ΟΗΕ: Η ανθρωπότητα στα πρόθυρα κατάρρευσης εξαιτίας των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής

Λειψυδρία, εκτοπισμοί, υποσιτισμός, εξαφάνιση ειδών… η ζωή στη Γη όπως τη γνωρίζουμε θα αλλάξει αναπόφευκτα από την κλιματική απορρύθμιση, όταν τα παιδιά που γεννήθηκαν το 2021 γίνουν 30 ετών ή και ακόμη νωρίτερα, προειδοποιούν σε έκθεσή τους ειδικοί του ΟΗΕ για το κλίμα.

Ανεξαρτήτως του ρυθμού μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου, οι καταστροφικές επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη στη φύση και την ανθρωπότητα θα επιταχυνθούν, τονίζουν ειδικοί της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (GIEC, IPCC).

«Τα χειρότερα έπονται», προειδοποιούν στο προσχέδιο της έκθεσής τους οι ειδικοί.

Ακολουθούν τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης, μιας από τις σημαντικότερες για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη φύση και την ανθρωπότητα, ένα κείμενο που αναμένεται να υιοθετηθεί στις αρχές του 2022, αφού υιοθετηθεί με συναίνεση από τις 195 χώρες μέλη.

Επιπτώσεις στην ευημερία

«Τα χειρότερα έρχονται, με τις επιπτώσεις στη ζωή των παιδιών μας και των εγγονών μας να είναι μεγαλύτερες», καταγγέλλει η Giec.

Το κλίμα έχει ήδη αλλάξει. Αν και η άνοδος των μέσων θερμοκρασιών από τα μέσα του 19ου αιώνα φτάνει τον 1,1 βαθμό Κελσίου, οι συνέπειες είναι ήδη σοβαρές και θα γίνουν ακόμη πιο βίαιες, ακόμη κι αν περιοριστεί η έκλυση των αερίων του θερμοκηπίου.

Σχεδόν 2,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι επιπλέον θα επηρεαστούν ως το 2050 από κλιματικούς κινδύνους, από καύσωνες ως πλημμύρες, ενώ οι επιπτώσεις θα είναι σοβαρές και για τη γεωργία.

Σε ό,τι αφορά την τροφή, από το 2015 ως το 2019 περίπου 166 εκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως στην Αφρική και την Κεντρική Αμερική, είχαν ήδη ανάγκη από διατροφική βοήθεια εξαιτίας φυσικών καταστροφών.

Ως το 2050, 8 με 80 εκατομμύρια άνθρωποι επιπλέον θα είναι αντιμέτωποι με τον λιμό.

Η παραγωγή βασικών καλλιεργειών έχει ήδη μειωθεί κατά 4% με 10% τα τελευταία δέκα χρόνια και οι σοδειές ειδών που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες νερού, όπως το καλαμπόκι, ενδέχεται να μειωθούν κατά ένα πέμπτο έως ένα τρίτο ως τα μέσα του αιώνα.

Εξάλλου το ποσοστό των ψαριών που αλιεύονται στις τροπικές ζώνες της Αφρικής κινδυνεύει να μειωθεί κατά 40% με 70%.

Σε ό,τι αφορά την υγεία, αν η θερμοκρασία της Γης αυξηθεί κατά 1,5 με 2 βαθμούς Κελσίου, 1,7 δισεκατομμύριο άνθρωποι επιπλέον θα εκτεθούν σε ισχυρή ζέστη, 420 εκατομμύρια σε ακραία ζέστη και 65 εκατομμύρια σε ακραίους καύσωνες κάθε πέντε χρόνια.

Παράλληλα η μισή ανθρωπότητα ως το 2050 θα απειληθεί από τη μετακίνηση κουνουπιών που μεταφέρουν ασθένειες προς νέες περιοχές.

Στην περίπτωση ισχυρής έκλυσης αερίων του θερμοκηπίου, 2,25 δισεκατομμύρια άνθρωποι επιπλέον θα κινδυνεύσουν να μολυνθούν από δάγκειο πυρετό στην Ασία, την Ευρώπη και την Αφρική.

Επιπλέον πολλές οικογένειες θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Λόγω των πλημμύρων θα εκτοπιστούν κατά μέσο όρο 2,7 εκατομμύρια άνθρωποι στην Αφρική.

Ως το 2050, 31 με 143 εκατομμύρια άνθρωποι (ανάλογα με το επίπεδο των αερίων του θερμοκηπίου) στην Υποσαχάρια Αφρική, τη νότια Ασία και τη Λατινική Αμερική θα εκτοπιστούν εσωτερικά στη χώρα τους εξαιτίας της λειψυδρίας, των πιέσεων στη γεωργία και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Η φύση χάνεται

Πολλά οικοσυστήματα στη γη, τη θάλασσα, τις παράκτιες περιοχές ακόμη και στις λίμνες και τα ποτάμια βρίσκονται ήδη «κοντά ή πέρα» από τα όρια προσαρμοστικότητάς τους.

Τα τροπικά και τα βόρεια δάση επηρεάζονται ιδιαίτερα λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας, της ξηρασίας και των πυρκαγιών. Στο απαισιόδοξο σενάριο, ο Αμαζόνιος ενδέχεται να φτάσει στο σημείο χωρίς επιστροφή και να μετατραπεί εν μέρει σε σαβάνα, στερώντας από τη Γη μια απαραίτητη αποθήκη διοξειδίου του άνθρακα για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής.

Οι αιώνιοι πάγοι, όπου είναι παγιδευμένες τεράστιες ποσότητες μεθανίου, το οποίο είναι πιο ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου από το διοξείδιο του άνθρακα, ενδέχεται να αρχίσουν να εξαφανίζονται. Αν η θερμοκρασία της Γης αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου, το 15% των αιώνιων πάγων ενδέχεται να λιώσει εκλύοντας στην ατμόσφαιρα μεθάνιο και επιδεινώνοντας την κλιματική αλλαγή.

Η εξαφάνιση ειδών ζώων και φυτών -όχι μόνο λόγω της κλιματικής αλλαγής-θα είναι 1.000 φορές πιο γρήγορη απ’ ό,τι στα μέσα του 19ου αιώνα.

Αν η θερμοκρασία του πλανήτη αυξηθεί κατά 2 με 3 βαθμούς Κελσίου, έως το 54% των θαλάσσιων και χερσαίων ειδών ενδέχεται να εξαφανιστεί μέχρι το τέλος του αιώνα.

Ακόμη και με αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου, η πολική πανίδα (πιγκουίνοι, αρκούδες, φώκιες) θα απειληθούν. Και με αύξηση κατά 1,5 βαθμό, το 70% με 90% των κοραλλιογενών υφάλων θα βρίσκεται σε κίνδυνο.

Οικονομία

Τα ακραία κλιματικά φαινόμενα περιορίζουν και την οικονομική ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα μετά από μια καταστροφή και έως και δέκα χρόνια μετά, κυρίως στις φτωχές χώρες.

Ακόμη και αν υιοθετηθούν μέτρα (αναχώματα, σύστημα αποστράγγισης υδάτων κτλ.), τα κόστη που συνδέονται με τις πλημμύρες ενδέχεται ως το 2050 να έχουν δεκαπλασιαστεί, φτάνοντας τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στις 136 μεγαλύτερες παράκτιες πόλεις.

Αν η θερμοκρασία του πλανήτη αυξηθεί κατά 4 βαθμούς Κελσίου, ένα καταστροφικό σενάριο, το παγκόσμιο ΑΕΠ ενδέχεται να μειωθεί κατά 10% με 23% σε σχέση με έναν κόσμο χωρίς κλιματική αλλαγή.

Οι βιομηχανικές υποδομές επίσης απειλούνται, με πρώτα τα λιμάνια λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, αλλά και οι πυρηνικές εγκαταστάσεις, το 40% των οποίων βρίσκεται σε παράκτιες περιοχές.

Ο τουρισμός επίσης θα πληρώσει μεγάλο τίμημα με την καταστροφή των παραλιών ή τον περιορισμό των χιονοπτώσεων.

Το κόστος των μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή είναι τεράστιο. Στην Αφρική τα κόστη αυτά ενδέχεται να αυξάνονται κατά δεκάδες δισεκατομμύρια ετησίως, αν η θερμοκρασία της Γης αυξηθεί κατά περισσότερο από 2 βαθμούς Κελσίου.

Αν η αύξηση της θερμοκρασίας περιοριστεί στον 1,5 βαθμό, το ΑΕΠ στις περισσότερες χώρες της Αφρικής θα μπορέσει να αυξηθεί κατά 5% ως το 2050 και έως και 20% ως το 2100.

Μόνο μια ριζική αλλαγή στον τρόπο ζωής και κατανάλωσής μας θα μπορούσε να περιορίσει την κλιματική αλλαγή, η οποία επιδεινώνεται από την «υπερκατανάλωση και την καταχρηστική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων», καταλήγει το προσχέδιο της έκθεσης.

ΑΠΕ-ΜΠΕ