Η εκστρατεία #MeToo έφτασε και στο Ιράν

Η πρακτική «κατηγορώ το θύμα» είναι βαθιά εδραιωμένη στη λαϊκή κουλτούρα στο Ιράν. Και γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις Ιρανές το ότι «αγκάλιασαν» το κίνημα #MeToo και, πλέον, μιλούν δημόσια για πράγματα τα οποία εδώ και πολύ καιρό ήταν ταμπού. Η επίσημη ηθική θέλει τη γυναίκα να είναι υπεύθυνη για την όποια παρενόχληση – ακόμα και την κακοποίηση – αν είναι «ανάρμοστα» ντυμένη. Ακόμη και οι στενοί φίλοι ή και ο οικογενειακός κύκλος θα αναζητήσουν τρόπους να κατηγορήσουν κάποιαν η οποία δήλωσε ότι έπεσε θύμα κακοποίησης. Κατά τα φαινόμενα, αυτό τώρα, αλλάζει: οι Ιρανές μιλούν δημόσια και διεκδικούν σεβασμό της αξιοπρέπειάς τους.

Η εκστρατεία #MeToo ριζώνει στο Ιράν. Εμφανίστηκε στα φαρσί, τη γλώσσα που ομιλείται στο Ιράν, ένα hashtag: #Man Ham (το δίνουμε με λατινικό αλφάβητο για να είναι αναγνωρίσιμο το πώς προφέρεται, και σημαίνει «me too»). Πολλές Ιρανές συμμετέχουν, αν και δεν κοινοποιούν όλες, λεπτομέρειες της προσωπικής εμπειρίας τους. Μία από αυτές ήταν η Ιρανή ηθοποιός Αναχίτα Χενματί, η οποία πόσταρε μια σέλφι, στην οποία χαμογελά. Και τη συνόδευσε με αυτό το hashtag.

Μια χρήστης του Twitter, με το όνομα @mansourh_mo, που κυκλοφορεί δημόσια με τσαντόρ, τουίταρε: «Με παρενόχλησαν σεξουαλικά πολλές φορές, παρά το ότι φορούσα τσαντόρ, αν και ποτέ δεν σιώπησα. Το να μη φέρεις “αρμόζον ένδυμα” δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια πατριαρχική δικαιολογία».

Οι παρενοχλήσεις συμβαίνουν σε δημόσιους χώρους, στο μετρό, στο λεωφορείο, στον δρόμο. Συνηθισμένη είναι και η παρενόχληση στους χώρους δουλειάς. Δεν υπάρχει σύστημα προστασίας, σύστημα εκπαίδευσης όσον αφορά συμπεριφορές, δεν υπάρχει σύστημα στήριξης των θυμάτων τέτοιας συμπεριφοράς στο Ιράν. Κατά συνέπεια, οι Ιρανές υποχρεώνονται να το αντιμετωπίσουν μόνες τους. Πολλές, κατέφυγαν στο ιρανικό #me too για να μιλήσουν για τους τρόπους αντιμετώπισης τέτοιων συμπεριφορών που έχουν επινοήσει. Όπως το να χρησιμοποιήσουν, χωρίς να κάνουν φασαρία, μια φουρκέτα από τα μαλλιά τους για να απωθήσουν ένα αρπακτικό αρσενικό, τρυπώντας τον.

Οι αποκαλύψεις για τη συμπεριφορά αρπακτικού του Αμερικανού κινηματογραφικού παραγωγού Χάρβεϊ Γουάινστιν έδωσαν νέα ώθηση σε αυτό το κίνημα. Άλλωστε, οι γυναίκες ηθοποιοί στο Ιράν εδώ και χρόνια παραπονούνται για περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης στην εγχώρια κινηματογραφική βιομηχανία. «Κάθε φορά που έλεγα όχι, με έβαζαν στο περιθώριο» δηλώνει, στο The Lily, η Ιρανή ηθοποιός Σάμπα Καμαλί. Πρόσθεσε επίσης ότι υποχρεώθηκε να αποκρούσει έναν «παραγωγό, με υψηλές διασυνδέσεις» που εισέβαλε σπίτι της στις 3 το πρωί. Η Σάμπα έχει πέντε χρόνια να εμφανιστεί σε ταινία.

Όλα αυτά αλλάζουν. Αργά, αλλά αλλάζουν. Το κίνημα #MeToo ριζώνει στο Ιράν. Οι Ιρανές μιλούν.