Η ιδέα για τη δημιουργία του Museu de l’Art Prohibit, γεννήθηκε πριν πέντε χρόνια, όταν κατά τη διάρκεια της έκθεσης ARCO 2018 στη Μαδρίτη, ο συλλέκτης Tatxo Benet απέκτησε το έργο του καλλιτέχνη Santiago Sierra με τίτλο Presos Políticos en la España Contemporánea (Πολιτικοί κρατούμενοι στη σύγχρονη Ισπανία), ένα έργο που αποτελείται από 24 ασπρόμαυρες φωτογραφίες σε pixel από 74 πολιτικούς κρατούμενους.
Μετά την απόκτησή του και πριν τα κανονικά εγκαίνια, η γκαλερί που πούλησε το κομμάτι το απομάκρυνε από το περίπτερό της. Η επιγραφή «πολιτικοί κρατούμενοι» πυροδότησε τη λογοκρισία: κάποιος αποφάσισε ότι οι παρευρισκόμενοι στην ARCO δεν έπρεπε να δουν το έργο του Sierra. Το έργο αυτό έχει δανειστεί στο Μουσείο της Lleida.
Μέρος του έργου Presos Políticos en la España Contemporánea, Santiago Sierra, ©Museum of Lleida
Αυτό το περιστατικό έθεσε τις βάσεις για τη σύλληψη μιας ξεχωριστής ιδέας που πέντε χρόνια αργότερα έφτασε να γίνει πράξη: Έργα που έχουν δεχτεί λογοκρισία, ακύρωση ή άλλες μορφές επιθέσεων, θα εκτίθενται από τις 26 Οκτωβρίου στο Museu de l’Art Prohibit στη Βαρκελώνη. Η πρωτοβουλία του επιχειρηματία και δημοσιογράφου Tatxo Benet συγκέντρωσε σχεδόν 200 έργα τέχνης από πολλούς καλλιτέχνες όπως οι: Warhol, Picasso, Goya, Ai Weiwei, Banksy, Gustav Klimt, Tania Bruguera, Miquel Barceló, Haring και Mapplethorpe.
© Museu de l’ Art Prohibit
Η ιστορία της τέχνης μαστίζεται από περιπτώσεις λογοκρισίας. Ο Μιχαήλ Άγγελος το αντιμετώπισε ενώ ζωγράφιζε την Καπέλα Σιξτίνα. Ή ο Francisco de Goya, του οποίου κάποια από τα χαρακτικά της σειράς Los Caprichos εκτίθενται στο Museu de l’Art Prohibit. Ο Gustav Klimt και ο Pablo Picasso δέχτηκαν επίσης απαγορεύσεις γι’ αυτό και έργα τους συμπεριλαμβάνονται στη συλλογή του μουσείου.
The Revolution, 2014, Fabian Chairez ©Museu de l’ Art Prohibit
Για να εγκαινιάσει το Museu de l’Art Prohibit, το CASA GARRIGA NOGUÉS που χτίστηκε από τον Enric Sagnier i Villavecchia μεταξύ 1899 και 1901, άνοιξε ξανά τις πόρτες του στην καρδιά της συνοικίας Eixample της Βαρκελώνης. Η αποστολή του μουσείου είναι να αποκαταστήσει τη δυνατότητα να βλέπουμε έργα τέχνης που αποσύρθηκαν από τη δημόσια έκθεση και να αναπνέουμε την παρουσία τους.
Μέσα στα 2.000 τετραγωνικά μέτρα, η συλλογή του Museu de l’Art Prohibit περιλαμβάνει πάνω από 200 έργα που έχουν υποστεί λογοκρισία, απαγόρευση ή καταγγελία για πολιτικούς, κοινωνικούς ή θρησκευτικούς λόγους και αποτελείται από ένα ποικιλόμορφο φάσμα έργων τέχνης, όπως πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, χαρακτικά, φωτογραφίες, εγκαταστάσεις και οπτικοακουστικά έργα, τα οποία δημιουργήθηκαν από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα.
O Tatxo Benet μπροστά από το έργο McJESUS του Jani Leinonen ©Museu de l’ Art Prohibit
Statue of a Girl of Peace, Kim Seo-Kyung & Kim Eun-Sung, 2011, ©Museu de l’ Art Prohibit
Ο ίδιος ο Benet είπε: «Είναι το μόνο μουσείο στον κόσμο αφιερωμένο στην τέχνη που έχει λογοκριθεί. Υπάρχουν έργα που ίσως δεν έχουν μεγάλη καλλιτεχνική αξία, αλλά η ιστορία τους αξίζει μια θέση στο μουσείο. Αυτό είναι το κοινό που έχουν αυτά τα έργα και δείχνει ότι η λογοκρισία απέτυχε, αφού εδώ μπορείτε να τα δείτε. Είναι ένας θρίαμβος της ελευθερίας της έκφρασης».
Ως παράδειγμα της φιλοσοφίας του, ανέφερε τη συλλογή από σχέδια πρώην κρατουμένων στο στρατόπεδο εγκλεισμού του Γκουαντάναμο. Όταν μια έκθεση με τα έργα των απελευθερωμένων κρατουμένων οργανώθηκε στη Νέα Υόρκη το 2017, ένα μέλος της Επιτροπής Μνημείων και Μουσείων της 11ης Σεπτεμβρίου την περιέγραψε ως «παρωδία».
Η έκθεση συνεχίστηκε, αλλά η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφάσισε ότι στο εξής θα πρέπει η τέχνη των κρατουμένων του Γκουαντάναμο να καταστρέφεται μετά την απελευθέρωσή τους. «Αν και δεν έχουν μεγάλη καλλιτεχνική αξία, η ιστορία τους είναι σημαντική. Η έκθεσή τους εδώ σημαίνει ότι στην πραγματικότητα έχουν απελευθερωθεί» είπε ο Benet.
Always Franco, 2012, Eugenio Merino ©Museu de l’ Art Prohibit
Not dressed for conquering – HC04 Transport, 2010, Ines Doujak ©Museu de l’ Art Prohibit
Υπάρχουν έργα καλλιτεχνών από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία, τα οποία καλύπτουν μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων. Πολλά αναφέρονται στη θρησκεία, κυρίως στον Χριστιανισμό και το Ισλάμ, όπως το έργο Con Flores a María της Ισπανής καλλιτέχνιδας Charo Corrales – μια εικονογραφία της Παναγίας που περιβάλλεται από αγγέλους, έχει το ένα χέρι ανάμεσα στα πόδια της και είναι ξεκάθαρο ότι η έκστασή της είναι περισσότερο σωματική παρά θεϊκή.
Εξίσου “βλάσφημο” έχει κριθεί το έργο La Civilización Occidental y Cristiana του Αργεντινού León Ferrari με τον Χριστό σταυρωμένο στα φτερά ενός αμερικανικού μαχητικού αεροπλάνου αλλά και το περίφημο έργο Piss Christ του Αμερικανού Andrés Serrano, μια κόκκινη φωτογραφία της σταύρωσης βυθισμένη μέσα σε ένα δοχείο με ούρα του καλλιτέχνη.
Piss Christ, Andrés Serrano, 1987, ©Museu de l’ Art Prohibit
La Civilización Occidental y Cristiana, León Ferrari, ©Museu de l’ Art Prohibit
Η φωτογραφία του Terry O’Neill με τη Raquel Welch στον σταυρό τραβήχτηκε το 1966, όταν η ηθοποιός είχε σχολιάσει ότι «σταυρώθηκε» από τον Τύπο για τον ρόλο της στην ταινία Ο Κατακλυσμός (One Million Years BC). Ο O’Neill είχε πει ότι φοβόταν πολύ να δημοσιεύσει τη φωτογραφία της Welch με το δερμάτινο μπικίνι στον σταυρό μέχρι που τελικά τη βρήκε στο αρχείο του 30 χρόνια αργότερα.
Raquel Welch On the Cross, Terry O’ Neill, 1966, ©Maddox Gallery London
Η Γαλλοαλγερινή καλλιτέχνις Zoulikha Bouabdellah και η Zoya Falkova από το Καζακστάν, μιλούν με τα έργα τους για την κατάσταση των γυναικών στις χώρες τους. Το έργο Silence Rouge et Blue της Bouabdellah αποτελείται από 30 χαλάκια προσευχής, το καθένα στολισμένο με ένα ζευγάρι γόβες με παγιέτες.
Silence Rouge et Bleu, Zoulikha Bouabdellah, ©Museu de l’ Art Prohibit
Αναφερόμενο στην ανδρική βία, το έργο Evermust της Falkova είναι ένας μαύρος, δερμάτινος σάκος του μποξ σε σχήμα γυναικείου κορμού. Το Evermust εκτέθηκε στο πρώτο «Feminnale» σύγχρονης τέχνης στο Εθνικό Μουσείο Καλών Τεχνών στο Μπισκέκ, την πρωτεύουσα του Κιργιστάν, αλλά ήταν ένα από τα πολλά έργα που η κυβέρνηση διέταξε να αφαιρεθούν, αφού η έκθεση προκάλεσε διαμάχη.
Το έργο Evermust της Zoya Falkova, ©Museu de l’ Art Prohibit
Μέσα στα 2.000 τετραγωνικά μέτρα, η συλλογή του Museu de l’Art Prohibit περιλαμβάνει πάνω από 200 έργα που έχουν υποστεί λογοκρισία, απαγόρευση ή καταγγελία για πολιτικούς, κοινωνικούς ή θρησκευτικούς λόγους και αποτελείται από ένα ποικιλόμορφο φάσμα έργων τέχνης, όπως πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, χαρακτικά, φωτογραφίες, εγκαταστάσεις και οπτικοακουστικά έργα, τα οποία δημιουργήθηκαν από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα.
Museu de l’Art Prohibit, Carrer de la Diputació, 250, 08007 Barcelona. Περισσότερα
ΕΔΩ.
