Αν ρώταγες τον Τσέχωφ θα σου έλεγε πως, όπου υπάρχει σκοινί, αργά ή γρήγορα θα υπάρξει και κρεμασμένος. Στην περίπτωση του A Perfect Day όμως, ο Fernando Leon de Aronoa παίρνει τα πράγματα ανάποδα: σ’ αυτό που είναι μάλλον η καλύτερη εναρκτήρια σεκάνς της χρονιάς, ένας άντρας κρέμεται σε απόσταση αναπνοής από την κάμερα, καθώς ένα σκοινί προσπαθεί να τον σηκώσει και να τον βγάλει από το πηγάδι που του πρόσφερε την τελευταία του γουλιά νερό. Στην κορφή του πηγαδιού, δυο μέλη ομάδας ανθρωπιστικής βοήθειας τραβάνε την τροχαλία, παλεύοντας να αποτρέψουν το αναπόφευκτο: Λίγο πριν το πρησμένο πτώμα φτάσει στο φως του βαλκανικού ήλιου, η πλεξούδα απ’ τις ίνες σπάει και η βαρύτητα κάνει το δικό της. Κρεμασμένος υπάρχει, ζητείται σκοινί.
Βασισμένο στο ημιβιογραφικό βιβλίο της βετεράνου Γιατρού Χωρίς Σύνορα, Paula Farias, το A Perfect Day παρακολουθεί τις περιπέτειες αυτής της ομάδας ανθρωπιστών να βρουν το σκοινί και να βγάλουν το πτώμα απ’ το πηγάδι, πρωτού η αποσύνθεσή του μολύνει τη μόνη ελεύθερη πηγή νερού που έχει απομείνει στην περιοχή. Κι όπως είναι προφανές απ’ τη σαρκαστική απόχρωση του τίτλου της ταινίας, η αναζήτησή τους δεν θα είναι εύκολη υπόθεση.
«Πολλοί απ’ τους ανθρώπους εδώ σιχαίνονται τους ξένους, γιατί έρχονται με τον πόλεμο. Τους θυμίζετε πως τα πάντα είναι στραβά εδώ, κι έτσι μισούν εσάς γι’ αυτό», λέει κάποια στιγμή ο διερμηνέας τους στην ομάδα που αποτελείται απ’ τον καμμένο πρώην χίπι του Tim Robbins, τον λυγισμένο αλλά όχι τσακισμένο πραγματιστή του Benicio del Toro και την άγουρη αλλά τσαμπουκαλού νεόφερτη της Melanie Thierry. Αυτή η -επιφυλακτική στην καλύτερη, εχθρική στη χειρότερη- απροθυμία των ντόπιων να εμπλακούν στις ασκήσεις ματαιότητας των τριων ηρώων του Aronoa, είναι που υπογραμμίζει χαρακτηριστικότερα την συσσιφεια φύση του να προσπαθείς να σώσεις τους ανθρώπους που έχεις γκώσει στο σώσιμο. Η λειτουργία της ανθρωπιστικής βοήθειας ως άλλοθι των λαών για τις εκλεγμένες ηγεσίες τους, που έβαλαν χεράκι στην ισοπέδωση των χωρών, βέβαια, μπορεί να μην δείχνεται ακριβώς με το δάχτυλο, έχει όμως την παρουσια της στο σενάριο του Aronoa. Αλλά δεν πρόκεται για τέτοια ταινία, έτσι κι αλλιώς.
Αντίθετα, ο Aronoa επιλέγει μια σαφώς πιο ανάλαφρη προσέγγιση, επιχειρώντας να μεταφέρει το MASH του Robert Altman στα Βαλκάνια του 1995 – κι ίσως ειδικότερα τη Βοσνία, αν και κρατά το περιβάλλον του ανώνυμο. Και σαν το MASH, σαρκάζει την κιμαδομηχανή που είναι το «σύστημα», μέσα από τη σάτιρα αυτών που αποφασίζουν να ρισκάρουν τη ζωή τους κάνοντας όνειρα ότι θα διορθώσουν τον κόσμο, αλλά καταλήγουν να περνάνε τις μέρες τους τρώγοντας άκυρα από στρατιωτικούς, γραφειοκράτες, και στρατιωτικούς γραφειοκράτες, με ατζέντες πολύ διαφορετικές απ’ τις δικές τους.
Ο Aronoa βέβαια δεν είναι Altman, κι όσο καλές κι αν είναι οι προθέσεις του στο να χρησιμοποιήσει τη ζαμαν φου συμπεριφορά των τριών ηρώων του και τα παρεΐστικα ανδραγαθήματα που προκαλούν οι ατίθασες αντιδράσεις τους, για να παντρέψει κωμωδία με τραγέλαφο, συχνά πυκνά οι προσπάθειές του βρίσκουν τοίχο και το χιούμορ του εξατμίζεται πριν φτάσει στο κοινό. Λες και στήθηκε μόνος του στον τοίχο να τον εκτελέσουν τα αποσπάσματα των νεοφεμινιστριών, ο τρόπος που μεταχειρίζεται τους γυναικείους χαρακτήρες του (δίπλα σ’ αυτόν της Thierry προστίθεται κι η Olga Kurylenko ως πρώην του Del Toro κρεμασμένη απ’ το βρακί του) δείχνει ότι δεν τις θέλει εκεί για τίποτ’ άλλο παρά για να σπάνε πλάκα οι άντρικοί του, ενώ κι εκείνος του Tim Robbins δεν είναι λίγες οι φορές που μυρίζει ιδρωτίλα απ’ τον κόπο να δουλέψει ως comic relief του δράματος.
Οπότε μόνο καλό κάνει που, στα συνεχή της τονικά σκαμπανεβάσματα, η ταινία αλλάζει ύφος περίπου στα μισά της, κι αφήνει κατά μέρος τον μαύρο κυνισμό, για να περάσει ανίθετα στον συγκινησιακό ουμανισμό — ένα ύφος με το οποίο ο σκηνοθέτης νιώθει σαφώς πιο άνετα. Δίχως να σου τρίβει στη μούρη τη φρίκη του πολέμου, ή να σε περιφέρει στα συντρίμια του σαν τουρίστα της μιζέριας, ο Aronoa σου καθιστά σαφείς τις βαθιές ουλές που αφήνουν στο πρόσωπο μιας χώρας τα χαρακώματα της μάχης, κι ακόμη κι αν δεν αντιστέκεται σε μερικες βουτίτσες στη μελούρα, ζωγραφίζει με καθαρές γραμμές τον φαύλο κύκλο στον οποίο οδηγεί το ανακάτεμα σε ξένες υποθέσεις, ακόμη κι αν σε σπρώχνουνε οι αγαθότερες προθέσεις.
