Πορτογαλία: Προς σχηματισμό κυβέρνησης ο ηγέτης της κεντροδεξιάς
Η ανακοίνωση των τελικών αποτελεσμάτων των βουλευτικών εκλογών της Πορτογαλίας αναμένεται να γίνει σήμερα μετά την ολοκλήρωση της καταμέτρησης των ψήφων του εξωτερικού. Την ίδια ώρα, ο ηγέτης της κεντροδεξιάς Δημοκρατικής Συμμαχίας (AD) Λουίς Μοντενέγκρο, νικητής των εκλογών, θα γίνεται δεκτός από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα για να ολοκληρωθεί ο κύκλος των διαβουλεύσεων με τους αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων της Πορτογαλίας και να ανατεθεί η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.
Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα, η Δημοκρατική Συμμαχία επικρατεί με μικρό προβάδισμα του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PS) που βρισκόταν στην εξουσία τα τελευταία οκτώ χρόνια.
Η Δημοκρατική Συμμαχία εξασφάλισε το 29,5% των ψήφων και τουλάχιστον 79 έδρες επί συνόλου 230. Κατά συνέπεια, ο 51χρονος δικηγόρος απέχει πολύ από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία των 116 βουλευτών, αλλά δηλώνει έτοιμος να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας.
Ανοδος της άκρας δεξιάς
Υπό το βάρος της αιφνιδιαστικής παραίτησης του πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα, που εγκατέλειψε την πολιτική ζωή όταν το όνομά του αναφέρθηκε σε έρευνα για αθέμιτη άσκηση επιρροής, το Σοσιαλιστικό Κόμμα πέρασε στην δεύτερη θέση με το 28,7% και τουλάχιστον 77 έδρες.
Το ακροδεξιό κόμμα Chega (Φτάνει) ενίσχυσε την θέση του ως τρίτης πολιτικής δύναμης της Πορτογαλίας, τετραπλασιάζοντας την κοινοβουλευτική του δύναμη από τους 12 στους τουλάχιστον 48 βουλευτές και σκορ 18% των ψήφων.
«Η πτώση της σοσιαλιστικής κυβέρνησης ήταν προβλέψιμη, αλλά όχι και η καθήλωση της κεντροδεξιάς ψήφου», σχολιάζει ο Αντόνιο Κόστα Πίντο, αναλυτής του Ινστιτούτου Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Λισσαβώνας Lisbonne (ICS). «Δεν περιμέναμε η ενίσχυση του Chega να μπλοκάρει σε τέτοιο βαθμό την ενίσχυση της Δημοκρατικής Συμμαχίας».
Ο πρόεδρος του Chega Αντρέ Βεντούρα εισήλθε στο κοινοβούλιο ως ο μοναδικός ακροδεξιός βουλευτής το 2019, όταν ίδρυσε το αντισυστημικό του κόμμα υποσχόμενος «να καθαρίσει την Πορτογαλία» από την διαφθορά και την μετανάστευση.
Ο 41χρονος Βεντούρα επανέλαβε την Δευτέρα ότι θέλει να συμμαχήσει με την μετριοπαθή δεξιά για τον σχηματισμό σταθερής πλειοψηφίας, απειλώντας παράλληλα ότι θα στραφεί εναντίον της Δημοκρατικής Συμμαχίας σε περίπτωση που αρνηθεί να αρχίσει διαπραγματεύσεις.
«Καταδικασμένη στην διαπραγμάτευση»
Ο Λουίς Μοντενέγκρο, αν και δεν έχει εκφρασθεί από το βράδυ των εκλογών, έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι θα αρνηθεί να κυβερνήσει την χώρα με την υποστήριξη της άκρας δεξιάς.
Ο νέος ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος, ο Πέντρο Νούνο Σάντος, του έτεινε πάντως χέρι βοήθειας δηλώνοντας χθες ότι είναι έτοιμος να ψηφίσει τροπολογία στον προϋπολογισμό για την αύξηση των αμοιβών των εκπαιδευτικών των αστυνομικών, του νοσηλευτικού προσωπικού και των δικαστικών υπαλλήλων. Προειδοποίησε ωστόσο ότι είναι «πρακτικά αδύνατο» οι σοσιαλιστές βουλευτές να υπερψηφίσουν τον προϋπολογισμό του 2025.
Στην Πορτογαλία, η κυβέρνηση δεν χρειάζεται την ψήφο εμπιστοσύνης του κοινοβουλίου για να αναλάβει καθήκοντα, άρα η πρώτη δοκιμασία που θα έχει να αντιμετωπίσει ο επόμενος πρωθυπουργός θα είναι η συζήτηση για τον προϋπολογισμό το επόμενο φθινόπωρο.
«Θα είναι μία κυβέρνηση καταδικασμένη στην διαπραγμάτευση, γιατί αυτή είναι η μοίρα των κυβερνήσεων μειοψηφίας», αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι, βραχυπρόθεσμα, θα είναι ασταθής, διότι «κανένας από τους πολιτικούς παράγοντες δεν έχει συμφέρον να προκαλέσει κρίση», εξηγεί ο Αντόνιο Κόστα Πίντο.
Σε περίπτωση αδιεξόδου, ο πρόεδρος της Πορτογαλίας θα κληθεί στον ρόλο του μεσολαβητή. Αλλωστε για τους επόμενους έξι μήνες δεν έχει την δυνατότητα να διαλύσει την κυβέρνηση και να προκηρύξει εκλογές.