Κάθε φορά που ξεκινάω μια σειρά ή μια ταινία βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα ακολουθώ ένα συγκεκριμένο τελετουργικό. Όταν πέσω πάνω σε σκηνή που θεωρώ «τραβηγμένη», πατάω pause και γκουγκλάρω για να μάθω αν και κατά πόσο είναι αληθοφανής. Με τον καιρό, η σχέση μου με τα spoilers έχει εξομαλυνθεί, το πήρα απόφαση ότι θα ζήσω με αυτά.
Παρακολουθώντας το Unorthodox, τη νέα μίνι σειρά που βρέθηκε μεμιάς στο top ten του ελληνικού Νetflix (όχι πως μια θέση σ’ αυτό το βάθρο λέει κάτι για την ποιότητά της, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ευχάριστο το γεγονός ότι βρίσκεται εκεί) οι παύσεις ήταν συχνές και μεγάλες, οι Χασιδικές κοινότητες και οι υπερορθόδοξοι Εβραίοι είναι ένας κόσμος για τον οποίο δεν γνώριζα σχεδόν τίποτα.
Ονόματα όπως οι The Marx Brothers, ο Al Jolson, ο Woody Allen, ο Bernie Sanders που συγκαταλέγονται τους Εβραίους της Νέας Υόρκης αποτέλεσαν και αποτελούν Εβραίους άλλης ταχύτητας από αυτούς που παρακολουθούμε στο Unorthodox. Η κοινότητα Satmar στο Μπρούκλιν είναι ακριβώς το αντίθετο από οτιδήποτε φιλόμουσο, προοδευτικό, καλλιεργημένο και γι’αυτό η Deborah Feldman έπρεπε να αποδράσει από αυτήν.
Η Feldman είναι υπαρκτό πρόσωπο το έσκασε στα 19 της από το Μεγάλο Μήλο (που για την ίδια ήταν πολύ μικρό) και κατέφυγε στο Βερολίνο -μοιάζει ειρωνική επιλογή αν να σκεφτεί κανείς ότι έκανε το ανάποδο ταξίδι από αυτό που έκαναν οι πρόγονοί της για να γλιτώσουν τη φρίκη του Ολοκαυτώματος. Στην πόλη που επέλεξε προκειμένου να είναι πολλά χιλιόμετρα μακριά απ’ όσα την καταπίεζαν έγραψε ένα βιβλίο για την περιπέτειά της, το Unorthodox: The Scandalous Rejection of My Hasidic Roots, bestseller στη λίστα των New York Times και η μαγιά στην οποία βασίζονται τα μόνο τέσσερα επεισόδια της σειράς που έγραψαν οι Anna Winger με την Alexa Karolinski και σκηνοθέτησε η Maria Schrader.
Σύμφωνα με όσα είπε η Feldman σε πρόσφατη συνέντευξή της για τη σειρά που βασίζεται σε όσα έζησε και έκανε πρεμιέρα εν μέσω μιας παγκόσμιας καραντίνας, η χασιδική ζωή σε προετοιμάζει για μια τέτοια κατάσταση: είναι ένα διαρκές social distancing από την υπόλοιπη κοινωνία, με πολλές ώρες μοναξιάς στο σπίτι και μια αέναη αναμονή για το τέλος το οποίο όπου να’ναι πλησιάζει, όσο ο κόσμος βυθίζεται στην αμαρτία και την ακολασία.
«Νιώθω σαν να περίμενα όλη μου τη ζωή τον κορονοϊό», δήλωσε χαρακτηριστικά η συγγραφέας.
Μετά τον γάμο μιας γυναίκας στη χασιδική κοινότητα, τα μαλλιά της πρέπει να ξυριστούν, κανείς δεν επιτρέπεται να τα βλέπει.
Πως προέκυψε αυτή η υπερορθόδοξη κοινότητα; Γεννήθηκε στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη ως αντίδραση στον εβραϊκό διαφωτισμό (Haskalah) που άνθισε από τα τέλη του 18ου αιώνα και για έναν αιώνα περίπου μέχρι την ανάπτυξη την εβραϊκής εθνικής ιδέας και του Σιωνισμού.
Οι νέοι Εβραίοι εκείνης της εποχής άρχισαν να βγαίνουν από τα γκέτο, να σπουδάζουν και κυρίως, άρχισαν να αμφισβητούν την εξουσία του ραβίνου. Σε πείσμα αυτού του εκσυγχρονισμού οργανώθηκαν υπερσυντηρητικές κοινότητες γύρω από σκληροπυρηνικούς θρησκευτικούς ηγέτες που σαν στόχο είχαν τη διατήρηση του προ διαφωτισμού τρόπου ζωής.
Μία από τις πιο γνωστές κοινότητες ήταν αυτή στο Satmar της Ουγγαρίας η οποία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αριθμούσε μόλις μερικές δεκάδες επιζώντες οι οποίοι και αποφάσισαν να χτίσουν από την αρχή την κοινότητά τους στο Μπρούκλιν. Κι αν αναρωτιέστε γιατί προτίμησαν την κοσμοπολίτικη Νέα Υόρκη αντί για το νεαρό κράτος του Ισραήλ η απάντηση είναι ότι είναι φανατικοί αντισιωνιστές, πιστεύουν ότι μέχρι την έλευση του Μεσσία δεν πρέπει να υπάρχει εβραϊκό κράτος στην Παλαιστίνη.
Στο πλαίσιο της προσκόλλησής τους στην παράδοση είναι και το γεγονός ότι μιλούν ακόμα Γίντις. Γνωρίζουν στην καλύτερη των περιπτώσεων σπαστά αγγλικά και η εκπαίδευση που λαμβάνουν είναι η απολύτως βασική και περιορίζεται στη μελέτη της Τορά για τους άντρες και στην οικιακή οικονομία για τις γυναίκες. Για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όσοι ελάχιστοι προσπαθούν να ξεφύγουν από αυτή μεσαιωνική κατάσταση μπορείτε να παρακολουθήσετε και το ντοκιμαντέρ One of Us που επίσης θα βρείτε στην πλατφόρμα του Netflix.
Όμως πέρα από τη διεισδυτική ματιά σε αυτή την τόσο απομονωμένη από τον έξω κόσμο κοινότητα, το Unorthodox είναι και η ιστορία μιας γυναίκας που βρήκε τη δύναμη να ορθώσει το ανάστημά της απέναντι σε μια από τις πιο σκληρά οργανωμένες μορφές πατριαρχίας και να ξεφύγει από μια πορεία ζωής που κάποιοι άλλοι είχαν προαποφασίσει γι’αυτήν.
Με ενέχυρο τα κοσμήματά της, ένα διαβατήριο κι ένα αεροπορικό εισιτήριο πέταξε από πάνω της το «πεπρωμένο» της που δεν επιφύλασσε καμία απολύτως έκπληξη, άλλωστε οι γυναίκες που τη μεγάλωσαν ήταν μέρος του ίδιου επαναλαμβάνομενου σεναρίου. Σκεφτείτε ότι η κοινότητα πιστεύει πως με κάθε γέννα αναπληρώνει τον αριθμό νεκρών του Ολοκαυτώματος, αυτό είναι και το γραφτό της Esty.
Η τηλεοπτική Feldman, η Esty, θα έρθει αντιμέτωπη στο Βερολίνο με αυτό που πραγματικά είχε ανάγκη, με όσα πραγματικά έψαχνε αλλά δεν τα είχε γνωρίσει μέχρι την ενηλικίωση της και τον εξαναγκασμό της να οδηγηθεί σε έναν γάμο.
Το μόνο που γνώριζε ήταν ότι πνιγόταν, καταλάβαινε ότι πρέπει να αποδράσει. Ίσως και γι’ αυτό, όσα δείχνει η σειρά να διαδραματίζονται στη Νέα Υόρκη είναι εντελώς ρεαλιστικά ενώ το κομμάτι που αφορά το Βερολίνο έχει και μυθοπλαστικά στοιχεία.
Σαν να θέλει να δείξει ότι ενώ η «φυλακή» είναι ίδια για όλες, τον δρόμο προς την ελευθερία τον χαράζει κάθε μία μόνη της. Η Esty θα βιώσει μια περίοδο εσωτερικής διαπάλης μέχρι να αποφασίσει ποια στοιχεία της ταυτότητάς της θα κρατήσει και ποια θα απορρίψει.
Έπειτα θα σταθεί τυχερή, θα γνωρίσει ανθρώπους που δεν την κατανοούν αλλά έχουν τη διάθεση, θα κάνει πολλά βήματα μπροστά και κάποιοι θα της ζητήσουν να κάνει άλλα τόσα πίσω, όπως συνέβη με εκείνους τους νεαρούς Εβραίοι στα τέλη του 18ου αιώνα.
Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν spoilers, γιατί πολύ απλά είναι τόσο ξένο και μακρία από εμάς αυτό που συμβαίνει στο Unorthodox που είμαι βέβαιη ότι θα σας καθηλώσει. Κι αν όχι, είναι μόνο τέσσερα επεισόδια και είστε κάθε βράδυ σπίτι, αξίζει τον κόπο να πατήσετε το play.
https://www.youtube.com/watch?v=-zVhRId0BTw
