1980 – 1999: Αυτές οι ταινίες άφησαν εποχή

The Shining (1980)

Δεν υπάρχει άτομο που να μην παγώνει από το βλέμμα του Nicholson όταν, κρατώντας ένα τσεκούρι, φωνάζει “Danny, I’m coming”. H πλήρης αποδόμηση της ομώνυμης νουβέλας του Stephen King από τον Kubrick είναι ένα ανεξήγητο (?) ταξίδι στην παράνοια. Όλα ξεκίνησαν όταν ένας συγγραφέας, προκειμένου να συγκεντρωθεί για το γράψιμο του νέου του βιβλίου, απομονώνεται με την οικογένεια του σε ένα ξενοδοχείο στη μέση του πουθενά…

Raiders of the Lost Ark (1981)

Συνήθως όταν ρωτούσαν ένα αγόρι τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει, απαντούσε αστροναύτης. Εγώ απαντούσα αρχαιολόγος. Οι περιπέτειες του Δρ. Indiana Jones στην προσπάθεια του να ανακαλύψει την Κιβωτό της Καινής Διαθήκης πριν από τους Ναζί, αποτυπώνονται με απίστευτη αγωνία από τον πρώτο παραμυθά του Hollywood (Steven Spielberg), ενώ δείχνουν επιτέλους έναν ήρωα δράσης να μην είναι ατσαλάκωτος αλλά να φοβάται (βλ. φίδια). Α, και κάτι ακόμα. Μην είσαι ποτέ σίγουρος για το περιεχόμενο κάποιας παλέτας σε μία αποθήκη.  

Blade Runner (1982)

Τι θα συμβεί αν ερωτευτείς το cyborg που κυνηγάς? Ακόμα χειρότερα, τι θα συμβεί αν αποδειχθεί ότι είσαι κι εσύ cyborg? Οι στιγμές χάνονται στο χρόνο, όπως τα δάκρυα στη βροχή. Ο δυστοπικός φουτουρισμός από το βιβλίο του Philip K. Dick μεταφέρεται εκπληκτικά στη μεγάλη οθόνη από τον Ridley Scott σε νουάρ ατμόσφαιρα και υπό την υποβλητική μουσική του δικού μας Vangelis Papathanasiou. Προτιμήστε όχι την εκδοχή που βγήκε τότε στα σινεμά αλλά την (αινιγματική) Director’s Cut.

Scarface (1983)

H άνοδος και η πτώση ενός Κουβανού βαρόνου ναρκωτικών στο Miami. Το πέρασμα από το Κομμουνιστικό καθεστώς στο Αμερικάνικο Όνειρο, αν και φαντάζει λυτρωτικό, δεν έχει πάντα ευτυχή κατάληξη. Για άλλη μια φορά ο Pacino δίνει ερμηνεία για Oscar, ενώ η τότε πιτσιρίκα Michelle Pfeiffer κλέβει καρδιές. Η σκηνή με το αλυσοπρίονο στο μπάνιο παραμένει μία από τις πιο σοκαριστικές που έχουν γυριστεί ποτέ. 

Terminator (1984)

Μπορείς να στείλεις πίσω στο χρόνο κάποιον προκειμένου να σκοτώσει τη γυναίκα που θα φέρει στον κόσμο τον ηγέτη μιας επανάστασης; Αν υπάρχει ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας που μπορεί να αποδειχθεί προφητικό, τότε αυτό είναι του Εξολοθρευτή. Οι μηχανές επαναστατούν, το ταξίδι στο παρελθόν γίνεται αγώνας δρόμου κι ο Αυστριακός Arnold Schwarzengger σχεδόν αμίλητος σου κόβει την ανάσα με το δολοφονικό του βλέμμα. Ακολούθησε ένα εξίσου καλό (αν όχι καλύτερο) sequel κι άλλες τρεις ταινίες, αρκετά υποδεέστερες σε σημείο που θέλουμε απλά να τις ξεχάσουμε.  

Breakfast Club (1985)

Πέντε μαθητές, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, τιμωρούνται να περάσουν το  Σάββατο τους στο σχολείο. Πέντε μαθητές μέσα από τον εγκλωβισμό και τη σύγκρουση θα έρθουν πιο κοντά και θα βιώσουν την πρώιμη ενηλικίωση. Μία από τις καλύτερες εφηβικές ταινίες όλων των εποχών και αναμφίβολα αρκετά κοντά στην ανέμελη δυτική γενιά της εποχής (έστω κι αν δε μεγαλώσαμε όλοι με lockers στους διαδρόμους και γήπεδα ποδοσφαίρου στο σχολείο). Εδώ ακούγεται η μεγαλύτερη επιτυχία των Simple Minds (‘Don’t Forget About Me’), η οποία παραδόξως δε γράφτηκε από τους ίδιους.

Big Trouble in Little China (1986)

Ένας επιπόλαιος φορτηγατζής δέχεται να βοηθήσει τον Ασιάτη φίλο του να βρουν την εξαφανισμένη αρραβωνιαστικιά του τελευταίου. Ο (υποτιμημένος) Kurt Russell πρωταγωνιστεί σε ένα φιλμ που από ένα απλοϊκό b-movie μεταμορφώνεται σε ένα cult διαμάντι με φόντο όχι τους συνήθεις ουρανοξύστες ή τα ήσυχα προάστια των Αμερικάνικων μεγαλουπόλεων, αλλά τη ‘στοιχειωμένη’ Chinatown.  Αν και εμπορικό ολίσθημα στην εποχή του, αποτελεί ένα από τα πιο συναρπαστικά saga του John Carpenter.

Angel Heart (1987)

Ένας ξεπεσμένος ιδιωτικός ντετέκτιβ αναλαμβάνει να ανακαλύψει τα ίχνη ενός πρώην διάσημου τραγουδιστή που εξαφανίστηκε από μια ψυχιατρική κλινική. Τα πράγματα όμως δεν είναι ακριβώς όπως δείχνουν. Ένα από τα πιο ανατριχιαστικά φινάλε της δεκαετίας κι η πρώτη αξιοζήλευτη κινηματογραφική επαφή με το δαιμονικό κόσμο του Voodoo στη Νέα Ορλεάνη. Ερμηνεία καριέρας από το (τότε) sex symbol Mickey Rourke στο δρόμο προς την ακούσια αυτοκαταστροφή υπό το άγρυπνο βλέμμα του Robert De Niro. Έκτοτε οι αναγραμματισμοί στα ονόματα άρχισαν να αποκτούν άλλη σημασία στο σινεμά.

Dead Ringers (1988)

Το νοσηρό σύμπαν στο μυαλό του David Cronenberg μέσα από την ψυχαναγκαστική σχέση αλληλεξάρτησης δύο ομοζυγωτικών διδύμων γυναικολόγων που ερωτεύονται την ίδια γυναίκα. Ο Jeremy Irons σε διπλό ρόλο-σταθμό στην καριέρα του, μπλεγμένος στο μεταφυσικό ιστό που έχει υφάνει με δεξιοτεχνική μαεστρία ο Καναδός δημιουργός. Φιλμ – εμπειρία, όχι για όλους.  

Do the Right Thing (1989)

Σε μια συνοικία μαύρων του Brooklyn, ένα καυτό καλοκαιρινό πρωινό, κάποιος έχει την απορία γιατί στον τοίχο της τοπικής πιτσαρίας υπάρχουν μόνο λευκοί διάσημοι και όχι μαύροι. Τα τεταμένα νεύρα των περίοικων σε συνδυασμό με τον καύσωνα οδηγούν σταδιακά σε απολαυστικά κωμικοτραγικές καταστάσεις με ανεξέλεγκτη όμως τροπή, αφήνοντας μας όλους με την απορία στο τέλος για το ποιος μπορεί να κάνει το σωστό. H απόλυτη κατακραυγή της ρατσιστικής βίας και η αποτύπωση του σύγχρονου αστικού παραλογισμού, υπό το πολυφυλετικό πρίσμα του μονίμως καυστικού Spike Lee, δεν παύει ποτέ να είναι διαχρονική.

Misery (1990)

Είσαι διάσημος συγγραφέας που παθαίνεις ένα σοβαρό ατύχημα. Τι θα συμβεί όταν ανακαλύψεις ότι η γυναίκα που σε διέσωσε εκτός από φανατική θαυμάστρια σου είναι και ψυχοπαθής? Δια χειρός του μαιτρ του συγγραφικού τρόμου, Stephen King με την Kathy Baits, έκτοτε συχνή επισκέπτρια στους εφιάλτες σου. Από τις καλύτερες κινηματογραφικές μεταφορές έργων του διάσημου συγγραφέα.

Boyz n the Hood (1991)

Κάποια παιδιά μεγαλώνουν σε επικίνδυνα γκέτο. Κάποια παιδιά αναπόφευκτα θα μπλέξουν. Κάποια παιδιά είναι προορισμένα να μείνουν τα παιδιά της γειτονιάς. Μία από τις ταινίες που κανονικά ‘έπρεπε’ να έχει γυρίσει o Spike Lee, αλλά τελικά το έκανε ο (πρόωρα χαμένος) John Singleton. Ακόμα και σήμερα το χρώμα του δέρματος καθορίζει τη ζωή σου. Κι αν νομίζεις ότι το Los Angeles είναι μόνο το Hollywood, πέρνα μια βόλτα (αν τολμάς) από το South Central.

Singles (1992)

Στις αρχές των 90s μια ομάδα νέων στο Seattle προσπαθεί να βρει την ταυτότητα της κι εμείς ανακαλύπτουμε το grunge. Απλές ιστορίες ανθρώπων της διπλανής πόρτας πριν κάνουν το επόμενο κρίσιμο βήμα στη ζωή τους, που ακριβώς για αυτό το λόγο τις νιώθουμε τόσο έντονα σα να τις έχουμε βιώσει οι ίδιοι. Ο έρωτας, η απογοήτευση, η φιλία, η μουσική. Πέρασμα κάνουν μέλη των Pearl Jam.

Falling Down (1993)

Μπορεί ένα απλό μποτιλιάρισμα να αποτελέσει την αφορμή για να έρθουν τα πάνω κάτω στη ζωή σου? Να αποτελέσει τη σπίθα που θα σε οδηγήσει σταδιακά στα άκρα? Αν ναι, τότε πρόκειται για μια ξεχωριστή μέρα. Ο Michael Douglas τέλειος στο ρόλο ενός φαινομενικά ακίνδυνου φιλήσυχου ανθρώπου λίγο πριν το μεγάλο ξέσπασμα. Πόσοι δεν έχουν ταυτιστεί μαζί του… 

Pulp Fiction (1994)

Τι πιο φυσιολογικό από τη συζήτηση δύο μαφιόζων για τις διαφορές των γαλλικών McDonalds από τα αμερικάνικα λίγο πριν από μια εκτέλεση? Τι πιο φυσιολογικό από μερικά ζουζουνιάρικα μελιστάλακτα λόγια που ανταλλάσσει ένα ζευγάρι την ώρα που παίρνει πρωινό, λίγο πριν πραγματοποιήσει επιτόπου ένοπλη ληστεία? Το τέλος συναντά την αρχή και η αρχή το τέλος. Αποκύημα μιας πολτοποιημένης φαντασίας. Κάπως έτσι ο κύριος Tarantino άλλαξε το σινεμά όπως το βλέπουμε σήμερα.

Dead Man (1995)

Ένας ινδιάνος που το όνομα του είναι Κανένας βοηθά έναν τύπο που θεωρεί ότι είναι η μετενσάρκωση του Άγγλου ποιητή William Blake (στο μελαγχολικό πρόσωπο του Johnny Depp). H Οδύσσεια με φόντο την άγρια δύση σε ασπρόμαυρο κάδρο από τον δεξιοτέχνη του αμερικάνικου εναλλακτικού σινεμά, Τζιμ Τζάρμους. Η μουσική του Neil Young βουίζει σε αρκετά κεφάλια ακόμα.

Trainspotting (1996)

Θα στο πω απλά. Πάρε τον καλύτερο σου οργασμό. Πολλαπλασίασέ τον επί χίλια και πάλι δε συγκρίνεται με ένα τρύπημα της βελόνας. Η απόλυτη απενοχοποίηση της πρέζας … ή μήπως τελικά όχι? Ταινία σταθμός της γενιάς των 90s και όχι μόνο. Ίσως το φιλμικό Woodstock εκείνης της εποχής, βασισμένο στο βιβλίο του Irvine Welsh σε σκηνοθετική απόδοση Danny Boyle. Ρέντον, Μπέγκμπι, Σπαντ, Αρρωστάκι. Μια παρέα νεαρών Σκωτσέζων που λοξοδρόμησε, μπορεί όχι εντελώς ακούσια. Ό,τι και να γίνει: Choose Life. 

Lost Highway (1997)

Ένας σαξοφωνίστας που πιστεύει ότι η γυναίκα του τον απατά, λαμβάνει από ανώνυμη πηγή βιντεοκασέτες οι οποίες απεικονίζουν το εσωτερικό του σπιτιού του. Όταν καταδικαστεί και μπει στη φυλακή για τη δολοφονία της, εντελώς μυστηριωδώς εξαφανίζεται και στη θέση του στο κελί εμφανίζεται ένας νεαρός μηχανικός αυτοκινήτων που αφήνεται ελεύθερος.

Και κάπως έτσι, ακολουθώντας μια χαμένη λεωφόρο, συνειδητοποιείς ότι οδεύεις σε έναν εφιάλτη. Εκεί που νομίζεις ότι θα βρεις τη λογική, οδηγείσαι σε αδιέξοδο. Μετά από αυτό δικαίως στα λεξικά μπαίνει ο όρος ‘Λιντσικό’ ως αποτύπωση του κινηματογραφικού παράδοξου. Mην ψάξεις για μια απόλυτα λογική εξήγηση, απλά αφέσου στη γοητεία του μυστηρίου.

Run Lola Run (1998)

Η μπάλα ποδοσφαίρου είναι στρογγυλή. Το παιχνίδι διαρκεί 90 λεπτά. Αυτό είναι το μόνο βέβαιο. Όλα τα υπόλοιπα είναι απλώς υποθετικά. Φύγαμε! Όχι δεν πρόκειται για ποδοσφαιρική ταινία, αλλά για το φαινόμενο της πεταλούδας που εκτυλίσσεται σε μια γερμανική πόλη δίνοντας τρεις διαφορετικές εκδοχές στην ίδια ιστορία. Η Λόλα πρέπει μέσα σε 20 λεπτά να βρει 100.000 μάρκα. Διαφορετικά ο φίλος της θα αναγκαστεί να πραγματοποιήσει μια ένοπλη ληστεία.  Το σύγχρονο γερμανικό σινεμά στα καλύτερά του. 

Fight Club (1999)

Ένα στέλεχος που πάσχει από αϋπνίες, γυρίζοντας από επαγγελματικό ταξίδι, βρίσκει το σπίτι του ισοπεδωμένο από μια έκρηξη. Και τότε γνωρίζει ένα μυστηριώδη άνδρα, τον Tyler Durden.

Πέρα από  την καταπίεση της έμφυτης επιθετικότητας του σύγχρονου άνδρα (άλλοτε κυνηγού) μεγαλωμένου πλέον με χάδι και παραδομένου στον υλισμό και τη διαφήμιση, η ταινία θίγει άλλο ένα σημαντικό θέμα. Ο φασισμός μπορεί να προκαλέσει την αναρχία και η αναρχία μπορεί να οδηγήσει στο φασισμό. Όπως ένα σαπούνι που από ένα απλό μέσο καθαριότητας μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε εκρηκτική ύλη. Το γεγονός ότι παρά τα δυνατά εμπορικά χαρτιά (David Fincher πίσω από την κάμερα, Edward Norton, Brad Pitt στους πρωταγωνιστικούς ρόλους & Chemical Βrothers στη μουσική) η ταινία πάτωσε εισπρακτικά, δείχνει ότι το μήνυμα του ομώνυμου best-seller στο οποίο βασίστηκε είναι δύσκολα αντιληπτό άρα και δύσκολα αντιμετωπίσιμο. Κι αν ποτέ ξεχάσεις τον πρώτο κανόνα, να θυμηθείς το δεύτερο: ‘Να Μη μιλήσεις ποτέ για το Fight Club’. Συγχαρητήρια, μόλις έφτασες ένα βήμα πιο κοντά στον πάτο.