Ζώντας στις Βρυξέλλες το Νοέμβριο του 2015

Αν έπρεπε να περιγράψω με μια μοναχά λέξη τις Βρυξέλλες, αυτή θα ήταν ελευθερία. Κι έχω ζήσει για σεβαστό χρονικό διάστημα σε πέντε ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις και μία στη Λατινική Αμερική, με την πρωτεύουσα του Βελγίου να είναι ο τελευταίος προορισμός σε αυτή τη διαδρομή.

Πρόκειται για ένα ασυνήθιστο κοκτεΐλ ελευθερίας που συνδυάζει την «επίσημη» μορφή του ευρωπαϊκού Βορρά που προέρχεται απο θεσμικά όργανα τα οποία προσαρμόζονται γρήγορα στις κοινωνικές αλλαγές, και την«ανεπίσημη» του Νότου, εκεί που ο πολίτης αντιμετωπίζει τους κανόνες με κριτική σκέψη και συχνά κάποια χαλαρότητα.

Αν κάτι άλλαξε στις Βρυξέλλες μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι είναι η αίσθηση οτι αυτή η ιδιαίτερη ελευθερία δεν υπάρχει πια. Από τη μία πλευρά, την στερεί ο φόβος ότι κάτι αντίστοιχο μπορεί να συμβεί κι εδώ. Απο την άλλη, η παρουσία του στρατού στους δρόμους της πόλης και το πρόσφατο lockdown. Το αν και πότε θα επανέλθει αυτή η αίσθηση είναι άγνωστο.

Για την ειρηνική κοινωνία των Βρυξελλών που δεν έχει συνηθίσει να βλέπει κλούβες των αντίστοιχων ΜΑΤ σε κάθε τετράγωνο, η εμφάνιση τόσο μεγάλου αριθμού αστυνομικών, αλλά και του στρατού, στους δρόμους της πόλης είναι πρωτοφανής και σοκαριστική. Οι σταθμοί του Μετρό είναι κλειστοί με απαγορευτικές κορδέλες. Τα σχολεία, τα μεγάλα σουπερμάρκετ, τα μουσεία και τα σινεμά το ίδιο. Όλα τα events και οι συναυλίες του Σαββατοκύριακου ακυρώθηκαν. Στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα οι εργαζόμενοι έλαβαν mail οτι μπορούν σήμερα Δευτέρα να δουλέψουν απο το σπίτι. Το βράδυ της Κυριακής έγιναν συστάσεις από τις αρχές να μην ποστάρει ο κόσμος updates στα social media σχετικά με τις κινήσεις της αστυνομίας. Το πιο ανησυχητικό είναι οτι κανείς δεν ξέρει πότε θα ξαναγυρίσει η καθημερινότητα στη φυσιολογική της ροή και πώς θα είναι η επόμενη μέρα.

Η πιο λάνθασμένη κίνηση της επόμενης μέρας πάντως θα ήταν να περιοριστούν αυτές οι παραπάνω ελευθερίες σαν απάντηση στις επιθέσεις του Παρισιού. Η βοήθεια που παρέχει το Κράτος στους μετανάστες όταν φτάνουν στο Βέλγιο, για παράδειγμα, συμβάλει στην ταχεία ενσωμάτωση τους στην κοινωνία (και συνεπώς στη διατήρηση της συνοχής της). Η καθολική πλειοψηφία των Μουσουλμάνων είναι κατά του ΙΚ και αρκετοί απο αυτούς έχουν γίνει στόχος του. Να θεωρήσουμε υπεύθυνη μια ολόκληρη θρησκεία για αυτό που συνέβη στο Παρίσι είναι τεράστιο λάθος. Το ίδιο και το να αλλάξουμε την αντιμετώπισή μας προς τα μέλη της για να τους τιμωρήσουμε, ειδικά όταν η αντίληψη του μέσου Ευρωπαίου για το Ισλάμ είναι ήδη αρκετά διαφορετική από την πραγματικότητα.

Να μετατρέψουμε τις Βρυξέλλες σε στρατόπεδο επίσης δεν αποτελεί λύση. Θα ήταν μια νίκη για το ΙΚ που ουσιαστικά πολεμάει τις ελευθερίες που απολαμβάνουμε στην Ευρώπη. Μια απο αυτές είναι οτι μπορούμε να συνυπάρχουμε ειρηνικά ανεξάρτητα απο τις θρησκευτικές μας πεποιθήσεις και χωρίς την ανάγκη υπεραστυνόμευσης. Ευτυχώς, μεγάλο μέρος των Bruxellois το έχει κατάλαβει και βγήκε κανονικά στους δρόμους αψηφώντας το lockdown. Ακόμα πιο θετικό σημάδι ήταν η διαδήλωση που έγινε στο Μόλενμπεκ λίγες μέρες νωρίτερα εναντίον του στιγματισμού της γειτονιάς από μέρος του διεθνούς και εγχώριου τύπου.

Ίσως ήταν προτιμότερο αν τα συγκεκριμένα μέσα απέφευγαν πρόχειρες αναλύσεις που απλοϊκά χαρακτηρίζουν το Μόλενμπεκ ως «παράδεισο τζιχαντιστών» κι έκαναν σοβαρές έρευνες σαν κι αυτή εδώ των New York Times για όσους στήριξαν το ΙΚ ώστε να προωθήσουν τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα στη Μέση Ανατολή.