3. Η «Μεγάλη Ύφεση» του 1929
Πριν τις μαύρες ημέρες του Κραχ του ’29, όλα έδειχναν ρόδινα για την αμερικανική οικονομία: η αυτοκινητοβιομηχανία και οι κατασκευές γνωρίζουν πρωτοφανή ανάπτυξη και η σταθερότητα της εργασίας στους δύο αυτούς τομείς οδηγεί σε αύξηση των μισθών και της κατανάλωσης. Ακόμη, το τραπεζικό σύστημα δείχνει θωρακισμένο με επαρκή ρευστότητα και οι χρηματαγορές λειτουργούσαν άριστα.
Το κλίμα αλλάζει άρδην με την κατάρρευση του Dow Jones, τη «Μαύρη Τρίτη» της 29ης Οκτωβρίου 1929. Παρά την πτώση της Wall Street, αρχικά κυριαρχεί η αίσθηση ότι σύντομα η οικονομία θα ανακάμψει. Πράγματι, στις αρχές του 1930 το χρηματιστήριο κερδίζει μέρος του χαμένου εδάφους. Ωστόσο, η μειωμένη αγροτική παραγωγή του ’30 και το οικονομικό κλίμα ανασφάλειας που κυριαρχεί οδηγούν σε μείωση του δανεισμού, γεγονός που με τη σειρά του προκαλεί μείωση στην κατανάλωση και τις επενδύσεις. Ο πληθωρισμός του ’31 επιφέρει ραγδαία πτώση του βιοτικού επιπέδου στα νοικοκυριά και έκρηξη της ανεργίας, η οποία αυξάνεται κατά 607% στις ΗΠΑ, 129% στη Μεγάλη Βρετανία, 214% στη Γαλλία και 232% στη Γερμανία.
Τα κράτη προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την κρίση μέσω του εφαρμογής μέτρων προστατευτισμού, προωθώντας δηλαδή περιορισμούς στις εισαγωγές και τις εξαγωγές προϊόντων. Αυτό έχει ως συνέπεια την κατάρρευση του διεθνούς εμπορίου. Στα τέλη του 1930, έχουν τεθεί οι βάσεις για μία σταθερή και βαθιά ύφεση, η οποία θα έφτανε στο «απόγειό» της το 1933. Οι πολιτικές συνέπειες θα είναι πολύ βαρύτερες, με την άνοδο του Εθνικοσοσιαλισμού στη Γερμανία και την απειλή της Αστικής Δημοκρατίας από φασιστικά και αντιδημοκρατικά καθεστώτα που κυριάρχησαν σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος θα είναι εν πολλοίς πολιτική εξέλιξη του Κραχ του ’29.
Στην επόμενη σελίδα: Οι πετρελαϊκές κρίσεις του ’73 και του ’79