Είναι δυνατό μέσα σε τόνους από σκουπίδια –στην κυριολεξία βουνά- να μπορεί να πραγματοποιείται, ν’ «αναπνέει» ένα από τα πιο ζωντανά διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ της χώρας; Να μεταμορφώνονται πράγματα και καταστάσεις; Ακόμα κι εν ενεργεία σκυλάδικα να μετατρέπονται στη στέγη κινηματογραφικών εργαστηρίων για παιδιά και έφηβους;
Το 18ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους και η 15η Ευρωπαϊκή Συνάντηση Νεανικής Οπτικοακουστικής Δημιουργίας –Camera Zizanio το έκανε το θαύμα. Κατόρθωσε και αντέστρεψε το κλίμα σε μια πόλη σκουπιδότοπο, τον Πύργο Ηλείας, με σωρούς απορριμάτων παντού -ακόμη και την ώρα που φωταγωγούσαν με τυμπανοκουσίες, παρουσία των τοπικών προυχόντων, το χριστουγενιάτικο δέντρο στην κεντρική πλατεία της πόλης. Το σκηνικό ως δια μαγείας άλλαξε. Η δύναμη της κινηματογραφικής εικόνας; Του χειμάρρου των ασυγκράτητων μικρών ζιζανίων της camera zizanio;
Η υποδοχή στο Φεστιβάλ Ολυμπίας.
Φέτος, η προσέλευση στις προβολές και τα εργαστήρια ήταν πιο δυναμική από ποτέ, οι αίθουσες ήταν μέχρι ασφυξίας γεμάτες –δεν τολμούσες να σηκωθείς, αφήνοντας την τσάντα ή το μπουφάν σου, έχανες την θέση σου εν ριπή οφθαλμού. Και παντού έβλεπες διερχόμενες ομάδες ζιζανίων -ακόμη και εκείνων που πια ενηλικιώθηκαν αλλά δεν χάνουν το ραντεβού τους με το θεσμό. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι πάντως αυτή του 7χρονου Τόμπι Λιτλ που ξεκίνησε να γυρίζει ταινιάκια στα 4 χρόνια του και επέστρεψε φέτος στον Πύργο με δυο νέα. Φέτος στρατολογήθηκε φυσικά και νέα φουρνιά ζιζανίων που γυρίσαν τις δικές τους ταινίες, στη μεγαλύτερη ίσως ευρωπαϊκή διοργάνωση οπτικοακουστικής δημιουργίας για παιδιά ή από παιδιά (camera zizanio).
Δεν χρειάζεται να αναφέρω πόσο τονώθηκε η ζωή και η κίνηση της πόλης, καθόλη τη διάρκεια της διοργάνωσης (28/11-11/12), προσελκύοντας σκηνοθέτες και παραγωγούς από όλη τη υφήλιο και μαθητές απ’όλη τη χώρα. Bεβαίως, τα σκουπίδια ήταν αμετακίνητα, μια σουρεαλιστική, σοκαριστική εικόνα ακόμη και για τους Βραζιλιάνους προσκεκλημένους, που έχουν γυρίσει ταινίες στις φαβέλες . Ο Τιέγκο Εσμεράλντο, συνεργάτης στην συνταρακτική ταινία μικρού μήκους του Φαούστον ντα Σίλβα «Ο φίλος μου ο Νίτσε» με ρώτησε αν «ευθύνεται η νέα κυβέρνηση για αυτό το χάλι» . Τι του απαντάς του ανθρώπου;
Βιολογικά πορτοκάλια Vs Σκουπίδια.
Το καλό είναι ότι ακόμα και αν η τοπική αυτοδιοίκηση, ο δήμος , η νομαρχία, δεν είχαν τη στοιχειώδη ευαισθησία να μαζέψουν, έστω να αποσύρουν μόνο από το κέντρο, τους σωρούς κανείς από το φεστιβάλ δεν το έβαλε κάτω. Υπήρξαν και μεμονωμένες ενισχυτικές ενέργειες. Την προπαραμονή της τελετής λήξης και απονομής των βραβείων στη Νομαρχία, όπου βρισκόταν και το press room, ένας ντόπιος παραγωγός «αποζημίωσε» τους πάντες αφήνοντας καφάσια γεμάτια βιολογικά πορτοκάλια.Το επανλαμβάνει κάθε χρόνο, μας πληροφόρησαν. Υπάρχει και φιλότιμο.
Και τώρα στο δια ταύτα: ο σκηνοθέτης και διευθυντής του Φεστιβάλ Δημήτρης Σπύρου συγκέντρωσε και στη φετινή 18η διοργάνωση, χωρίς ταμπού και αυτολογοκρισίες –παρότι εισέπραξε τις αντιδράσεις κάποιων ντόπιων για την τόλμη του- την αφρόκρεμα του κινηματογράφου για τα παιδιά και τους νέους. Ταινίες για το μπούλινγκ , τον κίνδυνο του διαδικτύου που αντιμετωπίζουν ανενημέρωτοι έφηβοι , την εξαφάνιση των εθνικών μειονοτήτων, τον πόλεμο, τον θάνατο γονιού ή και παιδιού, ακόμα και το βιασμό ανήλικων κοριτσιών. Ταινίες που τηρούν τις αρχές που έχουν θεσπίσει η UNICEF και η UNESCO για τον παιδικό και νεανικό κινηματογράφο, φυσικά. Στο Διαγωνιστικό προβλήθηκαν 68 ταινίες (μυθοπλασίας, κινούμενων σχεδίων, ντοκιμαντέρ )από 45 χώρες. «Φέτος για πρώτη φορά είχαμε ταινίες από το Λεσότο, τη Μιανμάρ και το Αφγανιστάν», καμαρώνει ο Σπύρου.Ο ορίζοντας ανοίγει. Στα κινηματογραφικά αφιερώματα και στις ειδικές προβολές συμμετείχαν 102 ταινίες.
Όλα κύλησαν ρολόι, υπήρξαν φιλμ που έκαναν ολόκληρη την αίθουσα να κλαίει και ταινίες που προκάλεσαν αντιδράσεις. Θέλω να εστιάσω όμως στη χαρά της εικόνας τετράχρονων που παρακολουθούν χωρίς καμία απολύτως διαμαρτυρία 5 φιλμ στη σειρά: την «Σκυλίσια Ζωή» του Σαρλό, με ζωντανή μουσική από τον Μπάμπη Παπαδόπουλο ( εμπειρία!), δυο ταινίες animation (το γαλλοβελγικό «Ο ελέφαντας και το ποδήλατο» με το ελεφαντάκι που σάρωνε τους λόφους των απορριμάτων συνομιλούσε ειρωνικά και δια της τεθλασμένης με αυτό που συνέβαινε έξω από το κινηματοθέατρο Απόλλων) και δυο μυθοπλασίας -με άκρως συγκινητική την χειροποίητη “Ομογάλακτος” του Αρμένιου Βαχραμ Μιταργιάν.
Ο χαλκέντερος Δημήτρης Σπύρου δεν το κρύβει, ότι σε πείσμα των εμποδίων, η μηχανή ρολάρει και «κάθε χρόνο τα πράγματα βελτιώνονται σε όλα τα επίπεδα.» Το μεγάλο κέρδος είναι βεβαίως ότι η διοργάνωση δημιουργεί θεατές από κούνια και υποδομές.Ενα παράδειγμα: το γερμανοελληνικό εργαστήριο, με εξαμελείς ομάδες νεαρών δημιουργών από τις δυο χώρες. Η ελληνική ομάδα με παιδιά απ΄ τον Πύργο έχει εκπαιδευτεί τα προηγούμενα χρόνια στα εργαστήρια της Camera Zizanio. Τον περασμένο Οκτώβριο ταξίδεψαν στο Ντόρτμουντ όπου πραγματοποιήθηκε η πρώτη φάση του εργαστηρίου, το οποίο ολοκληρώθηκε με τη δημιουργία τριών ντοκιμαντέρ. Η δεύτερη φάση πραγματοποιείται στον Πύργο, με τη συμμετοχή των παιδιών από το Ντόρτμουντ και τη δημιουργία νέων ντοκιμαντέρ.
Τα ζιζάνια σάρωσαν και στα μουσεία.
Το κινηματοθέατρο Απόλλων.
Τα ζιζάνια έχουν πάντα την τιμητική τους: ακόμα και ραδιοφωνική εκπομπή ( Zizanio Live) είχαν από τη συχνότητα τοπικού ραδιοφωνικού σταθμού, που μεταδιδόταν και μέσω διαδικτύου
Αν αναζητήσουμε το μεγάλο γεγονός της φετινής διοργάνωσης τότε θα πρέπει να μιλήσουμε για μια ταινία: τον «Θύλακα» του Γκόραν Ραντάνοβιτ. Περιγράφει πώς είναι να ζεις φυλακισμένος στον ίδιο σου τον τόπο (Κόσοβο), κι αναγκασμένος να πηγαίνεις στο σχολείο σου με τάνκ. Στον Απόλλωνα το κοινό πλάνταζε στο κλάμμα κατά τη διάρκεια προβολής.
Η σουηδική ταινία «Flocking» της Beata Gardeler, με θέμα το βιασμό μιας έφηβης από συμμαθητές της, προκάλεσε τις αντιδράσεις ντόπιας δασκάλας που ούρλιαζε. Κι όμως, η ταινία είναι υποψήφια για το Εθνικό Βραβείο Κινηματογράφου της Σουηδίας.
Η ταινία του Ρώσου Αντρέι Ζάιτζεφ «14+», που απέσπασε το πρώτο βραβείο του φετινού Φεστιβάλ κι αφηγείται τον έρωτα μεταξύ δυο 14χρονων, υπονοώντας ότι έκαναν και σεξ, δεν εισέπραξε στον Πύργο αντιδράσεις. Στη χώρα του όμως ο σκηνοθέτης δέχτηκε ακόμα και απειλές.Πώς το αιτιολόγησε στο κοινό του Πύργου; Το απέδωσε στην πουριτανική στροφή που σημειώνεται τα τελευταία χρόνια στην ρωσική κοινωνία, “επειδή αισθάνεται ότι απειλείται και βλέπει εντός και εκτός εχθρούς».
Αποκάλυψη ήταν και η μικρού μήκους του Φαούστον ντα Σίλβα «Ο φίλος μου ο Νίτσε»: ένα παιδί ανακαλύπτει στον σκουπιδότοπο δίπλα απ΄τις φαβέλες που μένει το «Τάδε Εφη Ζαρατούστρα». Ξεκινά να το διαβάζει. Ξαφνικά γίνεται πρώτος μαθητής αλλά αρχίζει κι υποστηρίζει παράξενες απόψεις, όπως ότι ο Θεός πέθανε. Η αναλφάβητη μητέρα του το πηγαίνει για εξορκισμό. Πετάνε το βιβλίο, αλλά αυτός ανακαλύπτει ξανά στο σκουπιδότοπο νέο οδηγό, μετά τον Νίτσε: τον Μαρξ.
*Oι βραβευμένες ταινίες του 18ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους και της 15ης Camera Zizanio, καθώς και επιλεγμένες ταινίες από όλα τα προγράμματα της διοργάνωσης, προβάλλονται στην Αθήνα, στον κινηματογράφο Αλκυονίδα έως τις 16 Δεκεμβρίου.
