πρώιμη μορφή του σπορ που ξέρουμε κι αγαπάμε πλέον, το «μπάσκετ μπολ» ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές και άρχισε να ξεφεύγει από τα στενά όρια ενός συγκεκριμένου κολεγίου. Γι’αυτό και την επόμενη χρονιά, το 1892 μια μέρα σαν σήμερα, ο Νέισμιθ αποφάσισε να γράψει και να εκδώσει το πρώτο επίσημο βιβλιαράκι με τους κανόνες του αθλήματος που ο ίδιος έφτιαξε.
Αναλυτικά οι 13 κανόνες όπως τους θέσπισε ο Νέισμιθ (βρείτε τις διαφορές με σήμερα)
1. Η μπάλα μπορεί να πασαριστεί προς οποιαδήποτε κατεύθυνση με το ένα ή και τα δυο χέρια.
2.Η μπάλα μπορεί να χτυπηθεί προς οποιαδήποτε κατεύθυνση με το ένα ή και τα δυο χέρια.
3. Ένας παίκτης δε μπορεί να τρέξει με τη μπάλα. Ο παίκτης πρέπει να την πετάξει από το σημείο που την πιάνει, με μοναδική εξαίρεση όποιον τρέχει για να προλάβει τη μπάλα και δε μπορεί να σταματήσει ακαριαία λόγω ταχύτητας.
4. Η μπάλα πρέπει να κρατείται με τις παλάμες, όχι με το υπόλοιπο χέρι ή το σώμα.
5. Όχι τζαρτζαρίσματα, κρατήματα, χτυπήματα, σπρωξίματα ή τάκλιν προς τον αντίπαλο. Η πρώτη παράβαση αυτού του κανόνα θα λογαριάζεται σαν φάουλ. Η δεύτερη θα τον αποβάλει μέχρι να μπει το επόμενο καλάθι ή αν είναι εσκεμμένη, για όλο το παιχνίδι. Και δεν επιτρέπονται αλλαγές.
6. Φάουλ θεωρείται το να δώσεις γροθιά στη μπάλα, κατά παράβαση των κανόνων τρία και τέσσερα, αλλά και βάσει του πέντε.
7. Αν οποιαδήποτε πλευρά κάνει τρία συνεχόμενα φάουλ, μετράει ως γκολ (sic) για την αντίπαλη (συνεχόμενα φάουλ σημαίνει χωρίς να κάνει η αντίπαλη ομάδα στο μεταξύ κάποιο φάουλ).
8. Γκολ θεωρείται όταν η μπάλα πεταχτεί ή χτυπηθεί προς το καλάθι και μείνει εκεί χωρίς να πέσει, αρκεί οι αντίπαλοι να μην πειράξουν το καλάθι. Αν η μπάλα πάει να μπει στο καλάθι και οι αντίπαλοι το μετακινήσουν, τότε μετράει ως γκολ.
9. Όταν η μπάλα βγει εκτός πεδιάς, επαναφέρεται στο γήπεδο από το πρώτο άτομο που θα την ακουμπήσει. Σε περίπτωση διαφωνίας, ο διαιτητής θα την επαναφέρει. Ο παίκτης που επαναφέρει έχει 5 δευτερόλεπτα. Αν την κρατήσει περισσότερο, τότε η κατοχή περνάει στον αντίπαλο. Αν κάποια από τις δυο πλευρές καθυστερεί το παιχνίδι, τότε ο διαιτητής δίνει φάουλ στην πλευρά που το κάνει.
10. Ο κριτής (αγγ. umpire) προσέχει τους παίκτες και σημειώνει τα φάουλ. Ενημερώνει το διαιτητή όταν έχουν γίνει τρία συνεχόμενα φάουλ. Έχει τη δυνατότητα να αποκλείσει παίκτες βάσει του κανονισμού 5.
11. Ο διαιτητής είναι ο άρχοντας της μπάλας και αποφασίζει πότε «παίζεται» η μπάλα, είναι εντός, ποιος έχει την κατοχή και βέβαια κρατάει το χρόνο. Καθορίζει αν μπει γκολ και κρατάει το σκορ και άλλες αρμοδιότητες.
12. Ο χρόνος του αγώνα είναι δυο δεκαπεντάλεπτα, με πέντε λεπτά ξεκούραση ανάμεσα.
13. Η πλευρά που πετυχαίνει τους περισσότερους πόντους είναι η νικήτρια.