Ας υποθέσουμε ότι έχεις μπροστά σου τον Λύκο της Wall Street. Τι θα ήθελες να τον ρωτήσεις; Σίγουρα για το πώς κατάφερε να κάνει όλα όσα έκανε. Απληστία, πλούτος, φυλακή.
Ε λοιπόν, έχεις μπροστά σου τον Λύκο του ΧΑΑ. Ευτυχώς, δεν είναι ο τύπος που θα έμπαινε φυλακή. Είναι σίγουρα όμως ο τύπος που μπορεί να μας διαφωτίσει για τα tricks που χρησιμοποιούν οι απανταχού χρηματιστές ή επενδυτές για να κερδοσκοπήσουν. Λέξεις όπως «αέρας, market making, short selling, dealing room και trading» είναι μερικές από την κουβέντα μας με τον Ηλία Βόγγελη, έμπειρο Έλληνα χρηματιστή με διεθνή εμπειρία.Θα σου τις εξηγήσουμε όλες σε λίγο.
Πείτε μας δυο λόγια για εσάς. Όταν ήμουν δύο μηνών φύγαμε για τον Καναδά και επιστρέψαμε όταν είχα φτάσει πλέον επτά ετών.Τις πρώτες μου σπουδές τις έκανα στην ΑΣΟΕΕ και μετά ξαναπήγα στον Καναδά για μεταπτυχιακό και διδακτορικό στα οικονομικά. Παράλληλα με το διδακτορικό δίδαξα και στο Concordia University για τρία χρόνια.
Επέστρεψα το ‘95 και, αφού τελείωσα με το στρατιωτικό μου, ξεκίνησα να δουλεύω στο Corporate* της Τράπεζας Κύπρου μέχρι το ’98 η οποία ήταν η χρονιά ορόσημο μια και τότε ξεκίνησα τα πρώτα μου βήματα σε μια χρηματιστηριακή.
Δίνατε έμφαση σε όλες τις αγορές ή μόνο στην Ελληνική; Καλύπταμε όλες τις αγορές…Εγώ δε, είχα αναλάβει τις ξένες αγορές μέσω της μητρικής μας εταιρείας τότε, η οποία βρισκόταν στο Λονδίνο.
Άρα, ζήσατε και τις καλές εποχές του χρηματιστηρίου… Ήταν όντως καλές; Από το 1998, δηλαδή από την τελευταία υποτίμηση της δραχμής, και μετά ήταν καλές εποχές! Το θέμα είναι αν ήταν και υγιείς εποχές. Θυμάμαι ότι υπήρχαν πελάτες που άνοιγαν κωδικό* για συναλλαγές χωρίς να έχουν υπογράψει σύμβαση με την χρηματιστηριακή. Με λίγα λόγια, αν γινόταν μια στραβή, άντε να βρεις άκρη…
Τώρα πλέον έχει οχυρωθεί το νομικό σύστημα του χρηματιστηρίου; Ναι, αρκετά… Και δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια δεν έχει «σκάσει» κάποια χρηματιστηριακή. Ο αέρας ήταν ανέκαθεν το Νο 1 εργαλείο!
Δεν υπάρχει πλέον ο «αέρας*»; Όπως και να το κάνουμε, ο «αέρας» είναι κάτι τεχνικό… είναι κομμάτι της αγοράς.Θυμάμαι όταν ξεκινήσαμε εδώ στην Solidus το πρώτο πινακίδιο που κάναμε ήταν το 2000. Ήμασταν μια καινούργια εταιρεία που έπεσε επάνω στο «φούσκο» της αγοράς.Κάναμε έναν τιτάνιο αγώνα να μαζέψουμε πελάτες, κυρίως από ΕΛΔΕ*, αλλά το πρώτο πράγμα που σε ρωτάγανε όλοι ήταν «Πόσο αέρα θα μου δώσεις;». Έπρεπε παράλληλα να ανταγωνιστούμε χρηματιστηριακές που δίνανε, εκείνη την περίοδο, 60.000.000 δραχμές σε «αέρα» χωρίς να έχεις χρήματα στον λογαριασμό σου!Βέβαια, όλες αυτές οι εταιρείες κλείσανε! Οι δε πελάτες φαίνονται να χρωστάνε.
Υπήρχανε χρηματιστηριακές που δίνανε, εκείνη την περίοδο (το 2000), 60.000.000 δραχμές σε «αέρα» χωρίς να έχεις χρήματα στον λογαριασμό σου!Βέβαια, όλες αυτές οι εταιρείες κλείσανε! Οι δε πελάτες φαίνονται να χρωστάνε.
Πώς είναι μια συνηθισμένη μέρα ενός χρηματιστή; Έρχεται το πρωί, θα διαβάσει τα reports του τμήματος ανάλυσης της εταιρείας ή εξωτερικά reports (από άλλες εταιρείες). Για παράδειγμα, η δική μας εταιρεία κάνει ένα webinar κάθε μέρα στις 9 το πρωί.Με το άνοιγμα της αγοράς θα επικοινωνήσει με τους πελάτες του, ενώ αν γίνει κάτι συνταρακτικό θα πρέπει να ενημερώσει άμεσα. Για παράδειγμα, τις προάλλες που η αγορά έφυγε σαν τρελή, είχε βγει η ECB* και είπε ότι δεν θα είχε πρόβλημα να βγάλει και αρνητικό επιτόκιο. Ε, μετά απ’ αυτό «απογειώθηκε» η αγορά! Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο χρηματιστής πρέπει να είναι «ανοιχτός», να ακούει τα πάντα και να μπορεί αμέσως να καταλάβει ότι αυτό το νέο, με το που θα κυκλοφορήσει θα δώσει μια ώθηση στην αγορά ή το πώς θα επηρεάσει την ψυχολογία της αγοράς γενικότερα, μια και πολύ συχνά βγαίνουν νέα που έχουν προεξοφληθεί και δεν έχουν κανένα αντίκτυπο πλέον.Γενικά, πρέπει να είσαι allert … Τι δεν έχει ακουστεί; Τι μπορεί να έχει θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο και ανά πάσα στιγμή να μπορείς να το επικοινωνήσεις στον πελάτη σου!
Έχει τύχει να υπάρξει κάποιο νέο που περιμένατε να έχει θετικό αντίκτυπο και τελικά να μην κάνει καθόλου αίσθηση στην αγορά; Πολλές φορές! Σ’ αυτές τις περιπτώσεις φαίνεται ότι το νέο έχει διαρρεύσει νωρίτερα!
Οι σκηνές καταχρήσεων, απληστίας κλπ που φαίνονται στο “Λύκο της Wall Street” θυμίζουν παλιότερες δικές μας εποχές; Ναι, θυμίζουν! Βέβαια όχι σε τόσο μεγάλο βαθμό όσο φαίνεται στην ταινία, αλλά εκεί στην περίοδο ’98-’99 υπήρχαν αυτά.
Υπήρχε «σαβούρα» στο ελληνικό χρηματιστήριο; Έλα ντε… Αυτό ψάχνω κι εγώ να βρω μετά από τόσα χρόνια!
Market making* γίνεται; Μιλάω για άτυπο market making. Ναι. Αλλά όλο και λιγότερο! Κι όποτε προσπαθούν να το κάνουν, τρώνε τα μούτρα τους! Εμείς, σαν εταιρεία έχουμε χάσει πολλούς πελάτες επειδή δεν ασχολούμαστε με το άτυπο market making. Ακόμα και τώρα τυχαίνει να μιλήσουμε με κάποιον πελάτη και η πρώτη ερώτηση που θα μας κάνει είναι «Κανα χαρτάκι να παίξουμε;»
Πάντως, πραγματικά με εντυπωσιάζει πώς σκέφτεται ο κόσμος! Ας υποθέσουμε ότι γνωρίζω εσένα σήμερα και με ρωτάς αν έχουμε κανα χαρτί να παίξουμε. Αν είχα σκοπό να παίξω μια μετοχή, ο πρώτος που θα «έριχνα» εσύ δεν θα ήσουν;
Πάντως, πραγματικά με εντυπωσιάζει πώς σκέφτεται ο κόσμος! Ας υποθέσουμε ότι γνωρίζω εσένα σήμερα και με ρωτάς αν έχουμε κανα χαρτί να παίξουμε. Αν είχα σκοπό να παίξω μια μετοχή, ο πρώτος που θα «έριχνα» εσύ δεν θα ήσουν; Για να κερδίσω εγώ, σε κάποιον θα πρέπει να πουλήσω. Αν έρθεις εσύ και μου πεις ότι θέλεις να πάρεις μετοχές, σε σένα θα «ξεφορτώσω*» πρώτα. Πρόσεξε, δεν μιλάμε για ηθική εδώ γιατί έτσι κι αλλιώς, πάμε να κάνουμε ένα παράνομο παιχνιδάκι. Τους εξηγείς ότι είναι όλα ωραία όταν ανεβαίνει η μετοχή, αλλά θέλεις να έχεις μια μετοχή στο χαρτοφυλάκιό σου που ανέβηκε με πλασματικά νούμερα; Δεν μπορεί να καταλάβει ο κόσμος την απληστία του!
Short Selling* γίνεται; Παλιότερα είχε απαγορευτεί, αλλά γινότανε. Πλέον, νομιμοποιήθηκε. Το θέμα είναι ότι δεν μπορείς να το καταλάβεις αν γίνεται ή όχι. Ο μόνος τρόπος να το ελέγξεις είναι βλέποντας τις μετοχές που είναι δανεισμένες στο χρηματιστήριο παραγώγων και να κάνεις την προσθαφαίρεση από το αρχικό νούμερο μετοχών.
Θυμάμαι το καλοκαίρι του ’10 ή του ’11 που είχε αρχίσει το μεγάλο «χώσιμο*» στις τράπεζες επειδή φαινότανε ότι θα χρειαστούνε μεγάλα ποσά ανακεφαλαιοποίησης και ότι είχαν όλες μεγάλα «ανοίγματα», είχαμε τεράστιο short selling! Μάλιστα, στο webinar που σου είπα στην αρχή ότι κάνουμε στο τμήμα ανάλυσης, αυτό ήταν ένα από τα στοιχεία που αναλύαμε. Βλέπαμε ότι στο χρηματιστήριο παραγώγων είναι δανεισμένες Χ μετοχές. Χθες είχαμε Χ μείον κάτι.Άρα, πού πήγαν αυτές;
Με την ίδια διαδικασία που γίνεται στο εξωτερικό; Στο εξωτερικό είναι πολύ πιο εύκολο να κάνεις short selling! Να σου το πω απλά, αν θέλεις να πουλήσεις κάποιες μετοχές που δεν έχεις, εγώ σαν χρηματιστηριακή, μπορώ να σου δανείσω τις μετοχές αυτές από κάποιον άλλον πελάτη μου και να τις πουλήσεις εσύ χωρίς να τις έχεις στην ουσία. Στην Ελλάδα δεν είναι τόσο απλό. Μπαίνει στη μέση το χρηματιστήριο παραγώγων.Για να πουλήσεις εσύ μετοχές που δεν έχεις πρέπει να τις δανειστείς από το χρηματιστήριο παραγώγων. Για να τις δανειστείς από το χρηματιστήριο παραγώγων πρέπει κάποιος να τις έχει δώσει ήδη πριν.
