Είναι ένα ηλιόλουστο πρωινό, βρίσκεσαι μπροστά στο Κολοσσαίο και μισοκλείνεις το μάτι σου πίσω από τη φωτογραφική μηχανή προσπαθώντας να πετύχεις τη σωστή γωνία. Από κάπου μακριά φτάνει στα αυτιά σου η μελωδία του «Volare, o, o» ενώ κάποιος διερχόμενος Ιταλός σε χαιρετά χαρούμενα φωνάζοντας «Ciao bella!». Αυτή είναι μια σκηνή που έχει σίγουρα περάσει από το μυαλό των περισσότερων επίδοξων επισκεπτών της Ρώμης και εύλογα συνδυάζει όλες τις αξίες του τουριστικού ιδεώδους. Χωρίς διάθεση απομυθοποίησης, η παρακάτω λίστα περιέχει 20 σημεία εξοικείωσης με την native κουλτούρα που εκτυλίσσεται δίπλα από το εντυπωσιακό μνημείο, πίσω από το τουριστικό μενού και έξω από το μουσείο και αντανακλά τις συνήθειες ενός από τους πιο ιδιοσυγκρασιακούς και εκκεντρικούς λαούς του ευρωπαϊκού στερεώματος.
1. Ο σωστός τρόπος να πιεις νερό από το συντριβάνι (δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται)
Η Ρώμη είναι γεμάτη μαρμάρινες βρύσες και συντριβάνια από τα οποία οι Ρωμαίοι πίνουν νερό. Παρά τις αρχικές καχυποψίες υγιεινής που είναι εύλογο να προκύψουν, η καθαρότητα και η δροσιά του νερού και η παράδοση της πόλης στα αρχαία λουτρά σε πείθουν να δοκιμάσεις. Το μυστικό βρίσκεται στο ότι πρέπει να κλείσεις με την παλάμη σου το κάτω μέρος της βρύσης ώστε να πεταχτεί το νερό από την ενδιάμεση τρύπα που υπάρχει κατευθείαν στο στόμα σου, χωρίς να βραχείς. Λίγοι ανακαλύπτουν το κόλπο και οι υπόλοιπες άτσαλες προσπάθειες προκαλούν το σαρδόνιο χαμόγελο κάποιου διερχόμενου native.
2. To κεφάλαιο καφές
Η Ιταλία είναι η χώρα του καφέ. Όταν οι Ιταλοί παραγγέλνουν έναν caffe εννοούν μόνο τον εσπρέσο. Και τον πίνουν πάντα όρθιοι, στο μπαρ και σε λιγότερο από πέντε λεπτά. Το πιο ιστορικό μαγαζί λέγεται Sant Eustachio και βρίσκεται στο κέντρο της Ρώμης- είναι ένα μικρό κίτρινο μπαρ γεμάτο με φωτογραφίες διασήμων που έφτασαν εκεί για να δοκιμάσουν τον «καλύτερο καφέ του κόσμου». Ο καφές ταιριάζει πάντα και παντού και απαραιτήτως μετά το τέλος του κάθε γεύματος. Είναι μάλιστα τόσο εθισμένοι που αν αποφασίσουν να πιουν καφέ μετά το βραδινό, τον συνοδεύουν με ένα λικέρ που ονομάζουν ammazza caffe το οποίο “σκοτώνει” τον καφέ, δηλαδή την παρενέργεια της υπερέντασης.
3. Πιν νικ στο πάρκο
Μπορεί να λέμε με σιγουριά ότι με τους Ιταλούς είμαστε “una faccia una razza”, παρ’ όλα αυτά οι ίδιοι δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξη αυτής της φράσης. Και ενώ είναι αλήθεια ότι μοιάζουμε σε πολλά, ορισμένες συνήθειές τους είναι περισσότερο «βορειοευρωπαϊκές», όπως η αγάπη τους για τις δραστηριότητες στο πάρκο. Αντί να χαλαρώσουν στο καφέ παίρνουν το βιβλίο τους και καταφεύγουν στη Villa Borghese, τη Villa Ada, τη Villa Pamphili, που είναι απέραντα πάρκα με εσωτερικές λίμνες, μουσεία και όμορφα κτίσματα. Εκεί θα τους δεις να κάνουν τζοκινγκ, και πικ νικ με panini και κόκκινο κρασί.
4. Το θαυματουργό aperitivo (ή πως να φας και να πιεις φθηνά)
Μια αγαπημένη συνήθεια των Ιταλών εντός και εκτός Ρώμης είναι το aperitivo. Πολλά μπαρ φιλοξενούν ένα ιδιαίτερο happy hour στο οποίο από τις 7 μέχρι τις 10 υπάρχει ανοιχτός μπουφές και ένα ποτό σε μια χαμηλή all inclusive τιμή. Το προτιμούν συχνά σαν εναλλακτική του βραδινού γεύματος και δεν θα δυσκολευτείτε να το εντοπίσετε ιδίως σε κεντρικές γειτονιές όπως το Trastevere.
5. Οι παρερμηνευμένες χειρονομίες
Η διάσημη κίνηση του χεριού με τα ενωμένα δάχτυλα δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι κάτι είναι ωραίο ή νόστιμο (όπως πιστεύεται). Αντιθέτως οι Ρωμαίοι κουνούν τα χέρια τους με αυτόν τον τρόπο όταν ακούν κάτι περίεργο, σαν να λένε «μα τι λες τώρα». Αν θέλεις να επιδοκιμάσεις ένα γεύμα, πρέπει να αγγίξεις το μάγουλό σου με τον δείκτη και να στρίψεις το χέρι σου αριστερά- δεξιά σαν βίδα.
6. Ποδόσφαιρο, ή η θρησκεία των Ρωμαίων
Το
ποδόσφαιρο κατέχει κεντρική θέση στην κουλτούρα των Ιταλών και αποτελεί πεδίο λεκτικής -και συχνά όχι μόνο- μάχης και άσβεστου μίσους μεταξύ των αντίπαλων tiffosi (δηλαδή οπαδών). Η Ρώμη φιλοξενεί την αιώνια κόντρα μεταξύ της Roma και της Lazio που οδηγεί καλούς φίλους να μη μιλάνε για δυο μέρες μετά από κάθε αναμέτρηση στο θρυλικό στάδιο Olimpico. Αν είσαι φαν του αθλήματος (και σου αρέσει να ζεις επικίνδυνα) γίνε ένας από τους 80.000 οπαδούς που χωράει το στάδιο και δες τους Ρωμαίους να επευφημούν, να εκνευρίζονται και να αγγίζουν τα όρια των φωνητικών χορδών τους.
7. Trastevere, η Πλάκα της Ρώμης
Μιλώντας για νυχτερινή ζωή, οι Ρωμαίοι αγαπούν το Trastevere και το Testaccio με το πρώτο να αποτελεί και κλασσικό τουριστικό σποτ, κάτι αντίστοιχο της δικής μας Πλάκας δίπλα στο ποτάμι. Εκεί θα βρεις πολλά μπαράκια στη σειρά με μουσική και φθηνά ποτά ενώ μπορείς να κάνεις τη βόλτα σου, δεν πρόκειται όμως για μέρη που ενδείκνυνται για διασκέδαση μέχρι πρωίας. Ένα όμορφο industrial μπαρ με το όνομα Freni e Frizioni είναι τυπικός προορισμός στο Trastevere τόσο για aperitivo όσο και για ένα χαλαρό ποτό.
8. Tο ρωμαϊκό nightlife
Οι Ρωμαίοι δεν είναι ιδιαίτερα φαν του «καθιστού ποτού», προτιμούν να παίρνουν τη μπίρα τους και να βγαίνουν στο δρόμο. Τα αγαπημένα τους καλοκαιρινά μαγαζιά είναι μεγάλοι ανοιχτοί χώροι με γρασίδι η χαλίκι που έχουν ποδοσφαιράκι, μπάσκετ, μικρό θερινό σινεμά, ξύλινους πάγκους και ξαπλώστρες. Τέτοιοι χώροι είναι το Circolo degli Artisti, το Monk κ.α. και καθώς βρίσκονται μακριά από το κέντρο μπορείς να πας κυρίως με ταξί.
9. Το alternative San Lorenzo
Η Ρώμη έχει τα δικά της Εξάρχεια στη
γειτονιά San Lorenzo. Μακριά από το ιστορικό κέντρο αλλά κοντά σε κεντρική στάση του μετρό (Termini), το San Lorenzo ζει στον δικό του underground ρυθμό. Εδώ τα κτίρια δεν είναι μεγαλειώδη και εντυπωσιακά- η αρχιτεκτονική επαναπροσδιορίστηκε αναγκαστικά όταν η περιοχή βομβαρδίστηκε κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, γεγονός που την καθιστά ιδιαίτερης σημασίας για τους Ρωμαίους. Γκράφιτι, λαϊβάδικα, hippie μπαρ με γραμμόφωνα και νέον φώτα και μικρές πλατείες «ξεκουράζουν» το μάτι από την τουριστική περιπλάνηση.
10. Mια νύχτα στην Όπερα
Ώρα για πολιτισμό. Που θα ακούσεις καλύτερη όπερα αν όχι στην Ιταλία; Η
Όπερα της Ρώμης μεταφέρεται τους καλοκαιρινούς μήνες στις Θέρμες του Καρακάλλα, σε ένα ανοιχτό θέατρο μπροστά από τα μνημεία. Προμηθεύσου εγκαίρως τα εισητήρια και απόλαυσε Tosca ή Madame Butterfly στη χώρα που ξεκίνησαν όλα.
11. Κυκλοφορώντας στους δρόμους της Ρώμης
Αν είσαι τουρίστας είναι μάλλον ανέφικτο να αποφύγεις το μετρό, αλλά τουλάχιστον έχε υπόψη σου ότι οι βέροι Ρωμαίοι λατρεύουν τα μηχανάκια και τα αυτοκίνητα και μετακινούνται αποκλειστικά με αυτά. Αποτέλεσμα η απίστευτη κίνηση, το προβληματικό πάρκινγκ και οι μονίμως εκνευρισμένοι οδηγοί. Bonus tip: όσο έντονο ταπεραμέντο κι αν έχουν στο τιμόνι, οι Ιταλοί οδηγοί σταματούν πάντα για να περάσει ο πεζός. Οι ντόπιοι διασχίζουν συνήθως το δρόμο αδιαφορώντας για το χρώμα του φαναριού- οι τουρίστες αντίθετα, περιμένουν το πράσινο.
12. Kράτα τις αρνητικές εντυπώσεις για τον εαυτό σου
Αν συναντήσεις κάποιο Ρωμαίο, καλύτερο θα ήταν να μην παραπονεθείς για την κίνηση, κάποια προβληματική υπηρεσία, κάποιο λεωφορείο που δεν πέρασε ή το Κολοσσαίο που δεν σε εντυπωσίασε:
μεταξύ τους ασκούν κριτική στα τεκτενόμενα, αλλά θεωρούν ότι μόνο εκείνοι έχουν δικαίωμα να το κάνουν. Πιθανώς αυτό που θα σκεφτούν είναι “γύρνα στη χώρα σου”. Και επειδή είναι ιδιαίτερα εύθικτοι, πιθανότατα δεν θα το ξεχάσουν.
13. Το κεφάλαιο pizza
Η ρωμαϊκή εκδοχή της πίτσας
Οι Ιταλοί κρατούν τα ηνία στην εφεύρεση της πίτσας και τη φτιάχνουν σε δύο βασικές εκδοχές: εκείνη της Ρώμης και εκείνη της Νάπολης. Η διαφορά; Η ζύμη της πρώτης είναι λεπτή και τραγανή, ενώ της δεύτερης φουσκωτή στην άκρη. Όπως είναι φυσικό, τα περισσότερα εστιατόρια της Ρώμης φτιάχνουν την πίτσα bassa (δηλαδή χαμηλή), αλλά σε περίπτωση που υπάρχει η δυνατότητα επιλογής μεταξύ των δύο οι Ρωμαίοι θα ζητήσουν αυτονόητα το πρώτο. Ουδέτερο πεδίο είναι η pizza al taglio, δηλαδή τα μακρόστενα κομμάτια πίτσας που είναι εξίσου νόστιμα και δημοφιλή.
14. H τελετουργία του τραπεζιού
Οι Ρωμαίοι έχουν παθολογική σχέση με
το φαγητό και την τελετουργία του. Δεν θα δεις ποτέ ένα Ρωμαίο να κατεβαίνει για ένα Κυριακάτικο γεύμα στο τουριστικό κέντρο- τους αρέσει να παίρνουν το αυτοκίνητο για μικρά χωριά με ταβέρνες λίγο έξω από τη Ρώμη και να κάθονται στο τραπέζι για ώρες. Η σειρά των πιάτων είναι ορεκτικό, πρώτο πιάτο, δεύτερο πιάτο με συνοδευτικό, γλυκό και εσπρέσσο (ποτέ καπουτσίνο). Τα πιο κλασσικά ρωμαϊκά πιάτα είναι η καρμπονάρα, η αματριτσιάνα, τα ριγκατόνι αλα παλιάτα (απόφυγέ τα αν αντιπαθείς τα έντερα) και τα τηγανητά φιλέτα μπακαλιάρου με κρούστα. Προσοχή: για να αποφύγεις να γίνεις δέκτης έκπληκτων βλεμμάτων, φάε τα μακαρόνια σου χωρίς βοηθητικό κουτάλι.
15. Το ιστορικό τιραμισού του Pompi
Πηγαίνοντας στη Ρώμη αναπτύσσεις μεγάλες προσδοκίες για το ιταλικό παγωτό, οι οποίες επιβεβαιώνονται. Ωστόσο, εκείνο που θα σου κλέψει την καρδιά είναι το τιραμισού, στο οποίο οι ντόπιοι έχουν ιδιαίτερη αδυναμία. Το καλύτερο μέρος για να το φας είναι το ζαχαροπλαστείο Pompi που βρίσκεται σε τρία σημεία της πόλης με πιο ιστορικό εκείνο που βρίσκεται στη συνοικία San Giovanni.
16. Πανοραμικές θέες και ρομαντζάδα
Δεν υπάρχει κανένας Ρωμαίος που να μην έχει πάει την κοπέλα του στο λόφο του Pincio ή του Gianicolo. Είναι σημεία του ιστορικού κέντρου με μοναδική θέα στην πόλη, που ευνοούν αναρίθμητα φωτογραφικά κλικ, εκδηλώσεις θαυμασμού και περηφάνιας από τους ντόπιους για την πόλη τους και ρομαντικές ονειροπολήσεις κάτω απ’ τα αστέρια.
17. Το παζάρι της Porta Portese
Vintage φωτιστικά στο παζάρι της Porta Portese
Για πάνω από 60 χρόνια, κάθε κυριακάτικο πρωινό από τις 9 το πρωί, οι Ρωμαίοι κάθε ηλικίας κατηφορίζουν λίγο πιο κάτω απ΄το Trastevere στο πιο μεγάλο παζάρι της πόλης για να αγοράσουν σε χαμηλές τιμές οτιδήποτε τους χρειαζόταν. Το παζάρι δημιουργήθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μπορούσες να βρεις ποδήλατα, ρολόγια, τσάντες, εξαρτήματα για το σπίτι σε απίστευτες τιμές (συχνά επειδή πολλά από αυτά ήταν κλεμμένα). Σήμερα μπορείς να βρεις από air condition μέχρι vintage φλοράλ φορέματα, μινιατούρες, έπιπλα και οτιδήποτε άλλο φαντάζεσαι σε μια απίστευτη ποικιλία και έκταση που φαίνεται να μην τελειώνει. Αν θέλεις όμως, να πετύχεις τα καλύτερα κομμάτια, πρέπει να ξυπνήσεις νωρίς.
18. Κοντινές εξορμήσεις στα Castelli Romani
Την άνοιξη οι Ρωμαίοι παίρνουν το αυτοκίνητό τους για τα Castelli Romani τα οποία είναι κοντινά μεσαιωνικά χωριουδάκια ανάμεσα σε δύο λίμνες. Ανάμεσα στα χωριουδάκια υπάρχουν καντίνες με πάγκους όπου θα φας το κλασσικό panino con la porchetta και θα πιεις το κόκκινο παραδοσιακό κρασί Romanella. Η πιο διάσημη πόλη γι’ αυτό το έθιμο είναι η πόλη Ariccia.
19. Tα θρυλικά studio της Cinecitta
Ένας από τους κολοσσούς της ιταλικής κουλτούρας είναι το σινεμά και συνεπώς δεν υπάρχει πιο εντυπωσιακό μέρος από τα ιστορικά στούντιο τα οποία εδώ και λίγο καιρό είναι ανοιχτά στο κοινό για επίσκεψη. Μπορείς να περιπλανηθείς σε αμερικάνικες συνοικίες του ‘40, αρχαία ανάκτορα και μεγάλες αίθουσες όπου μεγαλούργησε ο Φελίνι και σημαντικοί χολιγουντιανοί σκηνοθέτες της δεκαετίας του ‘50.
20. Tι λέει ένας Ρωμαίος για όλα αυτά;
Ο Ιταλος κωμικός Alberto Sordi σε σκηνή από την ταινία Un americano a Roma
Αφού διάβασες όλα τα παραπάνω, πρέπει να έρθεις αντιμέτωπος με μια αλήθεια: οι Ρωμαίοι πιστεύουν ότι ζουν στην ομορφότερη πόλη του κόσμου και ότι ο τρόπος ζωής τους ξεπερνά τους υπόλοιπους στα περισσότερα σημεία. Ως εκ τούτου, η προσπάθεια να περιγραφεί το ιδιαίτερο mentality τους σε 20 σημεία ενός ελληνικού άρθρου θα τους έκανε μάλλον να κουνήσουν το χέρι τους εκνευρισμένοι (βλέπε 5) και να πιουν μονορούφι τον τέταρτο εσπρέσσο της ημέρας.
