Τα θερινά άνοιξαν, η καλοκαιρινή κινηματογραφική σεζόν έστω κι ασθμαίνοντας ξεκίνησε.
Θα την παρακολουθήσουμε παίζοντας σε διπλό ταμπλό.
Το streaming στην post-Covid19 εποχή διεκδικεί (και κερδίζει) ακόμα περισσότερο χώρο υποχρεώνοντάς μας σε μια σινεματική διασκευή του γνωστού λαϊκού άσματος για «τη γυναίκα και το αίσθημά μου» (οι γνώσεις μας στο λαϊκό τραγούδι είναι τέτοιες που δε μας επιτρέπουν ακόμα να καταλάβουμε τι εννοούμε και να ξεχωρίσουμε ποιο είναι ποιο).
Οι ταινίες της εβδομάδας…
Ένα για σινεμά
Αν η φράση «μεταφορά του Πινόκιο με τον Ρομπέρτο Μπενίνι» σας φέρνει κατευθείαν στο μυαλό αυτό, ο Ματέο Γκαρόνε είναι εδώ για να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να διορθώσει το κινηματογραφικό παρελθόν, σαν άλλο ΗΒΟ Max. Ο ιταλός σκηνοθέτης του Γόμορρα και του Dogman εξερευνά και πάλι τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης κατάστασης, αλλά μέσα από ένα πολύ διαφορετικό και family-friendly όχημα: μια μεταφορά του Πινόκιο… και πάλι με τον Ρομπέρτο Μπενίνι, αλλά αυτή τη φορά συναντάμε τον βραβευμένο με Όσκαρ (δεν είναι μόνο το 2020 messed up) ηθοποιό στο ρόλο του Τζεπέτο κι όχι της ξύλινης μαριονέτας που έρχεται στη ζωή για να μάθει μερικά δύσκολα, πολύτιμα μαθήματα, που για κάποιο λόγο περιλαμβάνουν την άρνηση μιας από τις μεγαλύτερες χαρές στη ζωή, αυτή του να λες ψέματα για να ξεφύγεις από άβολες καταστάσεις.
Η ταινία, γυρισμένη μεταξύ άλλων στη Σιένα και το Μπάρι, γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία στην Ιταλία πριν επιχειρήσει να ξεκινήσει τη διεθνή της καριέρα στο περασμένο Φεστιβάλ Βερολίνου και τη δει να ανακόπτεται λόγω της πανδημίας. Αρκετά πιστός στο πνεύμα του Κάρλο Κολόντι και με την απο-ντισνεοποίηση της ιστορίας να μοιάζει σχεδόν πατριωτικό καθήκον του, ο Γκαρόνε προσγειώνει το παραμύθι στη φτωχή επαρχία της Τοσκάνης του 19ου αιώνα, όπου ο γερο-Τζεπέτο νιώθει την ξυλουργική εκδοχή του «χτυπάει το βιολογικό μου ρολόι» και κατασκευάζει μια κούκλα που ζωντανεύει και γίνεται ο άτακτος γιος του, που το σκάει και μπλέκει σε επικίνδυνες περιπέτειες με διάφορα φρικιαστικά πλάσματα (ο γρύλος, εν τω μεταξύ, είναι ικανός να προκαλέσει εφιάλτες για μήνες στους νεαρότερους θεατές).
Τον ομώνυμο ρόλο ερμηνεύει ο μικρός Φεντερίκο Ιελάπι, στου οποίου το πρόσωπο ζωγραφίζονται δεξιοτεχνικά σκανταλιές κι ενοχές. (Ωστόσο η μεταμόρφωσή του, αν και τεχνικά άρτια, καμιά φορά φέρνει λίγο στον Ρόμπιν Γουίλιαμς στον Άνθρωπο των Δύο Αιώνων.) Άλλωστε. εκτός από τον ακραίο διδακτισμό, υπήρχε πάντα κάτι αμήχανο στην ιστορία του Πινόκιο κι ο Γκαρόνε, επιμένοντας στο ρεαλισμό παρά σε οποιαδήποτε «μαγεία», τον εντοπίζει εκεί που ο παραισθησιογόνος μύθος συναντά τον αυτονόητο καθημερινό τρόμο. Όμως, σαν την τελευταία φορά που ο σκηνοθέτης άφησε την αισθητική του να τρέχει αχαλίνωτη στο Παραμύθι των Παραμυθιών, ο Πινόκιό του παραμένει ψυχρός και περίεργα συνθετικός.
Ένα για streaming
Ο πόλεμος του Βιετνάμ κάθε άλλο παρά ανεξερεύνητο θέμα δεν αποτελεί για την αμερικανική ποπ κουλτούρα, όμως έχει υποτιμηθεί ή αποσιωπηθεί η θητεία των αφροαμερικανών στρατιωτών σε ένα από τα πιο στοιχειωμένα κεφάλαια της Iστορίας των ΗΠΑ, με μικρή εξαίρεση ίσως το Πλατούν του Όλιβερ Στόουν. Με το συνήθη παθιασμένο τρόπο του, ο Σπάικ Λι στη νέα του ταινία Da 5 Bloods αναγκάζει το κοινό να μάθει ή να θυμηθεί, πετώντας, παράλληλα, άλλον έναν ογκόλιθο στη μέση της συζήτησης που κυριαρχεί τις τελευταίες εβδομάδες σχετικά με τις φυλετικές διακρίσεις, την αστυνομική βία και την καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαύρων.
Στην τελευταία του πολεμική ταινία, το Miracle at St. Anna για το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένας χαρακτήρας μουρμουρίζει παρακολουθώντας τηλεόραση «πολεμήσαμε κι εμείς γι’αυτή τη χώρα». Στο Da 5 Bloods, οι 4 βετεράνοι (Ντελρόι Λίντο, Κλαρκ Πίτερς, Νορμ Λιούις, Αϊζάια Γουίτλοκ) που επιστρέφουν στη ζούγκλα του Βιετνάμ για να βρουν τις ράβδους χρυσού που είχαν κρύψει πριν δεκαετίες και να γυρίσουν πίσω με αυτές και τη σωρό του πολυαγαπημένου τους λοχαγού (Τσάντγουικ Μπόουζμαν), κουβαλούν σε κάθε τους βήμα τη σκληρή συνειδητοποίηση ότι «πολεμήσαμε σε έναν ανήθικο πόλεμο για δικαιώματα που εμείς δεν είχαμε». Κατά τη διάρκεια της 2,5ωρης ταινίας, οι γερασμένοι φίλοι θα έρθουν αντιμέτωποι με τα τραύματα και τις προκαταλήψεις τους (ο πιο βασανισμένος κι οξύθυμος της παρέας είναι ψηφοφόρος του Ντόναλντ Τραμπ), με νάρκες, κακοποιούς και φίδια, με τις διαφορές και την απληστία τους. Αν όλα αυτά ακούγονται λίγο αλλοπρόσαλλα, σε μερικά σημεία είναι, αλλά ο Λι είναι τόσο ορμητικός, ευθύς και αποφασισμένος (όπως πάντα) που περνάει το μήνυμά του με τον αποτελεσματικότερο τρόπο που ξέρει: κοπανώντας με το κήρυγμα της αλήθειας στο κεφάλι όσους χρειάζεται να δώσουν προσοχή.
Όχι ότι το κάνει χωρίς στυλ: το Da 5 Bloods, παρά την κατάληξή του στο Netflix, είναι η πιο «κινηματογραφική» ταινία του σκηνοθέτη εδώ και χρόνια. Στα πρώτα λεπτά της, ο Λι χρησιμοποιεί για άλλη μια φορά αρχειακό υλικό επιφανών μαύρων προσωπικοτήτων για να συνδέσει τη συμμετοχή Αφροαμερικανών στον πόλεμο του Βιετνάμ με τις ανισότητες που αντιμετώπιζαν στην πατρίδα τους, υπό τους ήχους του Μάρβιν Γκέι (το άλμπουμ διαμαρτυρίας του, What’s Going On, είναι το πραγματικό soundtrack της ταινίας). Στα flashbacks του πολέμου, o Λι κι ο διευθυντής φωτογραφίας Νιούτον Τόμας Σίγκελ συμπυκνώνουν την εικόνα σε aspect ratio 1.33:1 για να αντικατοπτρίσει τις τηλεοράσεις της εποχής που μετέδιδαν τα νέα από το μέτωπο. Στο πρώτο από αυτά το flashbacks, ένα ελικόπτερο πετάει κόντρα στον ήλιο σε μια σκηνή-καρμπόν του Αποκάλυψη Τώρα, της κύριας έμπνευσης του Λι γι’αυτή την ταινία (αλλού ακούγεται το “Ride of the Valkyries” του Βάγκνερ), μαζί με τον αυτονόητο Θησαυρό της Σιέρα Μάδρε του Τζον Χιούστον και το λιγότερο αυτονόητο Η Τελευταία Σημαία του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ.
Αυτές οι σινεφίλ αρετές και η αβίαστη συντροφικότητα των ηρώων κάνουν την ξεχειλωμένη διάρκεια της ταινίας να περνάει ως επί το πλείστον ανεπαίσθητα, κι όσο ανεξέλεγκτος κι αν είναι ο τόνος του Λι, ο λόγος του είναι σίγουρα και απαραίτητος.
