Διεθνής Αμνηστία: Οι ζωές των Παλαιστινίων σε κίνδυνο καθώς το Ισραήλ ενισχύει το απαρτχάιντ
Από τότε που η οργάνωση ξεκίνησε μια μεγάλη εκστρατεία κατά του απαρτχάιντ πριν από έναν χρόνο, οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν σκοτώσει σχεδόν 220 Παλαιστίνιους/-ες, εκ των οποίων 35 μόνο τον Ιανουάριο του 2023. Οι παράνομοι φόνοι συμβάλλουν στη διατήρηση του ισραηλινού συστήματος απαρτχάιντ και αποτελούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Αντίστοιχα αποτελέσματα έχουν και άλλες σοβαρές και συνεχιζόμενες παραβιάσεις από τις ισραηλινές αρχές, όπως οι διοικητικές κρατήσεις και οι εξαναγκαστικές μεταφορές.
Τις τελευταίες ημέρες, μια σειρά θανατηφόρων επιθέσεων υπογράμμισε την επείγουσα ανάγκη για απόδοση ευθυνών. Στις 26 Ιανουαρίου, οι ισραηλινές δυνάμεις πραγματοποίησαν επιδρομή στον προσφυγικό καταυλισμό του Τζενίν και σκότωσαν 10 Παλαιστίνιους/-ες, μεταξύ των οποίων και μια 61χρονη γυναίκα. Στις 27 Ιανουαρίου, 7 Ισραηλινοί πολίτες σκοτώθηκαν όταν Παλαιστίνιος ένοπλος άνοιξε πυρ στο Neve Ya’akov, έναν ισραηλινό οικισμό στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ. Σε απάντηση αυτής της επίθεσης, οι ισραηλινές αρχές ενέτειναν τη συλλογική τιμωρία κατά των Παλαιστινίων, πραγματοποιώντας μαζικές συλλήψεις-σκούπα και απειλώντας με τιμωρητικές κατεδαφίσεις σπιτιών.
«Τα καταστροφικά γεγονότα της περασμένης εβδομάδας αποκάλυψαν για άλλη μια φορά το θανατηφόρο κόστος του συστήματος απαρτχάιντ. Η αποτυχία της διεθνούς κοινότητας να θέσει τις ισραηλινές αρχές προ των ευθυνών τους για το απαρτχάιντ και για άλλα εγκλήματα δίνει στις ισραηλινές αρχές το ελεύθερο να διαχωρίζουν, να ελέγχουν και να καταπιέζουν τις/τους Παλαιστίνιες/-ους σε καθημερινή βάση και συμβάλλει στη διαιώνιση της θανατηφόρας βίας. Το απαρτχάιντ είναι ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και είναι ειλικρινά ανατριχιαστικό να βλέπουμε τους δράστες να ξεφεύγουν από τη δικαιοσύνη τον έναν χρόνο μετά τον άλλον», δήλωσε η Agnès Callamard, γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Το Ισραήλ προσπαθεί εδώ και καιρό να αποσιωπήσει τα αποδεικτικά ευρήματα περί απαρτχάιντ με στοχευμένες εκστρατείες συκοφάντησης, και η διεθνής κοινότητα επιτρέπει στον εαυτό της να δειλιάζει μπροστά σε αυτές τις τακτικές. Μέχρι να καταργηθεί το απαρτχάιντ, δεν υπάρχει ελπίδα να προστατευτούν οι ζωές των αμάχων, ούτε ελπίδα δικαιοσύνης για τις οικογένειες που θρηνούν στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ».
Στο πλαίσιο του απαρτχάιντ, οι ισραηλινές αρχές ελέγχουν σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής των Παλαιστινίων και τους υποβάλλουν σε καθημερινή καταπίεση και διακρίσεις μέσω του εδαφικού κατακερματισμού και του νομικού διαχωρισμού. Οι Παλαιστίνιες/-οι στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη (ΚΠΕ) είναι διαχωρισμένες/-οι σε ξεχωριστούς θυλάκους: Όσα άτομα ζουν στη Λωρίδα της Γάζας είναι απομονωμένα από τον υπόλοιπο κόσμο μέσω του παράνομου αποκλεισμού του Ισραήλ, ο οποίος έχει προκαλέσει ανθρωπιστική κρίση και αποτελεί μια μορφή συλλογικής τιμωρίας.
Καθημερινές αποδείξεις του απαρτχάιντ
Την 1η Φεβρουαρίου 2022, η Διεθνής Αμνηστία δημοσίευσε έκθεση που περιγράφει πώς το Ισραήλ επιβάλλει ένα θεσμοθετημένο σύστημα καταπίεσης και κυριαρχίας κατά των Παλαιστινίων σε όποιο μέρος διατηρεί τον έλεγχο των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων, είτε ζουν στο Ισραήλ, είτε στα ΚΠΕ, είτε είναι εκτοπισμένοι πρόσφυγες, αρνούμενο το δικαίωμά τους στην επιστροφή. Έδειξε πώς οι νόμοι, οι πολιτικές και οι πρακτικές του Ισραήλ θεσπίζονται με πρωταρχικό στόχο τη διατήρηση της εβραϊκής δημογραφικής πλειοψηφίας και τη μεγιστοποίηση του ελέγχου της γης και των πόρων προς όφελος των Εβραίων Ισραηλινών και εις βάρος των Παλαιστινίων.
Το 2022 εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο θανατηφόρα έτη για τις/τους Παλαιστίνιες/-ους στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη τουλάχιστον από το 2005, με περίπου 153 Παλαιστίνιες/-ους, συμπεριλαμβανομένων δεκάδων παιδιών, να σκοτώνονται από τις ισραηλινές δυνάμεις, κυρίως στο πλαίσιο αυξημένων στρατιωτικών επιδρομών και επιχειρήσεων συλλήψεων. Έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας διαπίστωσε ότι 33 Παλαιστίνιες/-οι, μεταξύ των οποίων 17 άμαχοι, σκοτώθηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις κατά τη διάρκεια της επίθεσής τους τον Αύγουστο του 2022 στη Γάζα και ότι τουλάχιστον 7 άμαχοι σκοτώθηκαν από ρουκέτες που εκτόξευσαν παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες.
Στο μεταξύ, τα περιστατικά βίας των Ισραηλινών εποίκων κατά των Παλαιστινίων αυξήθηκαν για έκτη συνεχή χρονιά το 2022, με επιθέσεις που περιλάμβαναν σωματικές επιθέσεις, υλικές ζημιές και καταστροφές ελαιώνων. Υπάρχουν εκτεταμένες καταγραφές ότι οι ισραηλινές αρχές ανέχονται και διευκολύνουν αυτή τη βία, μεταξύ άλλων συλλαμβάνοντας τις/τους Παλαιστίνιες/-ους που δέχονται επιθέσεις, παρέχοντας ένοπλη συνοδεία στους εποίκους ή απλώς παρακολουθώντας από το περιθώριο την ώρα που οι Παλαιστίνιες/-οι ξυλοκοπούνται και η περιουσία τους καταστρέφεται. Αυτή η κουλτούρα ατιμωρησίας έχει ενθαρρύνει την περαιτέρω βία, όπως αποδεικνύεται από το κύμα επιθέσεων από εποίκους που σημειώθηκαν τις τελευταίες ημέρες.
Μετά την επίθεση με πυροβολισμούς στο NeveYa’akov, οι ισραηλινές αρχές φάνηκε να υποκινούν περαιτέρω βία κατά των Παλαιστινίων ανακοινώνοντας σχέδια για την επιτάχυνση των αδειών οπλοφορίας «προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα σε χιλιάδες επιπλέον πολίτες να φέρουν όπλα». Ο πρωθυπουργός BenjaminNetanyahu, ο οποίος έχει ήδη υποσχεθεί να επεκτείνει μαζικά τους παράνομους οικισμούς σε όλα τα ΚΠΕ, δήλωσε επίσης ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει να «ενισχύσει τους οικισμούς».
Όλοι οι ισραηλινοί εποικισμοί στα ΚΠΕ είναι παράνομοι σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, και η μακροχρόνια πολιτική του Ισραήλ να εγκαθιστά αμάχους σε κατεχόμενα εδάφη ισοδυναμεί με έγκλημα πολέμου.
Η αυξανόμενη επέκταση των οικισμών θα θέσει αμέτρητες/-ους επιπλέον Παλαιστίνιες/-ους σε κίνδυνο εξαναγκαστικής μεταφοράς ⎼ ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, το οποίο οι ισραηλινές αρχές διαπράττουν συστηματικά. Πρόσφατο παράδειγμα είναι η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Μαΐου 2022, η οποία έδωσε το πράσινο φως για την εξαναγκαστική μεταφορά πάνω από 1.150 Παλαιστινίων από τη Masafer Yatta στη Δυτική Όχθη. Τον περασμένο χρόνο οι ισραηλινές αρχές κλιμάκωσαν επίσης τα σχέδια για την κατεδάφιση του μη αναγνωρισμένου χωριού Ras Jrabah στην περιοχή Νεγκέβ/Νακάμπ του Ισραήλ και την εκτόπιση των 500 Παλαιστινίων-Βεδουίνων κατοίκων του, ενώ τον Ιανουάριο του 2023 το χωριό των Βεδουίνων Al-Araqib κατεδαφίστηκε για 212η φορά. Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για το απαρτχάιντ έδειξε πώς οι εξαναγκαστικές εξώσεις στην περιοχή Νεγκέβ/Νακάμπ, και σε όλη των έκταση των ΚΠΕ, πραγματοποιούνται για την επίτευξη των δημογραφικών στόχων του Ισραήλ.
Αυξανόμενη αναγνώριση
Εν μέσω αυτών των παραβιάσεων, υπάρχει αυξανόμενη διεθνής αναγνώριση ότι οι ισραηλινές αρχές διαπράττουν απαρτχάιντ. Οι Παλαιστίνιες/-οι ζητούν εδώ και καιρό να γίνει κατανοητή η κυριαρχία του Ισραήλ ως απαρτχάιντ, και παλαιστινιακές οργανώσεις όπως η Al-Haq, το Παλαιστινιακό Κέντρο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και η Al Mezan βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της συνηγορίας προς τον ΟΗΕ για τον σκοπό αυτόν.
Η πίεση για μια τέτοια αναγνώριση απέκτησε νέα δυναμική το 2022, όταν δύο ειδικοί εισηγητές του ΟΗΕ κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι ισραηλινές αρχές διαπράττουν απαρτχάιντ. Ο αριθμός των κρατών στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που αναφέρονται σε απαρτχάιντ από το Ισραήλ διπλασιάστηκε από 9 το 2021 σε 18 το 2022. Ειδικότερα, η Νότια Αφρική και η Ναμίμπια είναι μεταξύ των κρατών που εξέφρασαν την ανησυχία τους ότι η μεταχείριση των Παλαιστινίων από το Ισραήλ συνιστά απαρτχάιντ. Αρκετές διεθνείς και ισραηλινές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν επίσης ζητήσει τον τερματισμό του απαρτχάιντ, συμπεριλαμβανομένων των HumanRightsWatch, B’Tselem και Yesh Din.
Οι ισραηλινές αρχές έχουν καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για να αποσιωπήσουν και να απαξιώσουν τα ευρήματα του απαρτχάιντ. Οι συνέπειες είναι ιδιαίτερα σοβαρές για τις/τους Παλαιστίνιες/-ους υπερασπίστριες/-ιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: Τον Αύγουστο του περασμένου έτους, οι ισραηλινές αρχές έκαναν έφοδο στα γραφεία 7 κορυφαίων παλαιστινιακών ΜΚΟ, αφού τις χαρακτήρισαν «τρομοκρατικές οντότητες» και τις έθεσαν εκτός νόμου. Τον Δεκέμβριο, ο Salah Hammouri, ερευνητής πεδίου της οργάνωσης για τα δικαιώματα των κρατουμένων Addameer, στερήθηκε την κατοικία του στην Ιερουσαλήμ και απελάθηκε στη Γαλλία αφού πέρασε 9 μήνες σε ισραηλινή διοικητική κράτηση.
Αδιαφορία για το διεθνές δίκαιο
Τον Μάιο του 2023, το ιστορικό του Ισραήλ στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα τεθεί υπό εξέταση μέσω της Οικουμενικής Περιοδικής Αξιολόγησης (UPR) στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Η Διεθνής Αμνηστία έχει απευθύνει επιστολή στις ισραηλινές αρχές καλώντας τες να συμμετάσχουν, αλλά δεν έχουν ακόμη υποβάλει συμμετοχή στη διαδικασία αξιολόγησης. Οι ισραηλινές αρχές αγνόησαν τις περισσότερες από τις συστάσεις οι οποίες υποβλήθηκαν από τα κράτη που συμμετείχαν στην αξιολόγηση και οι οποίες εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια του προηγούμενου κύκλου UPR το 2018. Για παράδειγμα, παρά την επανειλημμένη παρότρυνση που δέχτηκε όλα αυτά τα χρόνια, και στη συνέχεια και πάλι το 2018, να τερματίσει τη διοικητική κράτηση, το Ισραήλ κρατά επί του παρόντος πάνω από 860 Παλαιστίνιες/-ους χωρίς κατηγορία ή δίκη ⎼ ο υψηλότερος αριθμός εδώ και 15 χρόνια.
«Η μακροχρόνια αδιαφορία των ισραηλινών αρχών για τις υποχρεώσεις τους βάσει του διεθνούς δικαίου και τις συστάσεις της διεθνούς κοινότητας εξακολουθεί να έχει ολέθριες συνέπειες για τις/τους Παλαιστίνιες/-ους και υπονομεύει την προστασία των δικαιωμάτων και των Ισραηλινών», δήλωσε η Agnès Callamard.
«Κανένα κράτος δεν πρέπει να μπορεί να περιφρονεί συστηματικά και ατιμώρητα το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων των δεσμευτικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Καλούμε τα κράτη να τερματίσουν κάθε μορφή υποστήριξης των παραβιάσεων του Ισραήλ και να βάλουν τέλος στην πολυετή συνενοχή μέσω της αδράνειας, θέτοντας τις ισραηλινές αρχές προ των ευθυνών τους».
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για το απαρτχάιντ του Ισραήλ εις βάρος των Παλαιστινίων
«Γκρεμίστε το απαρτχάιντ, όχι τα σπίτια των Παλαιστινίων»: Υπογράψτε την έκκληση!