Πέθανε ο κορυφαίος δημιουργός Ντέιβιντ Λιντς
«Με βαθιά θλίψη, εμείς, η οικογένειά του, ανακοινώνουμε τον θάνατο του ανθρώπου και καλλιτέχνη David Lynch. Θα εκτιμούσαμε την ιδιωτικότητα αυτή τη στιγμή. Υπάρχει ένα μεγάλο κενό στον κόσμο τώρα που εκείνος δεν είναι πια μαζί μας. Όμως, όπως θα έλεγε και ο ίδιος: “Κράτα το βλέμμα σου στο ντόνατ και όχι στην τρύπα”. Είναι μια όμορφη μέρα με χρυσή λιακάδα και γαλάζιο ουρανό παντού», ανέφερε σε ανάρτηση στο Facebook η οικογένεια του δημιουργού.
Ο αντισυμβατικός Αμερικανός σκηνοθέτης που κατάφερε να κάνει το πλατύ κοινό να αγαπήσει το πειραματικό σινεμά και είχε μια επιτυχημένη mainstream καριέρα ενώ εξερευνούσε το παράξενο και το ριζοσπαστικό, πέθανε σε ηλικία 78 ετών. Τον περασμένο Αύγουστο ο δημιουργός αποκάλυψε ότι είχε διαγνωστεί με εμφύσημα το οποίο προκάλεσε η εμμονή του στο κάπνισμα και τον Νοέμβριο μίλησε περισσότερο για τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε στην αναπνοή. «Δυσκολεύομαι να περπατήσω ακόμη και από τη μία άκρη του δωματίου στην άλλη», είχε δηλώσει. «Είναι σαν να κυκλοφορείς με μια πλαστική σακούλα γύρω από το κεφάλι σου».
Ο David Lynch ακολούθησε μια εξαιρετικά ιδιόρρυθμη πορεία στον αμερικανικό κινηματογράφο: από τα πρώτα του βήματα ως φοιτητής τέχνης που δημιουργούσε πειραματικές μικρού μήκους ταινίες, μέχρι την καλτ επιτυχία της σουρεαλιστικής πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας του, “Eraserhead”, και στη συνέχεια μια σειρά από βραβευμένες ταινίες όπως “Blue Velvet”(“Μπλε Βελούδο”), “Wild at Heart”(“Ατίθαση Καρδιά”), “The Elephant Man” (“Ο Άνθρωπος Ελέφαντας”) και “Mulholland Drive”, καθώς και την εμβληματική τηλεοπτική σειρά “Twin Peaks”. Έλαβε τρεις υποψηφιότητες για Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας, για τις ταινίες “Blue Velvet”, “The Elephant Man”, “Mulholland Drive” και το 2019 τιμήθηκε με το Τιμητικό Όσκαρ για το σύνολο της καριέρας του. Το 1990 κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών για την ταινία του “Wild at Heart” .
Ο David Lynch και το ντόνατ
Το 2005 ίδρυσε το David Lynch Foundation for Consciousness-Based Education and World Peace, έναν οργανισμό για την εκπαίδευση και την παγκόσμια ειρήνη. Παράλληλα, ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, κυκλοφόρησε άλμπουμ (σε συνεργασία με καλλιτέχνες όπως οι Julee Cruise, Lykke Li και Karen O), δημιούργησε ένα μακρόχρονο δελτίο καιρού στο YouTube και το 2011 άνοιξε ένα νυχτερινό κλαμπ στο Παρίσι, αν και ο ίδιος προτιμούσε να μην κυκλοφορεί ιδιαίτερα. «Μου αρέσει να κάνω ταινίες. Μου αρέσει να δουλεύω. Δεν μου αρέσει ιδιαίτερα να βγαίνω έξω», έλεγε το 2018 στον Guardian.
Γεννημένος στη Μισούλα της Μοντάνα το 1946, ο David Lynch φοίτησε σε Σχολή Τέχνης τη δεκαετία του 1960 και δημιούργησε την πρώτη του πειραματική ταινία μικρού μήκους, “Six Men Getting Sick”, ενώ ήταν φοιτητής στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Πενσυλβάνια. Το 1971, μετακόμισε στο Λος Άντζελες και σπούδασε σκηνοθεσία στο AFI Conservatory, όπου ξεκίνησε την παραγωγή της πρώτης του μεγάλου μήκους ταινίας, “Eraserhead”. Η ολοκλήρωση της, το 1976, υπήρξε δύσκολη, με τη σουρεαλιστική, ασπρόμαυρη αλληγορία να απορρίπτεται από τα περισσότερα κινηματογραφικά φεστιβάλ. Ωστόσο, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, απέκτησε ιδιαίτερη απήχηση στους κύκλους των καλτ μεταμεσονύκτιων προβολών, γνωστών ως “midnight movies”. Η επιτυχία του “Eraserhead” στάθηκε αιτία να του προτείνουν από την εταιρεία παραγωγής του Mel Brooks να σκηνοθετήσει την ταινία “The Elephant Man” με τον John Hurt στον ρόλο του Joseph Merrick. Η βιογραφία του παραμορφωμένου άνδρα του 19ου αιώνα ήταν υποψήφια για οκτώ Όσκαρ και καθιέρωσε τον David Lynch στο Χόλιγουντ.
Αφού απέρριψε την προσφορά να σκηνοθετήσει το “Return of the Jedi”, ο δημιουργός συμφώνησε να κάνει τη διασκευή του μυθιστορήματος επιστημονικής φαντασίας “Dune” του Frank Herbert, όμως η ταινία είχε σημαντικές περικοπές και αποδείχθηκε εμπορική αποτυχία, ενώ πήρε κακές κριτικές. Αντί για την προγραμματισμένη συνέχεια του “Dune”, ο Lynch αποφάσισε να δημιουργήσει μια πιο προσωπική ταινία: το σκοτεινό νουάρ θρίλερ “Blue Velvet” (1986), το οποίο έγινε καλτ επιτυχία, είχε ενθουσιώδεις κριτικές και οδήγησε στη δεύτερη υποψηφιότητά του για Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας.
O Kyle McLachlan στο “Twin Peaks”
Ακολούθησε το σουρεαλιστικό και μοναδικό “Twin Peaks”, την τηλεοπτική σειρά που ανέλαβε, αν και ασυνήθιστο για τους διάσημους σκηνοθέτες της εποχής. Το έργο έφερε επανάσταση στα μέχρι τότε τηλεοπτικά δεδομένα. Ο David Lynch ανέπτυξε την ιστορία μαζί με τον σεναριογράφο Mark Frost. Χαρακτηριζόμενο ως «το πιο συναρπαστικά αυθεντικό έργο που έχει γίνει ποτέ για την αμερικανική τηλεόραση», το “Twin Peaks” ανέτρεψε τις προβλέψεις αποτυχίας κατά την μετάδοσή του το 1990. Οι σουρεαλιστικές ιστορίες που συνέβαιναν σε μια μικρή πόλη σε συνδυασμό με αστυνομικό μυστήριο, χιούμορ κι έναν ονειρικό κόσμο, απέκτησαν ισχυρό following και έκαναν εκατομμύρια φίλους. Μια δεύτερη σειρά μεταδόθηκε αργότερα, η ταινία “Fire Walk With Me” κυκλοφόρησε το 1992, και μια τρίτη σειρά έκανε πρεμιέρα περισσότερα από 25 χρόνια αργότερα, το 2017.
Παράλληλα όμως ο δημιουργός δούλευε πάνω στο μυθιστόρημα του Barry Gifford, “Wild at Heart”, επιλέγοντας τους Nicolas Cage και Laura Dern για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους αυτού του βίαιου, στοιχειωμένου road movie που κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα. Το 1997, ο David Lynch άρχισε να επιστρέφει στις avant-garde ρίζες του με το “Lost Highway”, ένα σουρεαλιστικό θρίλερ με πρωταγωνιστές τους Bill Pullman και Patricia Arquette, το οποίο απέτυχε στο box office. Σε αντίθεση με το “The Straight Story” (1999), μια απλή και τρυφερή ιστορία για έναν ηλικιωμένο άνδρα -τον υποδύεται ο Richard Farnsworth-, ο οποίος οδηγεί 400 χιλιόμετρα διασχίζοντας τη χώρα πάνω σε μία μηχανή του γκαζόν για να πάει στον άρρωστο αδερφό του.
Ακολούθησε το εξαιρετικά επιτυχημένο θρίλερ μυστηρίου “Mulholland Drive” (2001) που ξεκίνησε ως τηλεοπτικό σχέδιο αλλά κατέληξε σε ταινία μεγάλου μήκους, χαρίζοντας στον δημιουργό την τρίτη υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας αλλά και το αντίστοιχο βραβείο των Καννών, ενώ το 2016 ψηφίστηκε ως η καλύτερη ταινία του 21ου αιώνα. Στη συνέχεια σκηνοθέτησε το “Inland Empire” (2006), ένα τρίωρο σουρεαλιστικό θρίλερ, γυρισμένο σε βίντεο, με την Laura Dern, στον ρόλο μιας Αμερικανίδας σταρ που φαίνεται να μεταφέρεται μυστηριωδώς στην πολωνική εκδοχή της ταινίας στην οποία εργάζεται. Τα επόμενα χρόνια ο σκηνοθέτης φάνηκε να απομακρύνεται από τις ταινίες μεγάλου μήκους, με μόνη σημαντική κινηματογραφική παραγωγή την τρίτη σειρά του “Twin Peaks” το 2017, αν και φήμες λένε ότι εργαζόταν σε μια σειρά για το Netflix.
Ο David Lynch έπαιξε και ως ηθοποιός σε έργα άλλων, κυρίως ως Gus the Bartender στην σειρά “The Cleveland Show” του Seth MacFarlane και ως ο θρυλικός σκηνοθέτης John Ford στην -σχεδόν- αυτοβιογραφική ταινία του Steven Spielberg “The Fabelmans” (2022). Παντρεύτηκε τέσσερις φορές στη ζωή του ενώ είχε μακροχρόνια σχέση με την σταρ του “Blue Velvet”, Isabella Rossellini.