Είναι οι δημοσκοπήσεις των βρετανικών βουλευτικών εκλογών έμπιστες;
Τι λένε οι δημοσκοπήσεις;
Στα μέσα Απριλίου, έδιναν διαφορά 20 μονάδων και πλέον στους Τόρις, ενθαρρύνοντας τη Μέι να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, παρά τη δέσμευσή της να μην συντομεύσει την κοινοβουλευτική περίοδο. Η πρωθυπουργός πόνταρε σε ένα παλιρροϊκό κύμα υπέρ των Συντηρητικών ώστε να διαπραγματευθεί το Brexit από θέση ισχύος απέναντι στους Είκοσι Επτά.
Όμως οι αμφιλεγόμενες προτάσεις όσον αφορά την κοινωνική προστασία των ηλικιωμένων καθώς και η μαχητικότητα του Κόρμπιν, η προεκλογική εκστρατεία του οποίου κρίνεται επιτυχημένη ακόμη και από την πολύ συντηρητική εφημερίδα The Times, είχαν ως αποτέλεσμα αυτή η διαφορά να καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος.
Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση της Survation που δημοσιεύθηκε την Κυριακή (4/6), η διαφορά μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων έπεσε στη… μία μονάδα. Για το ινστιτούτο δημοσκοπήσεων YouGov, οι Συντηρητικοί, που διαθέτουν πλειοψηφία 17 εδρών στο απερχόμενο Κοινοβούλιο, μπορεί ακόμη και να χάσουν την απόλυτη πλειοψηφία, κάτι που θα αποτελούσε βαρύ πλήγμα για την πρωθυπουργό.
Είναι αξιόπιστες;
Αυτό είναι το ερώτημα. Πριν από τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές, τον Μάιο του 2015, οι δημοσκοπήσεις έφεραν τους Συντηρητικούς και τους Εργατικούς να μάχονται στήθος με στήθος για την πρωτιά. Σε βαθμό μάλιστα που υπέθετε κανείς ότι κανένα από τα δύο κόμματα δεν θα εξασφάλιζε απόλυτη πλειοψηφία.
Τελικά οι Τόρις, που κυβερνούσαν από το 2010 σε συνασπισμό με τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, κέρδισαν μόνοι τους απόλυτη πλειοψηφία.
Για το Brexit, οι δημοσκοπήσεις έδιναν επί μακρόν στο στρατόπεδο της παραμονής τη νίκη στο δημοψήφισμα που οργάνωσε ο Ντέιβιντ Κάμερον. Το αποτέλεσμα: οι εκλογείς επέλεξαν την έξοδο από την ΕΕ τον Ιούνιο του 2016 και ο Κάμερον αναγκάστηκε να παραχωρήσει τη θέση του στη Μέι.
Γιατί αυτές οι δυσκολίες;
Η τέχνη των δημοσκοπήσεων είναι δύσκολη σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη, όπως θύμισε η νίκη-«έκπληξη» του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής τον περασμένο Νοέμβριο. Ακόμη περισσότερο στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι βουλευτικές εκλογές διεξάγονται με πλειοψηφικό σύστημα και σε έναν γύρο: ο υποψήφιος που έρχεται πρώτος σε μια εκλογική περιφέρεια την κερδίζει ακόμη κι αν απέχει μακράν από την απόλυτη πλειοψηφία.
Σε εθνική κλίμακα, ένα κόμμα μπορεί λοιπόν να κερδίσει την πλειοψηφία των εδρών με συνολικά λιγότερες ψήφους από το αντίπαλό του. «Δεν υπάρχει αυτόματη σχέση ανάμεσα στις ψήφους που συγκεντρώνονται σε εθνικό επίπεδο και στον αριθμό των εδρών», υπενθυμίζει ο πανεπιστημιακός Τζον Κέρτις στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Ένας μικρός σχηματισμός με ισχυρή βάση σε τοπικό επίπεδο μπορεί έτσι να σαρώσει σχεδόν το σύνολο μιας περιοχής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι Σκωτσέζοι εθνικιστές του SNP έγιναν η τρίτη δύναμη στο απερχόμενο βρετανικό Κοινοβούλιο ενώ συμμετέχουν στην ψηφοφορία μόνο στη Σκωτία.
Συμπέρασμα;
Παρά τις προσπάθειές τους να τελειοποιήσουν τις μεθόδους τους, κυρίως χρησιμοποιώντας πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα (ψηφοφόρων), τα ινστιτούτα δεν βιάζονται πλέον να προβλέψουν αν η Μέι θα κερδίσει ή όχι νέες έδρες, και άρα το πολιτικό στοίχημα της. Μόνη «βεβαιότητα»: παρά την εκπληκτική πρόοδό τους με την οποία πιστώνονται, οι Εργατικοί δεν μοιάζουν να είναι σε θέση να κερδίσουν τις εκλογές. Σύμφωνα με τους δημοσκόπους.