Στις 24 Νοεμβρίου στο Κύτταρο θα ζήσουμε μια βραδιά αθάνατης νεοϋορκέζικης αλητείας και βρώμικου cult, και αυτό θα το οφείλουμε στους The Fuzztones.
Το εκρηκτικό συγκρότημα από τη Νέα Υόρκη είναι ένα από τα μακροβιότερα αλλά και επιδραστικότερα της αναβίωσης της garage σκηνής. Δημιουργήθηκε το 1980 με βασικά μέλη τον κιθαρίστα Rudi Protrudi και την οργανίστρια Deb O’ Nair, οι οποίοι προηγουμένως συμμετείχαν στο bubblegum-punk γκρουπ Tina Peel, που είχε γίνει γνωστό, κυρίως, για την ωμή σεξουαλική θεματολογία των τραγουδιών του αλλά και για το πρωτοπόρο στυλ στην εμφάνιση.
Μαζί με τους Elan Portnoy, Michael Jay και Ira Elliot ηχογράφησαν δυο ιστορικά albums, τα Leave your mind at home και το Lysergic emanations, αλλά και ένα album μαζί με τον Screamin Jay Hawkins.
Το Fuzz-Tone, ένα pedal εφέ κιθάρας που κυκλοφόρησε το 1962, χρησιμοποιήθηκε από σχεδόν όλα τα συγκροτήματα της πρώτης έκρηξης του garage rock στα μέσα των 60s και έγινε διάσημο το 1965 από το τραγούδι (I Can’t Get No) Satisfaction των Rolling Stones, αποτέλεσε την έμπνευση για το όνομά τους. O Keith Richards χρησιμοποιούσε το Maestro FZ-1 Fuzz-Τone της Gibson, που μέχρι τα τέλη της χρονιάς ξεπούλησε το στοκ της σε Fuzz-Tone.
Τα χρόνια που ακολούθησαν βίωσαν πολλά σκαμπανεβάσματα. Το 1986 το συγκρότημα διαλύθηκε, για να επαναδημιουργηθεί δύο χρόνια αργότερα ως προσωπικό πλέον σχήμα του Protrudi αλλά μετά από δύο κυκλοφορίες το γκρουπ διαλύθηκε ξανά, παραμένοντας ανενεργό για το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του ’90, με εξαίρεση την κυκλοφορία του άλμπουμ Monster A Go-Go και της συλλογής Flashbacks το 1996.
Η τελευταία επανασύνδεση έγινε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 με την Deb O’ Nair ξανά στο όργανο και τον Jordan Tarlow, από τη δεύτερη σύνθεση του γκρουπ, στην κιθάρα, ενώ σήμερα το συγκρότημα πλαισιώνουν οι: Rudi Protrudi (τραγούδι, κιθάρα), Lana Loveland (organ, φωνητικά), Eric Geevers (μπάσο, φωνητικά) και Marco Rivagli (ντραμς, φωνητικά).
Ακόμα κι αν οι Fuzztones δεν είχαν γράψει ούτε ένα τραγούδι στην καριέρα τους, κατάφεραν κάτι πολύ πιο σημαντικό. Όχι απλώς αναβίωσαν ένα μουσικό στυλ για δύο μόλις χρόνια στα 60s, αλλά μέσα από τις αδιάκοπες περιοδείες και ηχογραφήσεις τους κατάφεραν να το κρατήσουν ζωντανό για πάνω από 40 χρόνια. Ο Rudi Protrudi είναι ένας “αιώνιος teenager”, και φροντίζει πάντα κάθε συναυλία των Fuzztones να καταλήγει σε ροκ εν ρολ πάρτι.
Το όνομα του Rudi Protrudi είναι Glen Allen Dalpis και ο παππούς του ήταν Έλληνας. Το Rudi δεν είναι παρά μια παραφθορά του Ευγένιος που έγινε Αγένιος… γεννήθηκε στη Washington, D.C. αλλά μεγάλωσε στο Camp Hill της Pennsylvania, σε ένα επαρχιώτικο, συντηρητικό περιβάλλον που, όπως ο ίδιος ο Rudi ομολογεί, «δεν είχε δει μαύρο μέχρι που πήγε στο Harrisburg, την πρωτεύουσα της Πενσυλβάνια». Όταν ήταν 12 ετών, είδε τους The Beatles στο The Ed Sullivan Show, και πλέον το rock & roll έγινε η εμμονή του. Στα 14 έφτιαξε το πρώτο του συγκρότημα, τους King Arthur’s Quart και αργότερα τους Rigor Mortis. Σε κανένα δεν τραγουδούσε.
Το πρώτο άλμπουμ που αγόρασε ο Rudi στα 13 του ήταν το Go του Bo – The Originator – Didley (το δεύτερο άλμπουμ του Bo). Όπως σχολιάζει ό ίδιος: «Έχει βγάλει καλύτερα άλμπουμ, αλλά με τράβηξε το εξώφυλλο. Υπάρχει ένας μαύρος μάγκας που δείχνει πολύ άσχημος, ντυμένος με κόκκινο καρό σακάκι, κρατάει μια κόκκινη κιθάρα Gretsch Duo Jet και κοιτάζει με τόλμη και αυτοπεποίθηση την κάμερα, με ένα βλέμμα περιφρόνησης που ήταν πρωτόγνωρο για έναν μαύρο ερμηνευτή στη γεμάτη προκατάληψη δεκαετία του ’50. Ο Bo Didley είναι ο άνθρωπος που άνοιξε καινούργιους δρόμους, έφερε τη ρυθμική κιθάρα στο προσκήνιο και «εφηύρε» το rock beat που μιμήθηκαν οι περισσότερες μπάντες στον κόσμο αργότερα».
Το 1976 βρήκε την ευκαιρία να παίξει μπάσο – για μία νύχτα μόνο – με τους Dead Boys στο CBGB, το περίφημο κλαμπ της Νέας Υόρκης.
Ο Rudi κάθε Σαββατοκύριακο έκανε ωτοστόπ και πήγαινε στη Νέα Υόρκη για να βλέπει μπάντες. Έτσι είδε την Patti Smith, τους New York Dolls, τη Wayne County, τους Dictators, κ.λπ., στο CBGB, στο Max’s Kansas City και σε όλες τις σκηνές του Greenwich Village. Ονειρευόταν να φτιάξει μία μπάντα που θα συνδυάζει το punk με το catchy και upbeat στυλ της bubblegum των 60s. Ο τραγουδιστής, Victor Poison-Tete έφερε την κοπέλα του, την Carol Krautheim που έπαιζε πιάνο για να κάνει backing vocals. Εκείνη πείστηκε από τον Rudi να αλλάξει το πιάνο σε organ και μαζί ξεκίνησαν να γράφουν κομμάτια. Άλλαξε και το όνομά της σε Deb O’ Nair και έφερε και έναν ντράμερ που ήξερε από το γυμνάσιο. Ο Rudi έβαλε αγγελία ότι έψαχνε έναν “retro rocker” μπασίστα, έκαναν οντισιόν την ίδια μέρα και βρήκαν κάποιον. Όλοι ήταν πρόθυμοι να μετακομίσουν στη Νέα Υόρκη. Είπαν το ναι, και οι Tina Peel γεννήθηκαν.
Έναν χρόνο αργότερα βρέθηκαν στο Lower East Side -στο Alphabet City για την ακρίβεια- το πιο επικίνδυνο μέρος του Greenwich Village και ολόκληρης της Νέας Υόρκης εκείνη την εποχή. Οι Tina Peel ήταν το πρώτο γκρουπ που ο Rudi ήταν frontman.
Οι Tina Peel ήταν αυθεντικοί και σε ό,τι αφορά την εικόνα τους, μοναδικοί. Ντύνονταν σε στυλ pop art: ασπρόμαυρα ρούχα σαν σκακιέρα, τεράστια πουά που έβγαζαν μάτι και ρίγες. Όπου έπαιζαν έβαζαν ένα backdrop με μεγάλους ομόκεντρους κύκλους. Κολλούσαν χαρτιά με ασπρόμαυρα σχέδια στα όργανά τους. Όποιος τους έβλεπε, ζαλιζόταν. Δεν ήθελαν να ακολουθήσουν καμία μόδα, αλλά να δημιουργήσουν τη δική τους. Τρία-τέσσερα χρόνια αργότερα, οι βιτρίνες στο East Village άρχισαν να κατακλύζονται από τη μόδα των Tina Peel. Ένα παράδειγμα είναι η σχεδιάστρια Betsey Johnson. Αλλά και η μουσική που έφτιαχναν το ’76 έγινε αυτό που αργότερα ονομάστηκε new wave. Οι ίδιοι είχαν ξεπεράσει το πανκ. Ήταν πανκ με 60s επιρροές αλλά η μουσική και οι στίχοι που έγραφαν ήταν στην πραγματικότητα new wave, τουλάχιστον τέσσερα χρόνια μπροστά από την εποχή τους.
Rudi Protrudi – Tina Peel (1979)
Σε κάποια φάση, ο Rudi και η Deb O’ Nair ήθελαν να σχηματίσουν μια ψυχεδελική rock μπάντα για να ανοίγουν τις συναυλίες των Peel. Τότε με τους Peel μπορεί να έβγαζαν και 1000 δολάρια σε κάθε τους εμφάνιση. Ονόμασαν το συγκρότημα The Fabulous Fuzztones και καθώς η ανταπόκριση του κοινού στην πρώτη τους εμφάνιση ήταν αποθεωτική, ο Portnoy διέλυσε αμέσως τους Tina Peel, πέταξε το fabulous και ασχολήθηκε αποκλειστικά με τους The Fuzztones.
Οι The Fuzztones στο πρώτο τους line up το 1980
Στο original line up, οι Fuzztones ήταν 4: Randy Pratt (μπάσο, φωνητικά), Michael Phillips (ντραμς), Deb O’Nair (farfisa), Rudi Protrudi, (φωνή, κιθάρα). Μετά προστέθηκε ένας ακόμα κιθαρίστας, ο Elan Portnoy και ο Michael “The Golem” Jay πήρε τη θέση του Pratt στο μπάσο. Το 1984 ο Ira Elliot αντικατέστησε τον Michael Phillips και έβγαλαν το πρώτο τους single, «Bad News Travels Fast». Αυτό το line up ένα χρόνο αργότερα θα έβγαζε το Lysergic Emanations.
The Fuzztones – Bad News Travels Fast
Στις 19 Σεπτεμβρίου 1980, οι Gurus of Garage Grunge έκαναν το επίσημο ντεμπούτο τους στο Club 57 στο East Village της Νέας Υόρκης, με τόπλες go-go girls, ψυχεδελικό light show, λαχούρια, δερμάτινα ρούχα και κολιέ από ανθρώπινο κόκκαλο. Χρησιμοποιώντας το fuzz box, το συγκρότημα δημιούργησε ένα τρελό στυλ που αναφερόταν ως “grunge “. Ο κιθαρίστας Elan Portnoy πιστώνεται ότι έπαιζε “lead grunge” τουλάχιστον μια δεκαετία πριν την εισβολή από το Seattle Grunge! Μετά από τουλάχιστον δύο χρόνια που έπαιζαν τη δική τους άγρια ψυχεδελική γκαράζ μουσική σε ανίδεους θαμώνες, στα διαβόητα hotspots του Big Apple, όπως το Mudd Club και το CBGB, οι Fuzztones άρχισαν να αποκτούν φήμη.
Ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια των Fuzztones είναι το Ward 81 που περιλαμβάνεται στο ντεμπούτο άλμπουμ τους, Lysergic Emanations. Στην πραγματική ζωή, η Πτέρυγα 81 ήταν μία γυναικεία πτέρυγα υψίστης ασφαλείας σε ψυχιατρική κλινική -η μοναδική «κλειδωμένη» στο Oregon State Hospital στο Salem- εκεί που ο Μίλος Φόρμαν γύρισε τη Φωλιά του Κούκου το 1975. Η πτέρυγα έκλεισε οριστικά το 1976 αφού πρώτα η φωτογράφος Mary Ellen Mark μαζί με την κοινωνική λειτουργό, Karen Folger Jacobs έζησαν για 36 ημέρες μέσα σε ένα κελί στην Πτέρυγα 81 και κατέγραψαν τη ζωή αυτών των φυλακισμένων γυναικών σε φωτογραφικά και ηχητικά ντοκουμέντα. Το video clip του τραγουδιού θεωρείται κλασικό, ενέπνευσε και τους Ramones στο βίντεο του Psychotherapy, όπου κοπιάρουν αρκετές σκηνές από το αριστούργημα των Fuzztones αλλά και την glitter-rock ταινία, Velvet Goldmine. Το βίντεο γυρίστηκε από τον Andy Christiansen, αδελφό του Michael Jay. Η κινηματογράφηση έγινε κάπου στο Μπρονξ, σε μια παλιά κλειστή ψυχιατρική κλινική. Το συγκρότημα τη διέρρηξε χωρίς να έχει πάρει άδεια και γύρισε το βίντεο μέσα σε λίγες ώρες, έχοντας κουβαλήσει φίδια, σαύρες και διάφορα αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν για ηλεκτροσόκ.
The Fuzztones – Ward 81
Ο Marky Ramone έπαιξε για δύο εβδομάδες με τους Fuzztones το 1985. Είχαν μόλις γυρίσει από την πρώτη ευρωπαϊκή περιοδεία τους, και o Elan με τον Ira εγκατέλειψαν την μπάντα για να δημιουργήσουν το δικό τους συγκρότημα, τους Headless Horsemen. Τότε έβαλαν μια αγγελία στη Village Voice για ντράμερ και κιθαρίστα, και ο Marky Ramone και ο Jeff Salen (Tuff Darts, Sparks) ήρθαν σε ακρόαση. Ο Salen ήταν καλός, αλλά ήταν πολύ κοντός, φαλακρός και φορούσε κοστούμι και δεν τον ήθελαν. Ο Marky φαινόταν υπέροχος και ήθελε πραγματικά να συμμετάσχει, αλλά ήταν άκαμπτος, ξύλινος. Έπαιζε κάθε τραγούδι σαν να ήταν τραγούδι των Ramones. Τον κράτησαν για δύο εβδομάδες, προσπαθώντας πολύ σκληρά να τον κάνουν να νιώσει με τον ίδιο τρόπο που ένιωθαν και αυτοί. Αλλά δεν το κατάφερε ποτέ και κατέληξαν να πάρουν τον “Mad” Mike Czekaj, ο οποίος, παρεμπιπτόντως, απέρριψε τους Ramones όταν του ζήτησαν να αντικαταστήσει τον Marky.
Ο Rudi θυμάται για τον Screamin’ Jay Hawkins: «Όταν πρωτογνώρισα τον Jay, η καριέρα του δεν ήταν και στα καλύτερα της. Το να κερδίσει κάποιος την εμπιστοσύνη του δεν ήταν εύκολο πράγμα, ειδικά επειδή “δεν του άρεσαν οι λευκοί”, όπως μου είπε όταν τον πλησίασα για πρώτη φορά. Ήμουν αποφασισμένος να τον βοηθήσω να ξεφύγει από το χάλι στο οποίο βρισκόταν. Μετά από αυτό γίναμε φίλοι και μείναμε σε επαφή σε όλη τη διαδρομή μέχρι που πέθανε». Σύμφωνα με τον Protrudi, τα τελευταία λόγια που του είπε ο Hawkins ήταν: «Rudi, εγώ δεν πρόκειται να πεθάνω».
Screamin’ Jay Hawkins and The Fuzztones – It’s That Time Again
To 1984 o Rudi του ζήτησε να εμφανιστεί ως guest σε μια συναυλία των Fuzztones στη Νέα Υόρκη, όμως ο Jay δεν φάνηκε σε καμία από τις πρόβες. Έτσι, την καθορισμένη νύχτα η μπάντα βγήκε στη σκηνή και, καθώς ο Hawkins ήταν άφαντος, άρχισε να παίζει το δικό της σετ. Προς το τέλος του live όμως, ο μουσικός εμφανίστηκε φορώντας μια κάπα και κρατώντας τον Henry, το πασίγνωστο ανθρώπινο κρανίο του. Ο Protrudi τον κάλεσε στη σκηνή, τον σύστησε στο ακροατήριο και έπαιξαν μαζί δύο κομμάτια. Ακολούθησαν μερικά ακόμα, όπου οι Fuzztones κυριολεκτικά αυτοσχεδίασαν. Το 1984 το συγκρότημα κυκλοφόρησε ένα live άλμπουμ με τον θρυλικό Screamin’ Jay Hawkins.
O Rudi Protrudi και ο Screamin’ Jay Hawkins στη Νέα Υόρκη
O Rudi Prodrudi είναι τόσο ταλαντούχος στο γράψιμο όσο είναι και στο τραγούδι. Αυτό αποδείχθηκε όταν ο εγκέφαλος των Fuzztones έγραψε τη μαμούθ αυτοβιογραφία του, με απίστευτες λεπτομέρειες, σε δύο μέρη: Στο πρώτο μέρος, με τίτλο, Raisin’ a Ruckus περιγράφει την παιδική του ηλικία και τη ζωή του ως μουσικού, από τις πρώτες μπάντες του της δεκαετίας του ’60, μέχρι τους art-punks, Tina Peel αλλά και το πρώτο line up των Fuzztones στις αρχές των 80s. Αυτός και οι Fuzztones βρίσκονταν στο επίκεντρο της αναβίωσης του garage και του psychedelic κινήματος και οι ιστορίες που διηγείται κόβουν την ανάσα. Στο δεύτερο μέρος με τίτλο, Life at Psychedelic Velocity επικεντρώνεται στα χρόνια από τα μέσα της δεκαετίας του ‘80 και μετά: από τους κακόφημους δρόμους του Lower East Side της Νέας Υόρκης μέχρι το Hollywood’s Sunset Strip, την επιτυχία τους στην Ευρώπη, την εποχή που ο Rudi ζούσε στην Ολλανδία και τέλος τη ζωή του στο Βερολίνο.
Η συναυλία που θα μείνει αξέχαστη στους Fuzztones ήταν το 1987 στο Pukkelpop στο Βέλγιο. Εκείνη την ημέρα έπαιζαν οι Wire και οι Mission. Οι Sonic Youth άνοιγαν το φεστιβάλ. Οι Fuzztones βγήκαν πριν τους Mission, που γενικά τους σνόμπαραν. Το κοινό ήταν τουλάχιστον 20.000 και όταν ανέβηκαν οι Mission άρχισε να τους αποδοκιμάζει και να απαιτεί να ξανανέβουν οι «Fuzztones! Fuzztones!». Αποτέλεσμα; Οι Mission έπαιξαν μόνο τρία τραγούδια και κατέβηκαν βρίζοντας.
The Fuzztones @ Pukkelpop (1987)
Ο Rudi κυκλοφόρησε το 1993 το άλμπουμ, Songs We Taught the Fuzztones, μια συλλογή από πρωτότυπες εκδοχές τραγουδιών που έγιναν διάσημα από τους Fuzztones. Και έστρεψε τους θαυμαστές των Fuzztones στους καλλιτέχνες-θρύλους, που γέννησαν τη garage/psych σκηνή των 60s.
Στην αρχή οι Fuzztones έπαιζαν διασκευές κλασικών κομματιών που το κοινό δεν γνώριζε και νόμιζε πως ήταν δικά τους τραγούδια. Πήρε καμιά δεκαριά χρόνια στον Rudi να πείσει όλους τους καλλιτέχνες-θρύλους που θαύμαζε, να διασκευάσουν τραγούδια της δικής του μπάντας. Έτσι το 2013 κυκλοφόρησε το, In Fuzz we Trust όπου πάνω από 15 θρυλικές garage και psych μπάντες των ’60s, παίζουν διασκευές στα κομμάτια των Fuzztones. Στο άλμπουμ συμμετέχουν μεταξύ άλλων οι: Sky Saxon, Electric Prunes, Pretty Things, Sean Bonniwell, Strawberry Alarm Clock, Μonks, Shadows of Knight, Arthur Lee, Craig Moore, Davie Allan, Vanilla Fudge και πολλοί άλλοι.
Το ντεμπούτο στούντιο άλμπουμ τους, Lysergic Emanations που κυκλοφόρησε το 1985, έγινε χρυσό, έφτασε στο #2 των αμερικάνικων charts και έχει κυκλοφορήσει από πέντε διαφορετικές δισκογραφικές. Για έκτη φορά βγήκε το 2015 από τη γερμανική δισκογραφική, Hound Gawd!
Το 1985, το συγκρότημα έκανε την πρώτη ευρωπαϊκή του περιοδεία, Phantasmagoria tour, ανοίγοντας τις συναυλίες για τους The Damned και παρουσιάζοντας τον garage/psych ήχο των 60’s στο ευρωπαϊκό κοινό.
Το 2005 σηματοδότησε την 25η επέτειο των Fuzztones. Στη διπλή συλλογή που κυκλοφόρησε με τίτλο: Fuzztones Illegitimate Spawn, 42 μπάντες -από το Περού μέχρι την Αυστραλία- ερμηνεύουν κλασικά Fuzztones κομμάτια, η κάθε μία με το δικό της μοναδικό και προσωπικό στυλ.
Οι Fuzztones δεν έχουν περιοδεύσει ποτέ στην Αμερική. Κάποτε, γύρω στο 2009, είχαν κλείσει συναυλίες στην Ανατολική και τη Δυτική ακτή αλλά καμία στις ενδιάμεσες πολιτείες και έτσι θα έπρεπε να οδηγήσουν με ένα βαν από τη μία άκρη της χώρας στην άλλη, οπότε τελικά δεν το αποφάσισαν. Έπαιξαν μόνο στο Ink-N-Iron Festival στην Καλιφόρνια και έκτοτε δεν έχουν προσπαθήσει ποτέ ξανά να παίξουν στην Αμερική.
Ο Rudi αγαπά τις Vox Phantoms κιθάρες. Πρωτοβγήκαν το 1962 από τη βρετανική εταιρεία Jennings. Έχουν ένα χαρακτηριστικό πεντάγωνο σχήμα και τις χρησιμοποιούσαν όλα τα γκρουπ της British Invasion.
Rudi Protrudi, Photo ©Gino Van Lancker
«Μια φορά garage μπάντα, για πάντα garage μπάντα». Όποια διασκευή και αν κάνουν οι Fuzztones, θα την παίξουν πάντα με το δικό τους “garage” στυλ. Το 2020 έβγαλαν το άλμπουμ NYC, ως φόρο τιμής στη Νέα Υόρκη, την πόλη που τους γέννησε. Στο άλμπουμ διασκευάζουν τραγούδια των NY Dolls, Velvet Underground, Wayne County, Patti Smith, Ramones, The Cramps, Dead Boys, Mink DeVille, The Heartbreakers, και φυσικά το New York, New Yorkτου Frank Sinatra, το τραγούδι που είναι ταυτόσημο με το Big Apple. Όπως λέει ο Rudi Protrudi: «Η Νέα Υόρκη βρισκόταν πάντα στον πυρήνα της οντότητας των Fuzztones, οπότε ο καλύτερος τρόπος για να γιορτάσουμε τα 40 χρόνια fuzz, ήταν να τιμήσουμε τη μουσική που μας τράβηξε σε αυτή την πόλη».
Ο Rudi Protrudi έχει πει: «Μείνετε πιστοί στο όραμά σας. Μην κάνετε πίσω. Μη φοβάστε να πείτε τη γνώμη σας και ας γίνει ό,τι θέλει. Ζούμε σε απελπισμένους καιρούς και το να συμφωνείτε με το χαμένο πλήθος δεν θα σας προσφέρει τίποτα».
