Η έμφυλη βία στον δημόσιο λόγο και η ευθύνη των ΜΜΕ

Ανοίγοντας τη συζήτηση, η Άρια Αγάτσα, Α’ Αντιπρόεδρος της EΣΗΕΑ, επεσήμανε την ιδιαίτερη ευθύνη που έχουν οι δημοσιογράφοι να προβάλλουν σωστά τα περιστατικά έμφυλης βίας, αποφεύγοντας την επαναθυματοποίηση και τα κοινωνικά στερεότυπα, και να αναδεικνύουν τις βασικές αιτίες που προκαλούν αυτά τα φαινόμενα, όπως είναι η φτώχεια, η έλλειψη εκπαίδευσης, η απουσία αστυνομικής προστασίας σε πολλές περιπτώσεις και η έλλειψη κοινωνικών υπηρεσιών πρόνοιας. Μάλιστα, η κ. Αγάτσα δεσμεύθηκε να εισηγηθεί η ίδια την προσθήκη ειδικής ενότητας για την κάλυψη θεμάτων έμφυλης βίας στα σεμινάρια που προσφέρει η ΕΣΗΕΑ σε δημοσιογράφους.

Την ανάγκη να παραμείνει ψηλά στη δημοσιογραφική, πολιτική και δημόσια ατζέντα το θέμα της έμφυλης βίας υπογράμμισε από την πλευρά της η Αλεξάνδρα Κορωναίου, Kαθηγήτρια Κοινωνιολογίας, πρώην Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Παντείου Πανεπιστημίου. Η κ. Κορωναίου χαρακτήρισε ιστορική στιγμή για την ελληνική κοινωνία την περίοδο 2020-21, όταν η δημόσια καταγγελία της Σοφίας Μπεκατώρου πυροδότησε το κίνημα MeToo στην Ελλάδα, ενώ, αναφερόμενη στον ρόλο των ΜΜΕ, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για επανατραυματισμό των θυμάτων και μη δεοντολογική μεταχείριση των θυτών σε πολλές περιπτώσεις. 

«Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται στον δημόσιο λόγο η έμφυλη βία δείχνει τις κοινωνικές αντιλήψεις που έχουμε εμείς απέναντι στην έμφυλη βία», υποστήριξε η Άσπα Θεοφίλου, Ιδρύτρια του κινήματος Strong me, υπογραμμίζοντας τον ρόλο που έχει η ατομική ευθύνη στην αντιμετώπιση του φαινομένου. Το να χρησιμοποιούμε εκφράσεις, όπως  «εγκλήματα πάθους» ή «υπερβολική αγάπη που δεν μπόρεσε να τη διαχειριστεί κάποιος», δείχνει ότι η κοινωνία δεν είναι έτοιμη να αγγίξει τα πράγματα και να τα θέσει στις σωστές τους βάσεις, τόνισε, ενώ αναφέρθηκε και στο φαινόμενο του victim blaming, που γίνεται ακόμα και από γυναίκες, αποδίδοντάς το στις πατριαρχικές αντιλήψεις και σε βαθιά ριζωμένα έμφυλα στερεότυπα.

«Οφείλουμε να κάνουμε το αόρατο έγκλημα ορατό, αλλά με τον σωστό τρόπο»

Στις ευθύνες και στα λάθη που κάνουν οι δημοσιογράφοι κατά την κάλυψη περιστατικών έμφυλης βίας αναφέρθηκαν, στη συνέχεια, η Δέσποινα Κονταράκη, Αρχισυντάκτρια στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος», και η Μιρέλα Διαλετή, Δημοσιογράφος στο Womanlandia. 

Αν και η κατάσταση στις ελληνικές εφημερίδες έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, ο δρόμος είναι μακρύς και υπάρχουν πολλά στερεότυπα που μένει να σπάσουν, τόνισε η κ. Κονταράκη. «Οφείλουμε να κάνουμε το αόρατο έγκλημα ορατό, αλλά με τον σωστό τρόπο», τόνισε, ενώ αναφέρθηκε σε περιπτώσεις που η κάλυψη περιστατικών έμφυλης βίας από τα ΜΜΕ δεν ήταν σωστή και οι θύτες αντιμετωπίστηκαν με κοινωνικά στερεότυπα, όπως για παράδειγμα η γυναικοκτονία στα Γλυκά Νερά. Όταν καλύπτουμε περιστατική έμφυλης βίας, δεν έχει σημασία το επάγγελμα ή η καταγωγή του δράστη, ανέφερε χαρακτηριστικά, και τόνισε τη σημασία της σωστής εκπαίδευσης όλων των δημοσιογράφων αλλά και της ύπαρξης γρήγορων αντανακλαστικών εκ μέρους του ΕΣΡ.

 Οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στη γλώσσα που χρησιμοποιούμε ώστε να μην επανατραυματίζουμε τα θύματα, να χρησιμοποιούμε αξιόπιστες πηγές, να ξέρουμε πού να ψάξουμε και να μπορούμε να γίνουμε «οχήματα γνώσης» προκειμένου να μπορέσει μια γυναίκα να αισθανθεί ασφάλεια, τόνισε από την πλευρά της η κ. Διαλετή.

Αναλύοντας το ζήτημα από τη νομική του σκοπιά, η Γεωργία Μίλκα, Νομικός στο Συμβουλευτικό Κέντρο Πειραιά του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ), παρέθεσε ορισμένες συστάσεις για τη σωστή κάλυψη των θεμάτων έμφυλης βίας από τα μέσα ενημέρωσης, όπως η έρευνα και καθοδήγηση από ειδικούς σε θέματα έμφυλης βίας, η κατάλληλη χρήση γλώσσας και η μη στερεοτυπική αναπαράσταση γυναικών, η χρήση εικόνων με σεβασμό της αξιοπρέπειας και των προσωπικών δεδομένων των θυμάτων, καθώς και η προσοχή στην μη αποκάλυψη της ταυτότητάς τους. 

Η έμφυλη βία είναι ένα αφήγημα, δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό, υποστήριξε, τέλος, ο Nίκος Κωστής, Κλινικός Ψυχολόγος στο ΚΜΟΠ, σημειώνοντας πως ο δημόσιος λόγος δεν θα πρέπει να εστιάζει μόνο στο τελευταίο στάδιο του αφηγήματος που επικεντρώνεται στον φόβο. «Το αφήγημα ξεκινάει πολύ πριν τον φόβο, ξεκινάει ενδεχομένως από μια αμφιβολία. Από μια γυναίκα που ξεκινάει να βιώνει μια βία και δεν το έχει καταλάβει ακόμα», ανέφερε χαρακτηριστικά, εξηγώντας ότι μόνο έτσι η κοινωνία θα μπορέσει να εστιάσει στο κομμάτι της πρόληψης.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε ολόκληρη τη συζήτηση στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://www.facebook.com/watch/live/?ref=watch_permalink&v=374269388206880

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος WeToo, το οποίο φιλοδοξεί να βοηθήσει τους/τις επαγγελµατίες πρώτης γραµµής να διαχειρίζονται αποτελεσµατικά το εργασιακό άγχος που προκαλείται από την ενασχόλησή τους µε υποθέσεις σεξουαλικής και έμφυλης βίας (ΣΕΒ) και να στηρίξει τις επιζώσες ΣΕΒ στην προσπάθειά τους να ανακάµψουν από τα τραύµατά τους. Το WeToo χρηματοδοτήθηκε από το Πρόγραµµα «∆ικαιώµατα, Ισότητα και Ιθαγένεια» (REC) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στα email [email protected] / [email protected] ή στο τηλ. 2103637547.