ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Ο κορυφαίος μαέστρος Νίκος Βασιλείου διαλέγει μουσικές για τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας

Σαν παιδί δεν αγαπούσα το Πάσχα. Δεν ήξερα και κάποιο άλλο παιδί που να τ’ αγαπούσε. Αντίθετα με τα Χριστούγεννα, στα οποία τα παιδιά πρωταγωνιστούσαν και παρά το γεγονός ότι σταματάγαμε το σχολείο, αυτό το χρονικό διάστημα δεν υπήρχε το ίδιο αίσθημα ξενοιασιάς. Υπήρχαν κανόνες, τυπικό λόγων και σκέψεων, ένα σχεδόν με το ζόρι επιβεβλημένο αίσθημα κατήφειας κι ένα σωρό ποιότητες που στην ψυχή των παιδιών -που ακόμα δεν έχουν αναμετρηθεί με την έννοια της ειμαρμένης- έμοιαζαν δυσβάσταχτες.

Στο μυαλό όμως των παιδιών υπάρχει αιωνιότητα. Ακόμα κι η κορύφωση με τη σχεδόν παγανιστική έξαρση του τελικού συμποσίου – πάντα γαργαντουικών διαστάσεων – έμοιαζε σαν αντίδωρο κερδισμένης εξιλέωσης μιας τόσο αμφισβητήσιμης στέρησης…

Μεγαλώνοντας, κατανόησα  αρκετά για το φιλοσοφικό και κοσμολογικό υπόβαθρο του ωκεανού που λέγεται θρησκεία, κυρίως την πρωτογενή ανάγκη κάθε κοινωνίας να αντιπαρατεθεί σε πνευματικό επίπεδο -και με τους δικούς της ορούς- με την ύστατη δοκιμασία του θανάτου αλλά και με τις τόσο καθοριστικές εποχιακές συγκλίσεις του πλανήτη μας με το κέντρο του πλανητικού μας συστήματος, από μονές τους, μια τελετουργία προσωρινής νέκρωσης και ανάστασης του φυσικού μας περιβάλλοντος στο οποίο η ανάγκη παραμυθίας και παρηγοριάς της ψυχής, μοιάζει αναπόφευκτη.

Η λίστα αυτών των κομματιών, δεν είναι τόσο για να δούμε την Μουσική ή την Τέχνη μέσα στη Θρησκεία- άλλωστε οι μέρες είναι γεμάτες από τέτοια αυτοαναφορικά ακούσματα, υπέροχα μέσα στην αυθυπαρξία τους,  Ρέκβιεμ, Στάμπατ Μάτερ, Βυζαντινές υμνωδίες – όσο περισσότερο για να δούμε  την ιερότητα μέσα στην Τέχνη, που είναι κι αυτή με τη σειρά της ένα διαρκές τελετουργικό προσμονών και αναγεννήσεων μετά από πολλούς μικρούς θανάτους.

Κυριακή των Βαΐων

Elmer Gantry – On My Way To Canaan’s Land

Το πρελούδιο μιας μεγάλης τραγωδίας, μια πομπή, κάποιος που έρχεται από μακριά και κρατάει στα χέρια του τη σωτηρία, κι ένα πλήθος ταπεινών, καταφρονημένων που αναγεννάται η ελπίδα τους… και παιδιά…

Παραδόξως, η πρώτη μουσική επιλογή είναι μια επιλογή εικόνας. Το γκόσπελ On Μy Way To Kennaan’s Land όπως παρουσιάζεται στην εμβληματική ταινία Elmer Gantry έχει όλα αυτά και κάτι ακόμα. Η εμπνευσμένη επεξεργασία του Andre Previn και αυτή η μικρή παύση λίγο πριν το εκκλησίασμα καταλάβει την παρουσία του «παρείσακτου» που γίνεται αμέσως ένα οργιαστικό κρεσέντο αποδοχής, μόλις τον ακούσουν να ενώνεται μαζί τους στο τραγούδι – bonus η εκπληκτική φωνή του Burt Lancaster.

Μεγάλη Δευτέρα

J.S.Bach: Little Fugue in C Minor BWV 578 – Boston Pops Orchestra – Bernini’s Works

Ο Λόγος. Ο μέγας καταλυτικός λόγος. Ένας δάσκαλος μεταγγίζει σοφία, πίστη, ελπίδα. Το δίδαγμα του είναι διάγγελμα αγάπης. Οι άνθρωποι επαναλαμβάνουν τις ιερές διδαχές σε έναν ατέρμονο κανόνα – συντηρούν μέσω της γλώσσας σώμα και πνεύμα.

Δεν γνωρίζω καμία σύνθεση του Μπαχ που να μην είναι ισόποσα θρησκευτική και ταυτόχρονα κοσμική. Η συγκεκριμένη εκτέλεση, σίγουρα όχι αγαπημένη των ειδικών, προσπαθεί να ξεφύγει από το ακαδημαϊκό γράμμα της παράδοσης και να μιλήσει μέσα σε κοσμικό, ίσως και κοσμοπολίτικο πνεύμα. Τι ορχήστρα!

Μεγάλη Τρίτη

Maria Callas / La forza del destino, Act 2 Scene 10: Finale, “La Vergine degli Angeli” (Leonora, Padre Guardiano, Frati) · Renato Capecchi · Nicola Rossi-Lemeni · Coro del Teatro alla Scala, Milano · Orchestra del Teatro alla Scala, Milano · Tullio Serafin 

Γυναίκα. Το σύμβολο της ζωής της ιδίας. Πληγωμένη, φθαρμένη από τους ρόλους που αναγκάστηκε να κρατήσει για να ικανοποιήσει ασφυκτικές παραδόσεις και στεγανά μα και ταυτόχρονα να κρατηθεί, να εκπληρώσει όνειρα και προσδοκίες… μόνον. Αυτός μπορεί να την ακούσει στις πιο μύχιες σκέψεις της. Νομίζω ότι η συγκεκριμένη καλλιτέχνις δεν έχει το όμοιό της, ιδίως σ’ αυτή την στιγμή της.

Μεγάλη Τετάρτη

Αργύρης Κουνάδης – ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑ – Κώστας Καράλης

Η πρώην ιερόδουλη, έμενε  στη γειτονιά μου, είχε μια μικρή ΕΒΓΑ, αγαπούσε πολύ τα παιδιά κι έκαιγε φλούδες πορτοκάλι επάνω στη σόμπα του μαγαζιού για να μυρίζει όμορφα. Πάνω από τη σόμπα είχε εικόνα του Ιησού, από αυτές τις πολύ φτηνές και πολύχρωμες. Νομίζω ότι είχε χάσει ένα παιδί.

Τα τραγούδια  στην Ελλάδα όταν είναι τίμια μυρίζουν θυμάρι, πεύκο και κυπαρίσσι, έχουν γεύση αλμυρή και μέσα τους κατοικούν μικρές θεότητες με μαρμάρινα σπασμένα σώματα.

Μεγάλη Πέμπτη

Heifetz – Vitali `Chaconne` with organ

Κάθε προδοσία είναι ένας μικρός θάνατος. Αν αυτό είναι ένα δράμα, είναι η ώρα του συνωμότη, είναι η ώρα που κατανοούμε ότι Ηθική είναι αυτό που μπροστά στο συμφέρον κάμπτεται προς την Αρετή. Έχει μια παράξενη, ενοχλητική, ζωντάνια όλο αυτό, πόσο υπερδραστήριες είναι οι σκοτεινές σκέψεις σε αντιδιαστολή με την παντοδύναμη ηρεμία του φωτός… το ψέμα γεννά βία, κι η βία μόνο βία. Νομίζω ότι μέσα σ’ αυτήν την ερμηνεία ακούω την αφήγηση όλων αυτών.

Μεγάλη Παρασκευή

Jeff Buckley – Corpus Christi Carol

Το τέλος μου είναι η αρχή μου. Η φύση πενθεί αδιάκοπα και αναγεννάται αδιάκοπα. Πρέπει το φθαρτό να περάσει από τη συναισθηματική κάθαρση. Να γίνει μνήμη, να γίνει ελπίδα. Η φύση γίνεται γυναίκα, μάνα, αδερφή, φίλη. Παραστέκεται σ’ αυτό που γέννησε με πόνο, συντήρησε με θυσίες και αποχαιρετά με πόνο. Μπρος στο ακίνητο σώμα του, ακόμα και το άγγιγμα των πληγών γίνεται παρηγοριά. Το κομμάτι αυτό του Jeff Buckley το γνώρισα μέσα από μια σύνθεση του μεγάλου Μπέντζαμιν Μπρίτεν.

Μεγάλο Σάββατο

Red Army Choir: Souliko

Που είναι ο τάφος του αγαπημένου; Χάθηκε στ’ αλήθεια; Χάνεται η αγάπη; Είναι εκεί μήπως; Στα δέντρα;  Εκεί, στα ρυάκια; Εκεί που κελαηδάνε πουλιά; Πού;

Ψηλά κοιτώντας τα αστέρια, το πάντα παρελθόν, η αγάπη που ενσαρκώθηκε ξαναγυρνά μετά το φυσικό τέλος του παρόντος γίνεται προμήνυμα μέλλοντος. Τίποτα δεν τελειώνει. Μόνο αλλάζει σχήμα. Σαν καντάδα, ένα τραγούδι από έναν πονεμένο λαό που λέει αυτήν ακριβώς την ιστορία.

Το γεγονός ότι το αγαπούσε ιδιαίτερα ο Στάλιν μάλλον συνηγορεί στην ψυχοθεραπευτική ισχύ του.


Ο Νίκος Βασιλείου γεννήθηκε στην Αθήνα. Πήρε δίπλωμα πιάνου από το Εθνικό Ωδείο (1991) με τη Χαρά Καλομοίρη. Παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή Τζούλλιαρντ της Νέας Υόρκης και διεύθυνση ορχήστρας στη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής και Θεάτρου της Σκωτίας στη Γλασκώβη, με υποτροφίες Ακαδημίας Αθηνών και «Αλεξάντερ Γκίμπσον». Έχει δώσει πολλές συναυλίες στην αίθουσα «Παρνασσός» της Αθήνας και σε πολιτισμικές εκδηλώσεις διαφόρων δήμων. Δίδαξε μουσική στη Μέση Εκπαίδευση, στο Ωδείο Φίλιππος Νάκας, καθώς και πιάνο και διεύθυνση χορωδίας στο Εθνικό Ωδείο από το 1995. Ως Διευθυντής της Παιδικής Χορωδίας «Μανώλης Καλομοίρης» (1992/2000) συνεργάστηκε με την ΕΛΣ, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου και το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Από το 1994 συμμετείχε στη μουσική προετοιμασία σε τουλάχιστον 60 παραγωγές της ΕΛΣ όπως Τουραντότ (Ηρώδειο), Καβαλλερία ρουστικάνα και Παλιάτσοι, Η νυχτερίδα κ.ά. Αρχικά διετέλεσε βοηθός διευθυντή χορωδίας (2001/03) ενώ από το 2005 έως το 2011 ανέλαβε τη Διεύθυνση της Χορωδίας της ΕΛΣ. Από το 2011 είναι βοηθός αρχιμουσικός στην ΕΛΣ, ενώ υπήρξε και Υπεύθυνος Σπουδών του Όπερα Στούντιο ΕΛΣ. Ως αρχιμουσικός έχει συνεργαστεί με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, την Ορχήστρα των Χρωμάτων και την Ορχήστρα της ΕΛΣ, ενώ έργα του έχουν παρουσιαστεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

POPAGANDA