Ποιο ήταν το αγαπημένο σας βιβλίο όταν μεγαλώνατε; Όταν ήμουν μαθήτρια, κάπου εκεί στο τέλος του Δημοτικού, ο πατέρας μου έκανε δώρο την πλήρη σπάνια έκδοση των Αθλίων του Βίκτωρ Ουγκώ στη συγκλονιστική μετάφραση του Μάρκου Αυγέρη. Δεν νομίζω να υπάρχουν αυτοί οι τόμοι σήμερα, το πολύ σε κάποια ψαγμένα παλαιοπωλεία, γι’ αυτό και τους έχω περήφανη σε περίοπτη θέση στη βιβλιοθήκη μου. Μου είχε μάλιστα πει ο πατέρας μου πως αν διαβάσω αυτό το βιβλίο θα έχω διαβάσει όλη τη λογοτεχνία του κόσμου τούτου. Ένα έργο-μνημείο, που με είχε τρομάξει στην τρίτομη εκδοχή του. Όμως διαβάζοντάς το, στην αρχή με υπομονή, και στη συνέχεια με μια αδιατάρακτη εμμονή που μου στοίχισε πολλές νύχτες ύπνου και ελλιπούς συγκέντρωσης στο σχολείο, αντιλήφθηκα πως ο πατέρας μου είχε δίκιο. Μια ανυπέρβλητη και ασύγκριτα συγκλονιστική ιστορία αγάπης, οι «Άθλιοι» περικλείουν τα πάντα: πολεμική αφήγηση, κοινωνικό μυθιστόρημα, ένα βιβλίο γραμμένο για το λαό, για τους δυστυχισμένους και απόβλητους, τους αποσυνάγωγους του κόσμου αυτού διαχρονικά. Η σύνοψη της σκοτεινής πλευράς της ζωής, εκείνων των απόκληρων που ένα τιμωρητικό εξουσιαστικό σύστημα τους στέρησε το αυτονόητο δικαίωμα στην αξιοπρεπή ύπαρξη, ένα έργο με μια συγκλονιστική ιστορικότητα που φέρει μέσα του ανεξίτηλη τη σφραγίδα του ανθρωπισμού. «Οι Άθλιοι αποτελούν ένα είδος ρητορικού ευαγγελίου των ηθικών και πολιτικών αρετών και φραγγελίου των κακών της αστικής κοινωνίας», έγραψε κάποτε ο Κωστής Παλαμάς. Προσυπογράφω.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε και ξαναδιαβάσατε; Την Αρχαία Σκουριά της Μάρως Δούκα, γιατί είναι η προσωπογραφία μιας γενιάς. Η πολιτική μου τοποθέτηση δεν έχει βαθιές ρίζες σε οικογενειακές καταβολές, σχηματοποιήθηκε μέσα απ’ τα διαβάσματά μου και την ενασχόλησή μου με την Ιστορία, που μου άνοιξαν παράλληλους κόσμους πολιτικής και κοινωνικής γνώσης και συγκρότησης. Όταν έπιασα στα χέρια μου την Αρχαία Σκουριά, κατάλαβα πως αυτό το βιβλίο, μαζί με τα ιστορικά μου αναγνώσματα, θα διαμόρφωναν βαθιά μέσα μου μια συναισθηματική εμπλοκή με το αντικείμενό μου, την νεότερη Ιστορία και τις γοητευτικές της προκλήσεις.
Σας ώθησε ποτέ βιβλίο να κάνετε κάτι ανόητο; Κάτι ανόητο όχι, αλλά ίσως θεωρηθεί… ανιστορική κίνηση από μια ιστορικό το γεγονός πως αφού τελείωσα την ανάγνωση του Ζίγκφριντ, ο γιός του κτήνους, του αγαπημένου μου συγγραφέα –και δυστυχώς ελάχιστα αναγνωρισμένου στην Ελλάδα- Χάρι Μούλις, άρχισα να αναζητώ πληροφορίες για να εξακριβώσω εάν ο Χίτλερ είχε όντως παιδί με την Εύα Μπράουν, εμπνευσμένη απ’ την συναρπαστική αφήγηση του Μούλις για τον υποτιθέμενο Ζίγκφριντ, γιό του «Φύρερ» που θα άλλαζε τον ρου του κόσμου! Το αναπάντεχο τέλος του βιβλίου θα μπορούσε πάντως να είναι αλήθεια…
Σας ενέπνευσε κάποιο βιβλίο να γίνετε κάτι άλλο εκτός από ιστορικός; Το βιβλίο της Ρέας Στριγγάρη-Thonges, Joseph Beuys: Η επανάσταση είμαστε εμείς για έναν καλλιτέχνη με έντονη πολιτική και ακτιβιστική δράση με είχε εξιτάρει, κυρίως γιατί πρόκειται για τον Beuys, έναν «σαμάνο» της σύγχρονης τέχνης. Αυτό δεν σημαίνει πως θα μπορούσα ποτέ να γίνω καλλιτέχνης, καθότι ατάλαντη, αλλά η φράση του καταθλιπτικού Beuys πως «είμαστε όλοι καλλιτέχνες», σε συνδυασμό με τη φιλοσοφία της τέχνης του, την αντισυμβατική του δράση, τις πληγές του παρελθόντος που μετουσίωσε σε μια ανθρωπολογική τέχνη με σκοπό τη θεραπεία των κοινωνικών πληγών, με έχουν μαγέψει εδώ και χρόνια. Έχω δει σε ειδικές προβολές ακόμη και τετράωρες διαλέξεις του περί τέχνης στο πανεπιστήμιο…
Ποιο βιβλίο εύχεστε να είχατε γράψει; Θα ήθελα να γράψω –ακούγεται σαν ύβρις αλλά το αποτολμώ- το «Ξεχωριστοί Άνθρωποι. Αντίσταση, εξέγερση και τζαζ», γιατί ο μεγάλος Έρικ Χόμπσμπαουμ υφαίνει μια γοητευτική και αξιοζήλευτη αφήγηση γύρω από διαφορετικές θεματικές, από την Μπίλι Χόλιντεϊ μέχρι το Μάη του ’68 και τις καταλήψεις της γης απ’ τους αγρότες, και γιατί με αυτό το βιβλίο αποδεικνύει ότι οι μεγάλοι ιστορικοί είναι και πολιτικοί στοχαστές.
H ‘Αννα Μαρία Δρουμπούκη μαζί με τον Ιάσονα Χανδρινό τεκμηρίωσαν τη φωτογραφική συλλογή και υπογράφουν τα κείμενα στο βιβλίο «Η Θεσσαλονίκη κατά τη γερμανική Κατοχή: συλλογή Βύρωνα Μήτου», εκδόσεις Ποταμός.
