Τι προβλέπει το Σύνταγμα για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος
Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ανακοίνωσε τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος την επόμενη Κυριακή, με ερώτημα για το αν ο ελληνικός λαός εγκρίνει το περιεχόμενο της συμφωνίας με τους θεσμούς, ωστόσο η διαδικασία που θα ακολουθηθεί μέχρι να φτάσουμε στην έκφραση της λαϊκής θέλησης, είναι περίπλοκη.
Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 44 του Συντάγματος, που αφορά τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα πρέπει να εκδώσει προεδρικό διάταγμα, αφού έχει αποφασίσει για αυτό η πλειοψηφία των βουλευτών μετά από πρόταση του υπουργικού συμβουλίου.
Το Σύνταγμα προβλέπει δύο ειδών δημοψηφίσματα. Το πρώτο αφορά «κρίσιμα εθνικά θέματα» και απαιτεί τη σύμφωνη γνώμη 151 βουλευτών, ενώ το δεύτερο αφορά ψηφισμένα νομοσχέδια και προκηρύσσεται με αυξημένη πλειοψηφία 180 βουλευτών.
Για να θεωρηθεί έγκυρο το αποτέλεσμα δημοψηφίσματος για κρίσιμα εθνικά θέματα, η προσέλευση των ψηφοφόρων θα πρέπει να ανέλθει τουλάχιστον στο 40%, ενώ στην περίπτωση δημοψηφίσματος για ψηφισμένα νομοσχέδια η προσέλευση στην κάλπη πρέπει να ανέλθει τουλάχιστον στο 50% του εκλογικού σώματος.
Έτσι θα πρέπει το υπουργικό συμβούλιο να αποφασίσει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος και να ζητηθεί η υπερψήφιση της πρότασης από την πλειοψηφία των βουλευτών, δηλαδή 151 βουλευτές.
Αμέσως μετά ακολουθεί η έκδοση του διατάγματος από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Το δημοψήφισμα διεξάγεται ένα μήνα μετά τη λήψη της απόφασης από τη Βουλή.
Ένα σημαντικό στοιχείο που θα πρέπει να προσέξουμε, είναι ότι βάσει του Συντάγματος, δεν επιτρέπεται δημοψήφισμα για ψηφισμένα νομοσχέδια που αφορούν δημοσιονομικά θέματα.
Τι προβλέπει αναλυτικά το άρθρο 44
Αρθρο 44: Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, δημοψηφίσματα, διαγγέλματα
1. Σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί, ύστερα από πρόταση του Yπουργικού Συμβουλίου, να εκδίδει πράξεις νομοθετικού περιεχομένου.
Oι πράξεις αυτές υποβάλλονται στη Bουλή για κύρωση σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 72 παράγραφος 1, μέσα σε σαράντα ημέρες από την έκδοσή τους ή μέσα σε σαράντα ημέρες από τη σύγκληση της Bουλής σε σύνοδο. Aν δεν υποβληθούν στη Bουλή μέσα στις προαναφερόμενες προθεσμίες ή αν δεν εγκριθούν από αυτή μέσα σε τρεις μήνες από την υποβολή τους, παύουν να ισχύουν στο εξής.
2. O Πρόεδρος της Δημοκρατίας προκηρύσσει με διάταγμα δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα, ύστερα από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών, που λαμβάνεται με πρόταση του Yπουργικού Συμβουλίου.
Δημοψήφισμα προκηρύσσεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με διάταγμα και για ψηφισμένα νομοσχέδια που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, εκτός από τα δημοσιονομικά, εφόσον αυτό αποφασιστεί από τα τρία πέμπτα του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση των δύο πέμπτων του συνόλου και όπως ορίζουν ο Kανονισμός της Bουλής και νόμος για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής.
Δεν εισάγονται κατά την ίδια περίοδο της Bουλής περισσότερες από δύο προτάσεις δημοψηφίσματος για νομοσχέδιο. Aν νομοσχέδιο υπερψηφιστεί, η προθεσμία του άρθρου 42 παράγραφος 1 αρχίζει από τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος.
3. O Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε εντελώς εξαιρετικές περιστάσεις μπορεί να απευθύνει προς το Λαό διαγγέλματα, μετά από σύμφωνη γνώμη του Προέδρου της Kυβέρνησης. Tα διαγγέλματα προσυπογράφονται από τον Πρωθυπουργό και δημοσιεύονται στην Eφημερίδα της Kυβερνήσεως.