Η Αντιγόνη Φρυδά είχε την τύχη να κάνει θέατρο στο σχολείο κι αμέσως το λάτρεψε. Για να ικανοποιήσει την επιθυμία των γονιών της και επειδή ήταν άριστα στα μαθηματικά έδωσε πανελλήνιες και πέρασε στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ. Κατά τη διάρκεια του Εράσμους της στην Ολλανδία όπου εργάστηκε σε ένα εργαστήριο οπτικών ινών υψηλής τεχνολογίας «εκεί υποτίθεται ότι θα έπρεπε να ήμουν πολύ ευτυχισμένη γιατί ήταν μια σπάνια ευκαιρία αλλά εγώ μαράζωνα μέχρι που είπα ότι εάν εγώ κάνω αυτή τη δουλειά στη ζωή μου θα τρελαθώ, θα είμαι ένας δυστυχισμένος άνθρωπος. Όταν επέστρεψα στη Θεσσαλονίκη αποφάσισα να δώσω στο ΚΘΒΕ χωρίς προετοιμασία, με πήραν κι έτσι ξεκίνησε αυτός ο καινούριος κόσμος». Πριν λίγο καιρό πρωταγωνιστούσε στους «Γάμους του Φίγκαρου» του Μπωμαρσαί που σκηνοθέτησε ο Στάθης Λιβαθινός ενώ τώρα μας υποδέχεται στο δώμα του Νέου Κόσμου κάθε Κυριακή, Δευτέρα, Τρίτη ως Ερμιόνη στην παράσταση «Η Ωραία του Πέραν». Το βράδυ που παρακολούθησα την παράσταση μου έκανε εντύπωση πόσο συμμετείχε το κοινό αν και η παράσταση δεν είναι διαδραστική. Μια δακρυσμένη ηλικιωμένη κυρία αναστέναζε δυνατά με το τέλος την παράστασης και ο πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης Γιώργος Παπαγεωργίου τις φίλησε τα χέρια πριν αποχωρήσει από τη σκηνή.
Μου έκανε εντύπωση το κοινό της παράστασης. Από φοιτητές μέχρι ηλικιωμένοι, που έμοιαζαν, ειδικά οι δεύτεροι, να συμπάσχουν απόλυτα με το δράμα των ηρώων. Το ενδιαφέρον με τους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, που έρχονται σε αυτή την παράσταση λόγω του θέματός της, είναι ότι είναι τόσο ανοιχτοί, ότι έρχονται έτοιμοι να παραμυθιαστούν και στην τελική είναι το καλύτερο κοινό. Ήρθε μια κυρία στην παράσταση που η γιαγιά της είχε την «Ωραία του Πέραν» σε χειρόγραφη έκδοση και μας είπε μάλιστα ότι η γιαγιά της δεν την άφηνε να το διαβάσει μέχρι να γίνει 25 χρονών γιατί το έβρισκε τολμηρό και ότι θα μπορούσε να την παρασυρθεί και να κάνει καμιά τρέλα. Άλλες γιαγιάδες το ξέρουν απ’ έξω. Στην αρχή της παράστασης που έχουμε τρεις φράσεις που είναι ατόφιες από το βιβλίο, τις μουρμούριζαν. Μια άλλη με το που ξεκίνησα, στο πρώτο μόλις πεντάλεπτο, να μιλάω για την κακιά ας πούμε του έργου, την αντίζηλη της ηρωίδας την άκουσα να λέει «η σκρόφα». Πώς κρατήθηκα και δεν έβαλα τα γέλια.
Βασίζεται σε αληθινή ιστορία το βιβλίο; Νομίζω πως ναι. Τις προάλλες ήρθε ένας κύριος με το επίθετο Ιμβράκης και μας είπε ότι η γιαγιά του ήταν αδερφή του Δημήτρη Παπαδόπουλου ή αλλιώς Τυμφρηστού, του συγγραφέα. Ο εγγονός έφυγε το 1956 από την Πόλη ενώ αργότερα έγινε πρόξενος μας στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν πολύ συγκινητικό για όλους.
Η «Ωραία του Πέραν» ήταν λαϊκό ανάγνωσμα; Ακριβώς. Ήταν ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα της Πόλης. Ως κείμενο, ως λόγος δεν είναι τόσο φοβερό, ούτε οι λέξεις του είναι ιδιαίτερης ευαισθησίας και λεπτότητας. Επίσης όλα τα αναμενόμενα να συμβούν ο συγγραφέας τα έχει πάρει και τα έχει βάλει όλα μαζί. Όμως η αθωότητα αυτού του συγγράμματος συγκινεί.
Η αθωότητα που έγκειται; Στο μέγεθος της ευαισθησίας με την οποία αντιμετωπίζει το θέμα του: το πόσο αγνοί είναι οι δύο πρωταγωνιστές του. Υπάρχει μια απόλυτη αθωότητα στο πώς προσεγγίζουν τον έρωτα. Όποιος ξεκινήσει να διαβάζει το κείμενο αρχικά θα έχει αντιστάσεις, τις αντιστάσεις ενός ανθρώπου που ζει στην εποχή μας.
Πώς πείθονται οι νέοι θεατές του 2016 ότι αυτοί οι δύο άνθρωποι αγαπήθηκαν πριν καν φιληθούν; Είναι τόσο ρομάντζο που δεν μπορείς εύκολα να το πιστέψεις είναι η αλήθεια. Γι’ αυτό στην αρχή της παράστασης η σκηνοθετική ιδέα είναι ότι οι δύο ηθοποιοί παριστάνουν την Ερμιόνη και τον Αιμίλιο και γελούν με αυτό. Αλλά στην πορεία όσο και να θέλεις να προβάλλεις αντιστάσεις γιατί σου φαίνεται παλιό είναι τόσο αθώα και τρυφερή η προσέγγιση που σε συγκινεί. Βέβαια, σίγουρα, ήταν άλλη η εποχή. Ειδικά οι γυναίκες που ήταν μεγαλωμένες με αυστηρότητα και σύμφωνα με όσα υπαγόρευε η θρησκεία φαντάζομαι ότι θα αισθανόντουσαν πολύ μεγάλο βάρος στο να δοθούν και θα ήταν φοβισμένες. Προσπαθώ να θυμηθώ κι εγώ τον εαυτό μου εκεί στα 14-15 όταν πρωτοερωτεύθηκα και πάθαινα στη σκέψη μεγάλη αναστάτωση γιατί δεν ήξερα τι θα μου συμβεί. Επίσης σκέψου τότε ότι δεν είχαν εξοικείωση με το σώμα τους γιατί γενικά δεν ήταν εκτεθειμένο. Όλα ήταν πιο διστακτικά. Επίσης σκέφτομαι ότι τώρα που είμαι 32 έχω αλλάξει κάπως οπτική σε σχέση με δέκα χρόνια πριν. Εννοώ ότι παλιότερα ήμουν πολύ ένθερμη στο ότι πρέπει να δοκιμάζουμε, να μπαίνουμε σε νέες σχέσεις ενώ τώρα αντιλαμβάνομαι ότι αυτή η παρατεταμένη εναλλαγή σχέσεων και συντρόφων, ακόμη κι αν όλες συνοδεύονται από αισθήματα, οδηγούν σε μια μικρή πτώση από την αθωότητα των 20 μας χρόνων, τότε που ερωτευόμασταν και αμέσως θεωρούσαμε ότι αυτός είναι ο ένας. Τώρα καμιά φορά σκέφτομαι ότι μπορεί να ήταν πλήρεις και πιο ευτυχισμένοι οι άνθρωποι τότε που αφοσιωνόντουσαν σε έναν άνθρωπο. Υπάρχει βέβαια η πιθανότητα να πέσεις τελείως έξω αλλά αν πέσεις τελείως μέσα τότε έχεις την ευτυχία να δημιουργήσεις μια σχέση που μόνο βαθαίνει και τελικά δε θα εκπέσει ποτέ από αυτό το ιδεατό της μοναδικής αγάπης που με αυτήν έζησα και μαζί της θα πεθάνω. Ίσως εξιδανικεύω τα παλιά αλλά ναι κάποιες στιγμές κάνω αυτές τις σκέψεις. Εγώ θέλω να πιστεύω στον απόλυτο έρωτα γιατί τα ενδιάμεσα, τελικά, δεν έχεις λόγος να τα ζήσεις. Η επαφή μου με το κείμενο μου θύμισε ένα μέτρο για τα πράγματα πολύ σημαντικό. Αυτό το όλα ή τίποτα. Να μην αρκείσαι στο λίγο, στο περίπου, στο συμβιβασμένο τουλάχιστον σε αυτά που αισθανόμαστε. Ούτως ή άλλως όλοι κάνουμε άπειρους συμβιβασμούς.
Είσαι μέλος της ομάδας «The 3rd person theatre group». Πώς και γιατί συστήσατε μια θεατρική ομάδα και ποια είναι η πορεία σας; Είμαι μαζί με την Ελένη Ζαραφίδου και τον Βαλάντη Φράγκο. Είχαμε μεγάλη ανάγκη να δοκιμάσουμε και να πειραματιστούμε χωρίς απαραίτητα να ξέρουμε πότε θα φτάσουμε στο αποτέλεσμα. Πέσαμε τότε πάνω στον Peer Gynt του Ίψεν όπου είναι αυτός ο μύθος της ενηλικίωσης ενός ανθρώπου που είναι πιτσιρικάς στο χωριό, ο πιο διαφορετικός απ’ όλους και κάνει τα πάντα για να τραβήξει την προσοχή: κλέβει την πιο ωραία νύφη, την παρατάει στα βουνά, μπλέκει με χίλιες δυο άλλες γυναίκες, ξωτικά, η μάνα του πεθαίνει από τη στεναχώρια και μετά αυτός φεύγει, γυρίζει όλο τον κόσμο, πλουτίζει και γίνεται, ουσιαστικά, κομμάτι του καπιταλισμού. Ο Ίψεν το έγραψε γιατί προέβλεψε αυτό που θα συμβεί, είναι σαν να μας λέει ότι οδεύουμε προς κάτι τρομακτικό για τον άνθρωπο, προς κάτι όπου το προσωπικό συμφέρον και η ικανοποίηση των προσωπικών επιθυμιών θα μας οδηγήσει να χάσουμε τη σχέση μας με τον διπλανό. Στη βόρεια Ευρώπη ανθούσε τότε ο προτεσταντισμός σύμφωνα με τον οποίο η συσσώρευση πλούτου ήταν ευλογημένη από τον Θεό και ο καπιταλισμός πάτησε πάνω σε αυτό το γόνιμο έδαφος. Αυτή η παράσταση βραβεύτηκε από ένα διεθνή θεσμό που έχουν θεσπίσει οι Νορβηγοί και αφορά θεατρικά projects πάνω σε έργα του Ίψεν, που βραβεύονται ενώ βρίσκονται στη μορφή της αναλυτικής πρότασης χωρίς δηλαδή να έχουν ακόμη παρουσιαστεί στη σκηνή. Και εκεί έγκειται η διαφορά, δίνουν την υποστήριξη τους με το βραβείο προκειμένου να υλοποιηθεί η πρόταση. Ονομάσαμε την παράσταση “No man ‘s land” και κάναμε ένα σχόλιο πάνω στο τι είναι πατρίδα, δηλαδή έχεις γεννηθεί εδώ αλλά εάν η χώρα σου δε σου δίνει τη δυνατότητα, τον χώρο και τα εφόδια να αναπτυχθείς ως προσωπικότητα τότε αυτή είναι η πατρίδα σου ή πας εκεί που μπορείς να αισθανθείς ότι είσαι ο εαυτός σου;
Πώς φέτος κάνετε Τολστόι και μάλιστα σε παιδικό; Ήταν μια πρόταση που μας έγινε από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά για παιδικό και μας φάνηκε πρόκληση να ασχοληθούμε ώστε τα πυκνά νοήματα του Τολστόι, ενός έργου που εμείς διαλέξαμε, να τα αποδώσουμε με έναν απλό κώδικα κατανοητό από παιδιά. Διαλέξαμε λοιπόν την ιστορία του Παχόμ, ενός φτωχού αγρότη, που σταδιακά αποκτά όλο και περισσότερη γη μέχρι που τελικά πεθαίνει, του ανοίγουν έναν λάκκο γης δυο μέτρα και τον θάβουν μέσα κι έτσι απαντάμε στο ερώτημα του τίτλου «Πόση Γη χρειάζεται ο άνθρωπος;». Απλώς επειδή είναι παιδικό στο τέλος επιλέξαμε να φαίνεται ότι πέφτει σε ύπνο βαθύ από την κούραση. Ο Τζέιμς Τζόυς είχε πει για το συγκεκριμένο διήγημα του Τολστόι ότι είναι η σημαντικότερη ιστορία της ανθρωπότητας.
Πώς είναι τα παιδιά σαν κοινό; Έχει πλάκα. Τα παιδιά απαντούν στο κείμενο, όπως οι γιαγιάδες. Ρωτάει δηλαδή ο Παχόμ «Να πάω;» και φωνάζουν από κάτω «Ναιιιιιιιι». Όπου υπάρχει ευκαιρία για να συμμετέχουν, το κάνουν. Αυτά ισχύουν για τα παιδιά του δημοτικού, τα του γυμνασίου είναι αλλιώς. Από τα μεγαλύτερα αγόρια μπορούμε να ακούσουμε και ένα «ψιτ, κοπελιά» γιατί σου λέει εντάξει το θέατρο, θέατρο αλλά να δούμε και κανένα κορίτσι.
Κάνετε συζήτηση μετά την παράσταση; Ναι και έχουν πολλές απορίες. Ρωτάνε «Κυρία, γιατί γίνατε ηθοποιός;», «Αν ξεχάσετε τα λόγια σας τι γίνεται;» και τις προάλλες ένα παιδάκι με ρώτησε «Κι αν φύγει η δασκάλα σας τι κάνετε;». Για το έργο ρωτούν διάφορα «Γιατί μιλούσε ο ήλιος;» ή «Τι έπαθε στο τέλος ο Παχόμ;». Μετά τα ρωτούμε κι εμείς «Καταλάβατε τι λέει το έργο;», ακούγονται πολλά «Ναιιιιιι» ακούγεται καμιά φορά κι ένα μουτρωμένο «Εγώ δεν κατάλαβα τίποτα», μαχαιριά στην καρδιά. Ή ρωτήσαμε τι σας άρεσε περισσότερο κι απάντησαν χαρούμενα «Τα τραγουυυυύδια», «Ο Παχόμ», «Ο ήλιος» κι ένα παιδάκι είπε «που τελείωσε». Γελάσαμε πολύ με αυτό το αδίστακτο πιτσιρίκι.
Η Ωραία του Πέραν, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου (δώμα), Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Παραστάσεις : Έως : 26/4, Πληροφορίες : Βραδ.: Δευτ., Τρ. 9.15 μ.μ., Κυρ. 9.30 μ.μ.
Τιμη : € 12, 10, 8.
Πόση Γη Χρειάζεται ο Άνθρωπος, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Ηρώων Πολυτεχνείου & Βασ. Γεωργίου,Πειραιάς, Πληροφορίες : Πρωί.: Κυρ. 11 π.μ. Τιμη : € 7.
