Ποιο λαχανικό έχει περισσότερα γονίδια από τον άνθρωπο;

Οι επιστήμονες για πρώτη φορά παρουσίασαν το πλήρες γονιδίωμα του ταπεινού καρότου, ρίχνοντας φως στην εξέλιξή του, στο διακριτικό πορτοκαλί χρώμα του και στη θρεπτική αξία του. Το επίτευγμα θα βοηθήσει στο μέλλον τους παραγωγούς να βελτιώσουν την ποιότητα των καρότων και να τα κάνουν πιο ανθεκτικά στις αρρώστιες και στην ξηρασία.

Όπως αποκάλυψαν οι επιστήμονες, το καρότο διαθέτει πάνω από 32.100 γονίδια, σχεδόν 10.000 παραπάνω από ό,τι ο άνθρωπος (τα φυτά γενικά περιέχουν περίπου 30.000 γονίδια). Επιπλέον, το ένα τρίτο περίπου των γονιδίων του καρότου (10.530 γονίδια) είναι μοναδικά στο καρότο και δεν έχουν εντοπισθεί αλλού.

Οι ερευνητές από διάφορες χώρες, με επικεφαλής τον καθηγητή γενετικής Φίλιπ Σάιμον του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν-Μάντισον των ΗΠΑ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γενετικής “Nature Genetics”.

Μεταξύ άλλων, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ένα γονίδιο που χαρίζει στο καρότο την ασυνήθιστα υψηλή ποσότητα βήτα-καροτένιου, που διαθέτει στις ρίζες του και από όπου δημιουργείται η βιταμίνη Α, η οποία, μεταξύ άλλων, κάνει καλό στην όραση, στο ανοσοποιητικό σύστημα, στο υγιές δέρμα, στην επικοινωνία των κυττάρων κ.α..

Τα καρότα ανήκουν στην ίδια κατηγορία φυτών με το σέλινο, το μαρούλι, τον μαϊντανό, το κόλιαντρο κ.α., τα γονιδιώματα των οποίων δεν έχουν ακόμη «διαβασθεί». Η παραγωγή των καρότων παγκοσμίως έχει υπερτετραπλασιασθεί από το 1976 μέχρι σήμερα και έχουν εξελιχθεί σε μια από τις δέκα σημαντικότερες καλλιέργειες στον κόσμο.

Τα πρώτα γνωστά εξημερωμένα καρότα εμφανίσθηκαν και καλλιεργήθηκαν στην Κεντρική Ασία (κυρίως στο Αφγανιστάν) πριν από περίπου 1.100 χρόνια και είχαν χρώμα κίτρινο – μοβ, ενώ τα πορτοκαλί καρότα δεν εμφανίσθηκαν στην Ευρώπη πριν τον 16ο αιώνα, όπως δείχνουν πίνακες ζωγραφικής από την Ισπανία και τη Γερμανία.

Τα άγρια καρότα είχαν λευκή απόχρωση. Η νέα μελέτη δείχνει όμως ότι δεν υπάρχει σχέση ανάμεσα στο χρώμα και στη γεύση ενός καρότου. Οι καλλιεργητές πάντως δείχνουν σταθερή προτίμηση στις ποικιλίες καρότων με τα πιο έντονα χρώματα, πράγμα που έχει οδηγήσει σε συνεχείς γενετικές αλλαγές των καρότων κατά τις τελευταίες δεκαετίες και σε αύξηση της ποσότητας του καροτένιου και των βιταμινών. Τα σημερινά καρότα με το έντονα πορτοκαλί χρώμα, σύμφωνα με τους ερευνητές, έχουν περίπου 50% περισσότερο καροτένιο από ό,τι το 1970. Στην Ασία σήμερα καλλιεργούνται επίσης ποικιλίες κόκκινων, κίτρινων και μοβ καρότων.