Ο Μπράντλεϋ Μπέρκενφελντ είχε το «μικρόβιο» του πληροφοριοδότη από νωρίς. Ο Αμερικανός τραπεζίτης μεγάλωσε σε ένα προάστιο της Βοστόνης και σπούδασε στην παλαιότερη στρατιωτική ακαδημία των ΗΠΑ. Όταν υπήρξε μάρτυρας παράνομων τηλεφωνικών υποκλοπών στην πρώτη του δουλειά, στην τράπεζα State Street, δεν δίστασε να καταγγείλει τους εργοδότες του στο FBI. Η πρώτη του απόπειρα δεν είχε το αποτέλεσμα που περίμενε: η πράξη του αυτή τον έβαλε στη «μαύρη λίστα» του τραπεζικού κόσμου της Βοστόνης.
Μερικά χρόνια αργότερα, βρέθηκε στην Ελβετία, όπου έκανε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο American Graduate School of Business. Εργάστηκε για την Credit Suisse, την Barclays και την UBS. Η δουλειά του εκεί ήταν να προσελκύει πλούσιους πελάτες από την Αμερική στον φορολογικό παράδεισο της Ελβετίας, όπου τους βοηθούσε να κρύψουν εκατομμύρια δολάρια από την αμερικανική εφορία, μέσω τραστ, οφσόρ εταιρειών και ιδρυμάτων. Και επρόκειτο για μία εξαιρετικά καλοπληρωμένη δουλειά, αφού ο Μπίρκενφελντ, εκτός από τον παχυλό μισθό του, είχε εξασφαλίσει μπόνους που άγγιζε το δεκαοκτώ τοις εκατό των κερδών που έφερνε στην τράπεζα.
To 2005 έπεσε στα χέρια του ένα τρισέλιδο υπόμνημα το οποίο αποτελούσε μία αναλυτική περιγραφή των καθηκόντων του Μπέρκενφελντ και των συναδέλφων του στη UBS – με τη ρητή δήλωση πως αυτά ήταν παράνομα. Αυτή η ανακάλυψη κίνησε μία σειρά γεγονότων, η οποία τελικά οδήγησε στην αποκάλυψη των παράνομων πρακτικών της ελβετικής τράπεζας ενώπιον του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, κατά παράβαση του ελβετικού νόμου περί μυστικότητας των τραπεζικών συναλλαγών.
Το 2009, ο Μπέρκενφελντ καταδικάστηκε σε φυλάκιση σαράντα μηνών για συνωμοσία με στόχο την εξαπάτηση των Ηνωμένων Πολιτειών, εκ των οποίων εξέτισε τους τριάντα και πλέον είναι πολυεκατομμυριούχους, αφού του αποδόθηκε αμοιβή 104 εκατομμυρίων δολαρίων (από τα οποία εισέπραξε τα 75.816.958,40, μετά τους φόρους), σύμφωνα με το νόμο περί φοροαπαλλαγής και περίθαλψης του 2006.
Sergio Ermotti, ο τωρινός CEO της UBS.
Στην Ελβετία, πολλοί έχουν κατηγορήσει τον Μπέρκενφελντ ως προδότη και εγκληματία, αλλά και η άποψη του ίδιου για το τραπεζικό σύστημα της χώρας, τις δραστηριότητες του οποίου έχει παρομοιάσει με εκείνες μία εγκληματικής οργάνωσης, είναι εξίσου αρνητική. Η UBS απέφυγε την δίωξη στις ΗΠΑ, αφού συμφώνησε να πληρώσει 780 εκατομμύρια δολάρια και να αποκαλύψει δεδομένα για λογαριασμούς Αμερικανών στην Ελβετία και παραδέχτηκε πως συνέβαλλε στην ενθάρρυνση της φοροδιαφυγής, ενώ το 2008 ανακοίνωσε ότι θα έπαυε την προσφορά υπηρεσιών ιδιωτικής τραπεζικής σε κατοίκους των ΗΠΑ.
Η ιστορία του πρώην τραπεζίτη αποτυπώθηκε, όπως συχνά συμβαίνει, στο βιβλίο «Ο Τραπεζίτης του Διαβόλου» (2018, Εκδόσεις Πατάκη), το οποίο περιγράφει τη φρενήρη πορεία από τη νεαρή του ηλικία στη Βοστόνη μέχρι την αποφυλάκισή του από την Ομοσπονδιακή Φυλακή του Σκούλκιλ.
Μπράντλεϋ Μπέρκενφελντ, Ο Τραπεζίτης του Διαβόλου (Εκδόσεις Πατάκη, 2018)
Πώς αποφασίσατε να αποτυπώσετε την ιστορία σας σε αυτό το βιβλίο; Η ιστορία ξεκίνησε με μία ιστορική αλλαγή για τον τραπεζικό κόσμο στην Ελβετία. Το πρόβλημα με αυτή την αλλαγή ήταν ότι με κάποιο τρόπο έπρεπε να τη μεταφέρουμε στον κόσμο. Υπήρχαν πολλές διαφορετικές εκδοχές. Η κυβέρνηση είπε τη δική της εκδοχή, η UBS είπε τη δική της εκδοχή και είπα και εγώ τη δική μου. Το πρόβλημα ήταν ότι δεν ήθελε κανείς να ακούσει τη δική μου πλευρά των γεγονότων, γιατί μου είχαν βάλει ένα ταμπελάκι. Είσαι ο κακός, είσαι εκείνος που πήγε φυλακή. Οπότε το να γράψω το βιβλίο και αυτό να μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες ήταν πολύ σημαντικό, γιατί ξεκαθάρισε πράγματα που πολλοί άνθρωποι δεν γνώριζαν.
Μία φορά αγόρασα μία Ferrari με μετρητά ο ίδιος, η οποία κόστιζε 280.000 ελβετικά φράγκα και κανείς δεν σήκωσε βλέφαρο.
Στο βιβλίο σας περιγράφετε καταστάσεις που ίσως μοιάζουν παράξενες για έναν απλό άνθρωπο, εξωφρενικές ορισμένες φορές. Ποια ήταν τα πιο τρελά πράγματα που έχετε δει; Να έχεις υπόψη ότι στην Ελβετία τα μετρητά είναι τελείως αποδεκτά. Νομίζω το πιο τρελό πράγμα που είδα ήταν, βασικά μία φορά αγόρασα μία Ferrari με μετρητά ο ίδιος, η οποία κόστιζε 280.000 ελβετικά φράγκα και κανείς δεν σήκωσε βλέφαρο. Μου προσέφεραν κρουασάν, ορίστε. Μία φορά πήγα σε ΑΤΜ και έβγαλα 25.000 ελβετικά φράγκα. 25.000. Αυτό είναι αρκετά ασυνήθιστο. Άλλα πράγματα, ας πούμε μερικές φορές κάποιοι έφερναν αρκετά εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά σε βαλίτσες. Αλλά μετά από λίγο καιρό αυτό έγινε φυσιολογικό, όχι για εσένα ας πούμε, αλλά για εμάς, οκ, έρχεται με ένα εκατομμύριο δολάρια σε μετρητά ή δύο εκατομμύρια λίρες… Αυτοί οι άνθρωποι έχουν πολλά λεφτά και ήταν πολύ ισχυροί και δικτυωμένοι. Οπότε είδαμε πολλά πράγματα, από πανάκριβα έργα τέχνης μέχρι τεράστια σκάφη και ιδιωτικά τζετ. Έχω πάει σε πολύ καλά κλαμπ και έχω δει λογαριασμούς 30.000 και 40.000 δολαρίων. Και αυτό είναι ο ετήσιος μισθός κάποιων ανθρώπων!
Άρα τι ήταν εκείνο που πυροδότησε τη μεταστροφή σας σε σχέση με τη UBS και το ρόλο σας σε αυτή; Στο βιβλίο μου υπάρχει ένα τρισέλιδο έγγραφο το οποίο ήταν εκείνο που με ανάγκασε να βγω μπροστά και να προστατεύσω τους συναδέλφους, τους πελάτες και τους μετόχους. Κάποιοι είπαν πως αυτό ήταν προδοσία αλλά μας έλεγαν ψέματα. Μας είπαν ότι αυτό που κάναμε στην Ελβετία ήταν νόμιμο. Δουλεύεις στην Ελβετία, δουλεύω στην Ελβετία, διαχειριζόμαστε χρήματα, όλα καλά. Από τη στιγμή που φεύγεις από την Ελβετία για να πας ας πούμε στην Ελλάδα ή στις ΗΠΑ δεν έχουμε την άδεια. Αλλά η τράπεζα συνέχισε να μας λέει, πρέπει να φέρεις τριάντα εκατομμύρια αυτή τη χρονιά. Αλλά αυτό το έγγραφο ήταν κρυμμένο στο ενδοδίκτυο της εταιρείας. Οπότε ένας συνάδελφος μου το έδειξε. Και ρωτάω τι είναι αυτό; Δεν το έχω ξαναδεί ποτέ! Και αυτό το έγγραφο πήγαινε κόντρα σε όλα όσα κάναμε. Ουσιαστικά η τράπεζα προστάτευε τον εαυτό της αλλά όχι εμάς. Οπότε ως διευθυντής υπέβαλα καταγγελία για αυτό και είπα, αυτό είναι λάθος, δεν μπορείτε να το κάνετε. Αυτό δεν είναι σωστό. Οπότε πήγα στο νομικό τμήμα και δεν μου απάντησαν. Ήταν πολύ σοβαρό.
Δεν είχατε συνειδητοποιήσει πριν ότι η τράπεζα ουσιαστικά σας πλήρωνε για να δουλεύετε εκτός νόμου στις ΗΠΑ; Ήταν μία γκρίζα περιοχή. Καλή ερώτηση. Βρισκόμασταν σε μία γκρίζα περιοχή, αλλά όταν είδαμε το αρχείο… Ήταν σαν να σου λέω ότι έχω μία Rolls Royce έξω. Και με ρωτάς αν μπορείς να τη δεις και εγώ σου απαντάω, όχι τώρα, αργότερα. Ήμουν ο μοναδικός που βγήκα μπροστά και είπα, σταματήστε, δεν είμαι πια μέρος αυτού. Αν λέτε αυτό, ότι αντικρούει όσα κάνουμε εδώ, αυτό είναι λάθος. Παραιτήθηκα. Και τότε έβγαζα περίπου ενάμιση εκατομμύριο το χρόνο. Ήταν σοβαρό. Δεν ήθελα να είμαι πια μέρος όλου αυτού. Και ποιος παραιτείται από μία τέτοια δουλειά; Είναι τρελό!
Η UBS ήταν μία τεράστια ελβετική τράπεζα με την οποία συνεργάζονταν όλοι, οπότε κανείς δεν θα πήγαινε ενάντια σε αυτούς. Ήταν σαν αδελφότητα.
Βρήκατε αυτό το έγγραφο μέσω ενός συναδέλφου σας και ήσαστε εσείς που πήρατε την πρωτοβουλία να επιστήσετε την προσοχή σε αυτό και τελικά αυτός που αποκάλυψε τι συνέβαινε στην τράπεζα. Τι πιστεύετε για τους υπόλοιπους συναδέλφους σας στην τράπεζα που πληροφορήθηκαν για το έγγραφο, αλλά έμειναν στη θέση τους και δεν έκαναν τίποτα; Ας υποθέσουμε ότι είσαι παντρεμένη με παιδιά, έχεις τη δουλεία σου και την οικογένειά σου και έχεις την έγνοια της οικογένειάς σου. Η δουλειά σου είναι σημαντική, αλλά η οικογένεια πιο σημαντική. Οι περισσότεροι συνάδελφοί μου είχαν οικογένειες, είχαν υποθήκες, δάνεια αυτοκινήτου από την UBS, είχαν τα παιδιά τους στα ίδια σχολεία. Ήταν σαν μία μικρή οικογένεια, καταλαβαίνεις τι εννοώ; Δεν θα το χαλούσαν αυτό. Η UBS ήταν μία τεράστια ελβετική τράπεζα με την οποία συνεργάζονταν όλοι, οπότε κανείς δεν θα πήγαινε ενάντια σε αυτούς. Ήταν σαν αδελφότητα. Οπότε αυτοί οι άνθρωποι δεν θα έλεγαν τίποτα. Αλλά εγώ γινόμουν πολύ νευρικός και ήμουν ελεύθερος και είπα όχι, δεν θα γίνω μέρος αυτού και θα σας αμφισβητήσω γιατί μας βάζετε όλους σε κίνδυνο, συναδέλφους, πελάτες και μετόχους. Γιατί αυτό έλεγαν ουσιαστικά ήταν ότι, αν σας πιάσουν, είναι δικό σας πρόβλημα. Αυτό δεν ήταν καλό. Κανείς δεν θα έκανε τίποτα. Εγώ ήμουν ελεύθερος και ξένος στη χώρα και τους αμφισβήτησα.
Αν δεν είχατε δει αυτό το έγγραφο, πιστεύετε ότι θα κάνατε αυτές τις αποκαλύψεις ούτως ή άλλως; Πολλοί δεν το έχουν σκεφτεί αυτό. Θα ήταν δύσκολο πιστεύω. Είχαμε φτάσει σε ένα σημείο που η τράπεζα ήταν υπερβολικά άπληστη, έλεγαν να φέρουμε όλο και περισσότερα χρήματα και πιστεύω ότι κάποιοι συνάδελφοί μου είχαν αρχίσει να κουράζονται από αυτό. Σίγουρα θα συνέχιζε για περισσότερο καιρό, αλλά το έγγραφο ήταν εκείνο που ουσιαστικά τα πυροδότησε όλα.
Είναι κάπως τρομακτικό, αν το σκεφτείς. Χρειαζόμουν μία απάντηση. Γιατί δεν μου απαντούσε κανείς;
Όταν συνειδητοποιήσατε τι πραγματικά συνέβαινε, τι κάνατε; Το πρώτο που έκανα ήταν να πάω στο αφεντικό μου, γνωρίζοντας ότι μας έλεγε ψέματα. Όποιος και να σου πει ψέματα, δεν χαίρεσαι για αυτό. Το επόμενο που έγινε ήταν ότι πήγα στους συναδέλφους μου με αντίγραφα του εγγράφου. Προσπαθούσα να το λύσω πρώτα εσωτερικά, αλλά ήξεραν τι έκαναν. Μετά έστειλα το έγγραφο στο Νομικό Τμήμα και στο Τμήμα Κανονιστικής Διαχείρισης. Ένας μήνας, καμία απάντηση. Δύο μήνες, καμία απάντηση. Τρεις μήνες, καμία απάντηση. Τότε έβγαλα τα έγγραφα από την τράπεζα και παραιτήθηκα. Πήγα στους συναδέλφους μου, πήγα στο αφεντικό μου, πήγα στο Νομικό Τμήμα και στο Τμήμα Κανονιστικής Διαχείρισης και κανείς δεν έκανε τίποτα. Είναι κάπως τρομακτικό, αν το σκεφτείς. Χρειαζόμουν μία απάντηση. Γιατί δεν μου απαντούσε κανείς; Δεν έχει λογική. Δουλεύουμε μαζί στην τράπεζα, γιατί δεν μου απαντάτε; Ήταν παράξενο συναίσθημα, δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Σου λένε πάντα να πηγαίνεις στο Νομικό Τμήμα και στο Τμήμα Κανονιστικής Διαχείρισης και όταν το έκανα, δεν έκαναν τίποτα. Έλεγαν ψέματα.
Και μετά πήγατε στις ΗΠΑ και το φέρατε ενώπιον του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Πριν από αυτό, όταν παραιτήθηκα μου δόθηκε μία άδεια έξι μηνών μετ’αποδοχών και δεν μπορούσα να δουλέψω αλλού για αυτό το διάστημα. Νομίζω τότε πήγα στην Ελλάδα, στο Σαν Τροπέ, από ‘δω και από ’κει, αλλά είπα ότι δεν μπορώ να μείνω άπρακτος. Πήγα στο διοικητικό συμβούλιο της UBS και είπα τα παράπονα μου και τώρα ήταν δικό τους πρόβλημα. Όλοι αγχώθηκαν και το ερεύνησαν και μου ζήτησαν να τους βοηθήσω. Οπότε πήγα και τους είπα όσα ήξεραν, αλλά τα συγκάλυψαν ξανά. Ένα ακόμα ψέμα. Ήταν αρκετά λυπηρό. Τότε προσέλαβα μία νομική εταιρεία, όχι πολύ καλή, στις ΗΠΑ και πήγα στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, στη Γερουσία, στην Υπηρεσία Εσωτερικών Εσόδων και στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ. Τέσσερις διαφορετικές υπηρεσίες, γιατί προσπαθούσα να ενημερώσω όσους περισσότερους δυνατό για αυτό που συνέβαινε. Το άλλο πράγμα είναι ότι ανταγωνίζονται μεταξύ τους, οπότε δεν θα μπορούσαν να το κρύψουν. Πλέον το γνωρίζουν πολλοί και δεν θα συγκαλυφθεί απλά. Στη UBS το έθαψαν. Σε όσους περισσότερους το λες, τόσο περισσότεροι μπλέκονται.
Αλλά αρχικά στο Υπουργείο Δικαιοσύνης ήταν αρκετά απρόθυμοι να δεχτούν να στοιχεία που τους φέρατε; Ήταν εχθρικοί, πολύ εχθρικοί. Το μόνο που θέλουν αυτοί είναι να διώκουν ανθρώπους. Οπότε αυτό έγινε αρχικά και εγώ είπα ότι είναι λάθος, προσπαθώ να σας βοηθήσω και μου επιτίθεστε. Οπότε ζήτησα κλήτευση, γιατί αλλιώς δεν θα μπορούσα να τους δώσω ονόματα χωρίς να παραβώ το ελβετικό δίκαιο. Αυτοί δεν ενδιαφέρονταν για τους νόμους στην Ελβετία, ήθελαν απλά τα ονόματα. Τους είπα, ωραία, δεν θα πάρετε τα ονόματα. Οπότε πήγα στη Γερουσία τρεις εβδομάδες μετά, μου έδωσαν την κλήτευση και πήραν τα ονόματα. Μοιράστηκαν αυτές τις πληροφορίες με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και αυτό τις χρησιμοποίησε για να μου ασκήσει δίωξη, κάτι που είναι παράνομο.
Ο Μπράντλεϋ Μπέρκενφελντ σε συνέντευξη τύπου στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ. | Carolyn Kaster/AP
Ήταν μία κατασκευασμένη καταδίκη. Ήμουν ο μοναδικός τραπεζίτης στην περίοδο της οικονομικής κρίσης που πήγε στη φυλακή και ήμουν εκείνος που τους έδωσε τις πληροφορίες.
Τελικά καταδικαστήκατε σε σαράντα μήνες φυλάκισης, εξετίσατε τριάντα μήνες από αυτή την ποινή. Πιστεύετε ότι ήταν δίκαιη και αναλογική προς τη δράση σας η ποινή; Όχι, δεν ήταν δίκαιη. Ήταν μία κατασκευασμένη καταδίκη. Ήμουν ο μοναδικός τραπεζίτης στην περίοδο της οικονομικής κρίσης που πήγε στη φυλακή και ήμουν εκείνος που τους έδωσε τις πληροφορίες. Δεν μου τις ζήτησαν, εγώ πήγα σε αυτούς. Διάλεξαν ένα δικαστή στη Φλόριντα, δεν έχω καμία σχέση με τη Φλόριντα. Είναι σαν να κλέβεις μία τράπεζα στην Αθήνα και να σε πηγαίνω στην Κρήτη για το δικαστήριο. Αυτό είναι το αμερικανικό σύστημα δικαιοσύνης, είναι ένα πολύ κακό σύστημα, όπου ελέγχουν τους μηχανισμούς. Επίσης, αν δεν ήμουν εγώ δεν θα είχαν καν αυτή την υπόθεση στα χέρια τους. Αλλά ο δικαστής με καταδίκασε. Σκεφτόμουν ότι όλο αυτό είναι τρελό! Ήταν μία κατασκευασμένη καταδίκη. Το ίδιο το γεγονός ότι κανένας άλλος δεν καταδικάστηκε από την τράπεζα το αποδεικνύει αυτό. Οπότε είχες ένα διεφθαρμένο δημόσιο κατήγορο που είπε ψέματα στο Κογκρέσο και το δικαστή, ένα δικαστή στη Φλόριντα όπου δεν είχα κανένα λόγο να είμαι. Η κατηγορία εναντίον μου είχε να κάνει με ένα πελάτη στην Καλιφόρνια, άρα εκεί έπρεπε να μου απαγγελθούν κατηγορίες. Δεν υπήρχε καμία λογική. Αυτό αποδεικνύει πόσο διεφθαρμένο είναι το σύστημα, δυστυχώς.
Αρχίζεις και ρωτάς τον εαυτό σου, αυτός ο τύπος αποκαλύπτει όλες αυτές τις παραβάσεις, γιατί είναι αυτός ο κακός;
Δεν πιστεύετε ότι θα έπρεπε να αντιμετωπίσετε κάποιες συνέπειες για όλα τα χρόνια που δουλεύατε στη UBS; Θα έπρεπε η UBS να αντιμετωπίσει περισσότερες συνέπειες, θα έπρεπε να τους επιβληθεί μεγαλύτερο πρόστιμο. Μερικοί από τους μεγάλους τραπεζίτες που ήταν πάνω από εμένα στην ιεραρχία που ήταν εκεί για δέκα, είκοσι χρόνια. Εγώ ήμουν εκεί μόνο τέσσερα-πέντε χρόνια. Άρα πώς κυνηγάτε εμένα, όταν υπήρχαν πολύ χειρότερα άτομα, που δούλευαν στην τράπεζα πολύ περισσότερο, είχαν περισσότερους πελάτες και ήξεραν τι συνέβαινε, όριζαν την πολιτική της τράπεζας. Αλλά όπως γνωρίζουμε, οι μεγάλες τράπεζες ασκούν μεγάλη επιρροή στους πολιτικούς, όπως εδώ στην Ελλάδα. Η UBS τώρα βρίσκεται στο ποινικό δικαστήριο της Γαλλίας, έχουν παραβεί το νόμο στην Ελλάδα, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, τη Βραζιλία, την Παραγουάη. Η λίστα συνεχίζει. Οπότε αρχίζεις και ρωτάς τον εαυτό σου, αυτός ο τύπος αποκαλύπτει όλες αυτές τις παραβάσεις, γιατί είναι αυτός ο κακός;
Οι πληροφοριοδότες είναι μία επέκταση των αρχών επιβολής του νόμου, κάνουμε τη δουλειά τους και αυτό δεν τους αρέσει.
Πιστεύετε ότι έχουν υπάρξει άνθρωποι που προσπάθησαν να πάρουν τα εύσημα για τις αποκαλύψεις σας; Ναι, φυσικά. Οι καλοί κυβερνητικοί υπάλληλοι θέλουν πάντα να κλέψουν τη δουλειά μου και να πουν ότι είναι δική τους. Και όλο αυτό τους αναστάτωσε. Πού ήταν τα τελευταία δέκα χρόνια; Γιατί δεν αποκάλυψαν αυτοί την υπόθεση; Ήρθα εγώ, τελείως μόνος μου και με τόσο κουράγιο, και αποκάλυψα όλα αυτά; Ποια είναι η δική σας δουλειά, τι κάνετε; Κάθεστε; Αυτό δείχνει πόσο ανίκανο είναι το Υπουργείο Δικαιοσύνης στις ΗΠΑ, γιατί λένε ότι κάνουν τη δουλειά τους, αλλά στην πραγματικότητα χρειάζονται ανθρώπους σαν εμένα, πληροφοριοδότες, να την κάνουν για αυτούς. Οι πληροφοριοδότες είναι μία επέκταση των αρχών επιβολής του νόμου, κάνουμε τη δουλειά τους και αυτό δεν τους αρέσει, γιατί μετά παίρνουμε εμείς τα εύσημα και όχι αυτοί. Δεν έκαναν αυτοί τις αποκαλύψεις. Και μετά, η μεγάλη ιστορία ήταν ότι πήρα όλα αυτά τα χρήματα, που είναι ο νόμος. Αν δεν σας αρέσει ο νόμος, αλλάξτε τον.
Κλείνετε το βιβλίο λέγοντας πως είστε ένα σφυρί που ψάχνει καρφιά. Ποια θα ήταν αυτά τα καρφιά τώρα; Ένα θα ήταν η UBS εδώ στην Ελλάδα και για αυτό το λόγο βρέθηκα εδώ και το βιβλίο μεταφράστηκε στα ελληνικά. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για εμένα. Η χώρα σας είναι πολύ μικρή σε σχέση με άλλες, όπως η Γαλλία ή η Γερμανία, αλλά είναι μία σημαντική χώρα. Και όταν παραβαίνεις το νόμο πρέπει κάποιος να σε ξεσκεπάσει. Η αποστολή μου ήταν να γράψω αυτό το βιβλίο, να πω την ιστορία μου, να δίνω διαλέξεις, ώστε ο κόσμος να μου κάνει ερωτήσεις και να του δίνω συμβουλές. Η αποστολή μου είναι να αποκαλύψω όσα έχει κάνει η UBS σε όλο τον κόσμο, σε κυβερνήσεις, σε υπαλλήλους, σε μετόχους, σε πελάτες, γιατί ουσιαστικά τους έκλεψαν, τους είπαν ψέματα. Οπότε πιστεύω ότι είναι σημαντικό πρώτα να ενημερώσω τον κόσμο και έπειτα να ξεσκεπάσω όλες τις παραβάσεις της τράπεζας. Και αυτό δεν το κάνουν πολλοί, γιατί δεν έχουν τα χρήματα, το χρόνο ή τις γνώσεις. Και εγώ, ευτυχώς, τα έχω όλα αυτά. Και αυτό στέλνει ένα μήνυμα σε άλλους ανθρώπους. Γιατί δυστυχώς πάρα πολλοί άνθρωποι έχουν πέσει θύματα της τράπεζας.
Αν βοήθησες να ξεσκεπαστεί την απάτη ή το έγκλημα και το κράτος κερδίσει χρήματα από αυτό, γιατί να μην πάρεις ένα μερίδιο από αυτά τα χρήματα;
Πιστεύετε ότι τέτοιου είδους επιβραβεύσεις θα κινητοποιήσουν περισσότερους ανθρώπους να προχωρήσουν σε αντίστοιχες ενέργειες ή είναι κάτι που πρέπει να κάνουν ούτως ή άλλως; Νομίζω ότι το πρόβλημα είναι ότι πολλοί λένε, κάν’ το γιατί είναι ηθικά σωστό. Και είναι. Το πρόβλημα είναι ότι έχεις να πληρώσεις το ενοίκιό σου, να αγοράσεις το φαγητό και τα ρούχα σου, το αυτοκίνητό σου. Πώς θα μπορέσεις να επιβιώσεις όταν κάνεις κάτι τόσο δραματικό; Γιατί οι τράπεζες θα σου επιτεθούν. Θα πουν ότι είσαι κακός υπάλληλος και δεν δούλευες σωστά. Οπότε θα αντιμετωπίζεις παρενοχλήσεις και εκφοβισμούς, μπορεί να απολυθείς και να έχεις νομικά προβλήματα. Αν είσαι παντρεμένος, μπορεί να χωρίσεις και να έχεις ακόμα περισσότερα προβλήματα εξαιτίας του στρες. Κάποιοι από τους φίλους σου δεν θέλουν να σε ξαναδούν. Είναι πολύ δύσκολο. Αν βοήθησες να ξεσκεπαστεί την απάτη ή το έγκλημα και το κράτος κερδίσει χρήματα από αυτό, γιατί να μην πάρεις ένα μερίδιο από αυτά τα χρήματα; Σε κινητοποιεί για να λάβεις δράση, αλλά αυτό θέλουμε. Βλέπω κάτι και παίρνω ένα μεγάλο ρίσκο, αλλά τουλάχιστον είμαι βέβαιος ότι θα έχω κάποια προστασία. Γνωρίζω ότι στην Ευρώπη πολλοί είναι κατά αυτής της ιδέας, αλλά το πρόβλημα είναι ότι εδώ μιλάμε για μεγάλες εταιρικές απάτες. Ένα εκατομμύριο και πάνω.
Τι διαφορετικό υπάρχει εδώ; Αν δώσεις πληροφορίες, πρέπει να είναι πραγματικές. Και μετά οι πληροφορίες επιβεβαιώνονται και αναγνωρίζεται η σημασία τους. Από αυτή την οπτική πρέπει να το βλέπουμε. Ενθαρρύνει ανθρώπους να αναδεικνύουν υποθέσεις και αυτό συμβαίνει συχνά πλέον. Στις ΗΠΑ, ο νόμος για τους πληροφοριοδότες είναι ο πιο επιτυχημένος στην ιστορία για την επιστροφή χρημάτων στη χώρα. Έχει βοηθήσει να επιστραφούν εξήντα δισεκατομμύρια δολάρια. Άρα γιατί να μη δοθεί ένα μερίδιο από αυτά στον πληροφοριοδότη;
Τι συμβαίνει τώρα με τη UBS; Η UBS τώρα δικάζεται στο Παρίσι. Κατηγορούνται για ξέπλυμα χρήματος και φοροδιαφυγή. Υπήρχαν αρκετοί πληροφοριοδότες, ήμουν ένας από αυτούς. Είναι μία ιστορία, όπως αυτή που ξεσκέπασα στην Αμερική. Τους έπιασαν να παραβαίνουν το νόμο και τους επιβλήθηκε πρόστιμο. Ο Ομπάμα τους άφησε να αθωωθούν και η Χίλαρι έκανε συμφωνία μαζί τους και τους επιβλήθηκε ένα πρόστιμο πολύ μικρότερο από αυτό που θα έπρεπε να επιβληθεί κανονικά. Αυτό ήταν πριν εννέα χρόνια. Τώρα γίνεται το ίδιο στη Γαλλία, αλλά εκεί προχώρησαν δε δικαστήριο. Ήμουν εκεί την πρώτη μέρα της δίκης, πριν περίπου τρεις εβδομάδες, και η UBS είχε στο πλευρό τις εικοσιπέντε δικηγόρους. Τώρα υπάρχει ενάμιση εκατομμύριο ευρώ που πρέπει να πληρώσουν για να πάνε σε δίκη και αυτό το ποσό μπορεί να ανέβει στα έξι δισεκατομμύρια. Κάποιοι μπορεί να πάνε φυλακή, να χάσουν την άδεια τους. Υπάρχει μεγάλο ρίσκο. Η τιμή της μετοχής έχει πέσει, οι πελάτες φοβούνται και η έχει μπει τέλος στη μυστικότητα, χάρη σε μένα. Η δίκη αυτή είναι πολύ σημαντική. Αυτή η υπόθεση επηρεάζει και την Ελλάδα.
Πώς; Παίρνει χρήματα από τα σχολεία, από τα δημόσια έργα και την ιατρική περίθαλψη. Αυτά χρειάζεται η κοινωνία και δυστυχώς οι πλούσιοι μπορούν να κρύψουν τα χρήματά τους, αλλά όχι οι κανονικοί άνθρωποι. Είναι ένα άδικο σύστημα. Και πιστεύω ότι στους ανθρώπους εδώ δεν αρέσει αυτό το σύστημα και για αυτό το λόγο βρίσκομαι εδώ, γιατί πιστεύω ότι οι Έλληνες το καταλαβαίνουν αυτό. Δεν είναι δίκαιο να ξεγελάς το σύστημα. Είναι ένα κακό, διεφθαρμένο σύστημα. Να βγάζεις εκατομμύρια, δισεκατομμύρια ευρώ από τη μικρή Ελλάδα. Η Ελλάδα έχει πόσους; Έντεκα εκατομμύρια κατοίκους;
Κάπου εκεί. Αυτός είναι ο πληθυσμός του Μανχάταν. Δεν λέω ότι είναι καλό ή κακό, αλλά ποσοτικά είναι μία μικρή χώρα και τόσοι άνθρωποι κρύβουν τα χρήματά τους. Πώς γίνεται αυτό; Πώς λειτουργεί η χώρα; Αν δεν επενδύσεις τώρα στο μέλλον, δεν έχεις τίποτα. Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο. Ναι, η Μεγάλη Βρεταννία είναι ένα πολύ ωραίο ξενοδοχείο, αλλά αν δεν έχεις τα χρήματα, δεν μπορείς να μείνεις εδώ. Η ιστορία σας είναι τόσο μεγάλη και παλιά, οι άνθρωποι δεν ξεχνούν. Είναι σημαντικό οι άνθρωποι να γνωρίζουν την ιστορία, ακόμα και οι νεότεροι. Να καταλάβουν ότι αυτό δεν είναι σωστό και ότι πρέπει να το αλλάξουμε, ότι πρέπει να υποστηρίζουμε τους πληροφοριοδότες, να υποστηρίξουμε ένα σύστημα όπου δεν υπάρχει διαφθορά στην κυβέρνηση.
Το βιβλίο του Μπράντλειϊ Μπέρκενφελντ «Ο Τραπεζίτης του Διαβόλου» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη.
