Η πιο προκλητική παράσταση του φετινού φεστιβάλ, έχει τίτλο “4” και την υπογραφή του αργεντίνου προβοκάτορα Ροντρίγκο Γκαρσία. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Popaganda υποστηρίζει ότι το θέατρο είναι ένα επάγγελμα που δεν διαφέρει από αυτό του οδοντιάτρου ή του μηχανικού αυτοκινήτων και ότι η βάση της δουλειάς του είναι οι απαίσιοι άνθρωποι, με τους οποίους έχει αναγκαστεί να ζήσει.
Εχει ψήσει αστακό επί σκηνής κι έχει παρουσιάσει το Μυστικό Δείπνο και την Σταύρωση με αναφορές στη σύγχρονη πορνογραφία (στο Golgota Picnic που έφερε στο φεστιβάλ Αθηνών το 2012, αποδεικνύοντας ότι η σκηνή δεν έχει όρια. Τώρα, στο “4”, ένα προβοκατόρικο μεταμοντέρνο σκηνικό μνημείο, εκτός από αγρίως πεσσιμιστικό σχόλιο, για το ταμπού της παιδικής σεξουαλικότητας και τις κοινωνίες του καταναλωτισμού (4-5/6 στη φεστιβαλική Πειραιώς 260), επιστρατεύει δυο 9χρονες λολίτες, έναν σαμουράι και μαζί 4 κόκορες που φοράνε sneakers, για τους οποίους ήδη η Πανελλαδική Φιλοζωϊκή και Περιβαλλοντική Ομοσπονδία πήρε το όπλο της, ζητώντας –ευτυχώς, χωρίς αποτέλεσμα- από το Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο τη ματαίωση της παράστασης.
Ο Ροντρίγκο Γκαρσία, το τρομερό παιδί της αργεντίνικης σκηνής, που προκαλεί εγκεφαλικά στο συντηρητικό κοινό, μερίδα του Τύπου και την Εκκλησία, γνωρίζει από πρώτο χέρι τι θα πει και αντιδραστικό ελληνικό κοινό. Είναι αυτό που, πετώντας καρέκλες στους ηθοποιούς, διέκοψε το 2000 στους Δελφούς την βασισμένη στον μύθο του Φαέθοντα εκδοχή του, με τίτλο «After Sun»!
Πάντως, το “4”, το οποίο ήδη, μεταξύ άλλων, παρουσιάστηκε στην Αβινιόν και στο παρισινό Festival d’ Automne, σύμφωνα με τη Liberation είναι μια παράσταση «ανάμεσα στον ‘Κήπο των Επίγειων Απολαύσεων’’ του Ιερώνυμου Μπος και μιας κριτικής ματιάς στον κόσμο μας».
Το θέατρο μπορεί να προκαλεί, πρέπει να λειτουργεί ως προβοκάτορας; Υπάρχει η αίσθηση ότι αυτό προσπαθείτε να κάνετε με τις δουλειές σας, είτε βάζετε ψημένα κοτόπουλα σε φέρετρα είτε φέρνετε νέους απ΄τις φαβέλες επί σκηνής να αφηγηθούν τη ζωή τους. Τι είναι το θέατρο ως τέχνη και ως πράξη για σας; Το θέατρο είναι ένα επάγγελμα. Όπως κάποιος διαλέγει να γίνει οδοντίατρος ή μηχανικός αυτοκινήτων, έτσι διαλέγει να γίνει σκηνοθέτης ή σεναριογράφος στο θέατρο. Εχει να κάνει με το τι θέλεις να ασχοληθείς στη ζωή σου μέσω του οποίου όμως βγάζεις και τα προς το ζην, πληρώνεις το ενοίκιό σου και έχεις χρήματα για τα ψώνια και την εκπαίδευση των παιδιών σου.
Εσείς δεν κάνετε ένα συνηθισμένο θέατρο, όμως. Με τo είδος του θεάτρου που έχω επιλέξει να ασχολούμαι σε όλη τη ζωή μου, το συνηθισμένο είναι να βρίσκεσαι στο περιθώριo: εξ ου λοιπόν έχω δουλέψει μέχρι στιγμής πάνω από 18 χρόνια στο περιθώριο, μιας και στην Ισπανία το μη παραδοσιακό θέατρο κατά βάση δεν αναγνωρίζεται. Πολύ αργότερα είχα την τύχη να έρθει η αναγνώριση της δουλειάς μου, κι αυτό έγινε στη Γαλλία.
Γιατί επιλέξατε να μιλήσετε για την παιδική σεξουαλικότητα; Το αληθινό ερώτημα είναι, ποιος μπορεί να είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορεί κάποιος να μιλήσει για αυτό το θέμα στο θέατρο; Δεν το προσέγγισα με άμεσο τρόπο, δεν κάνω θεατρικό ντοκιμαντέρ, ούτε ένα θέατρο που να μιλάει για τα πράγματα όπως τα προβάλλει ο Τύπος και οι ειδήσεις. Μέσα από το θέατρο σχολιάζω προβλήματα, δεν τα καταγγέλλω, μιας και όλοι ξέρουν ότι υπάρχουν και όλοι έχουν μια στάση απέναντι σε αυτά. Εγώ μόνο τα σχολιάζω ή τα αναλύω ξανά με ποιητικό τρόπο. Το να μεταμορφώσω δύο κορίτσια 9 ετών με τη βοήθεια του μακιγιάζ, όπως είδα να συμβαίνει σε παιδικούς διαγωνισμούς ομορφιάς στις Ηνωμένες Πολιτείες, με οριοθέτησε.
Τι εννοείτε; Αυτή τη μεταμόρφωση την έβγαλα από το πλαίσιό της και δημιούργησα για εκείνην ένα άλλο πλαίσιο. Είναι αξιοσημείωτο πραγματικά το ότι δε μιλάμε για διαγωνισμούς ομορφιάς για αγόρια, είναι μόνο για κορίτσια. Ξεκινούν να γίνονται αντικείμενα του πόθου και του καταναλωτισμού μέσα σε κοινωνίες θεωρητικά πολύ αναπτυγμένες από τόσο νωρίς. Δεν το κατακρίνω. Απλώς το καταδεικνύω, και ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του. Εχτές στο Μιλάνο έφυγαν από την αίθουσα τέσσερα άτομα. Αραγε έχουν βρώμικη τη συνείδησή τους;
Πώς συσχετίζετε τη σεξουλικότητα με τον Καπιταλισμό που έχει επιβληθεί στις κοινωνίες μας; Υπάρχουν τόσοι και τόσοι ψυχαναλυτές και φιλόσοφοι που έχουν μιλήσει πολύ σωστά για αυτό το θέμα: δεν είμαι κατάλληλος να το αναπτύξω εγώ.
Είναι πολιτικό το θέατρο που κάνετε; Με έναν ανέλπιστο τρόπο, ναι. Το πολιτικό είναι το ύφος. Το λανθασμένα πολιτικό, το οπορτουνίστικο, φαίνεται όταν το θέμα είναι πολιτικό. Για παράδειγμα, ένας πίνακας του Lucio Fontana (μια μαχαριά στον καμβά) είναι πολιτικός. Γιατί ανοίγει για την τέχνη και το ανθρώπινο είδος νέους ορίζοντες. Από την άλλη, ένα έργο που ασχολείται με ένα θέμα της επικαιρότητας, όπως αυτό των προσφύγων που χάνουν τη ζωή τους προσπαθώντας να φτάνουν στην Ευρώπη, δεν είναι τέχνη: είναι η εκμετάλλευση αυτής της τραγωδίας για χρηματικά οφέλη ή για ανέλιξη στο χώρο.
Κάνετε θέατρο βασισμένο στη φαντασία,κυρίως; Δημιουργείτε, με διαφορετικές αφορμές, τα πιο ετερόκλητα κι αλλοπρόσαλλα σκηνικά σύμπαντα. Ποια είναι τα αληθινά υλικά σας; Τα όριά μου. Η δουλειά μου βασίζεται στα όριά μου. Και στις συστολές μου. Η ζωή μου μου δημιουργεί συστολές: έχω ζήσει συνεσταλμένα, ανάμεσα σε απαίσιους ανθρώπους. Επομένως, αυτό είναι που χρησιμοποιώ σαν βάση στο έργο μου, μόνο που το αναμορφώνω, μιας κι όλοι έχουμε να πούμε δυσάρεστες προσωπικές ιστορίες: το θέμα όμως είναι ο τρόπος που τις διηγείσαι.
Περιμένατε να υπάρξουν στην Ελλάδα οι αντιδράσεις που υπήρξαν σχετικά με την παρουσία τεσσάρων κοκόρων στην παράσταση; Έχει ξανασυμβεί κάτι τέτοιο με φιλοζωϊκές οργανώσεις σε άλλες χώρες; Από την άλλη, δεν σας κρύβω ότι κι εγώ αναρωτιέμαι, για άλλο λόγο, τι ακριβώς κάνουν τέσσερις κόκορες στη σκηνή ενός θεάτρου καθ’όλη τη διάρκεια της παράστασης!Γιατί μου κάνετε αυτή την ερώτηση; Δεν μπορείτε να σκεφτείτε κάτι καλύτερο; Εκτός από τέσσερις κόκορες στη σκηνή, υπάρχει καλλιτεχνία, εικόνες ποιητικές, τέσσερις φανταστικοί ηθοποιοί, κι εσείς με ρωτάτε για τους κόκορες;
Το 2014, όταν αναλάβατε καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Κέντρο Θεάτρου στο Μονπελιέ, αλλάξατε το όνομά του σε «Ανθρώπινο, πάρα πολύ ανθρώπινο». Γιατί; Γιατί το πρότζεκτ μου ήταν πολύ διαφορετικό σε σχέση με τα προηγούμενα από την ίδρυση του Κέντρου, 30 και πλέον χρόνια πριν, οπότε ήταν φυσικό να αλλάξω το όνομα. Διάλεξα λοιπόν αυτό τον τίτλο βιβλίου του Νίτσε γιατί αναφέρεται στον άνθρωπο που είναι ευάλωτος και τρωτός στα πάθη του και όχι στον υπεράνθρωπο, όπως προϋποθέτει ο Γερμανός φιλόσοφος.
Όταν φτάσατε στην Αθήνα από το Μπούενος Άιρες, είδατε σημάδια κρίσης; Αντικρίσατε την ίδια κατάσταση ή είναι διαφορετικά τα πράγματα εδώ; Έχω δει χειρότερες κρίσεις σε χώρες όπου η οικονομία έχει ανακάμψει. Έχω δει πώς τα χρήματα και το ευ ζην αποπροσανατολίζουν τις χώρες. Έχω δει εγκέφαλους να λειτουργούν μόνο για να μιλάνε για αθλήματα και μόδα. Χέρια μόνο για να σπρώχνουν καρότσια με ψώνια. Πόδια να σέρνονται σε προκαθορισμένες τουριστικές διαδρομές. Μάτια να βλέπουν θεάματα-σκουπίδια. Υπάρχει κι αυτή η κρίση. Αν και ξέρω ότι το χειρότερο είναι να μην έχεις να φας.
Αν ήσασταν Βρετανός, τι θα ψηφίζατε στο δημοψήφισμα; Εχετε άποψη; Δε θα μιλήσω για το δημοψήφισμα. Δεν είμαι υποχρεωμένος ως καλλιτέχνης να μιλάω για τα πάντα. Έτσι δημιουργούνται τόσα σκουπίδια. Ρωτάνε ποπ σταρς ή κάποιον ηλίθιο που κέρδισε στο Master Chef ή στο Big Brother και εκείνοι, μιας και είναι ηλίθιοι, λένε τη χαζή τους άποψη. H ερώτησή σας δεν είναι σωστή εξαρχής: μου λέτε «Αν ήσασταν Βρετανός;» Δεν είμαι, οπότε η ερώτησή σας δεν έχει καμία απολύτως βάση.
Τι ετοιμάζετε αυτό τον καιρό; Διακοπές. Είτε για να διαβάσω Προυστ είτε για να δω τον ισπανό ματαντόρ José Tomás, στις 5 Αυγούστου, στην Πλατεία των Ταύρων στη Huelva!
