Ποιο είναι το πλαίσιο για τις ξαπλώστρες στις παραλίες;
Όλα όσα ορίζει η ισχύουσα νομοθεσία, παραθέτει η Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υπηρεσίας, του υπουργείου Οικονομικών, σε έγγραφό της που διαβιβάστηκε στη Βουλή, μετά από ερώτηση των βουλευτών του ΚΚΕ Μαρίας Κομνηνάκα, Διαμάντως Μανωλάκου και Μανώλη Συντυχάκη. Οι τρεις βουλευτές είχαν καταθέσει ερώτηση με αφορμή τις κινητοποιήσεις που έγιναν στην Πάρο για ελεύθερες παραλίες.
Όπως επισημαίνεται στο έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Περιουσίας, «για να είναι δυνατή η παραχώρηση της απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας, όχθης, παρόχθιας ζώνης, υδάτινου στοιχείου θάλασσας, λιμνοθάλασσας, λίμνης και πλεύσιμου ποταμού, για την άσκηση δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν τους λουόμενους ή την αναψυχή του κοινού, ιδίως για εκμίσθωση θαλάσσιων μέσων αναψυχής, ξαπλωστρών, ομπρελών, λειτουργία αυτοκινούμενου ή ρυμουλκούμενου τροχήλατου αναψυκτηρίου, καθώς και τραπεζοκαθισμάτων, πρέπει να εξασφαλίζεται η ελεύθερη διέλευση του κοινού και ανάλογα με τη σύσταση του εδάφους του αιγιαλού. Το εμβαδόν κάθε παραχώρησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πεντακόσια (500) τετραγωνικά μέτρα. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να παραμένει ελεύθερη έκταση αιγιαλού σε ποσοστό τουλάχιστον πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού εμβαδού του, ανάλογα με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του αιγιαλού, μη υπολογιζόμενου του χώρου που είναι δυσπρόσιτος και μη αξιοποιήσιμος και με τους περιορισμούς, ως προς το ποσοστό κάλυψης του αιγιαλού, που ορίζονται στην απόφαση παραχώρησης. Επίσης ισχύει ότι η ανάπτυξη των ομπρελών, ξαπλωστρών και των θαλάσσιων μέσων αναψυχής μπορεί να καλύπτει μέχρι το εξήντα τοις εκατό (60%) του παραχωρούμενου χώρου, με τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση του κοινού κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα και η ύπαρξη ελεύθερης ζώνης από την ακτογραμμή πλάτους τουλάχιστον πέντε (5) μέτρων. Για αιγιαλό, παραλία, όχθη, παρόχθια ζώνη, υδάτινο στοιχείο της θάλασσας, λιμνοθάλασσας, λίμνης και πλεύσιμου ποταμού, που έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, η κάλυψη δεν μπορεί να υπερβαίνει το τριάντα τοις εκατό (30%) του παραχωρούμενου χώρου και εφόσον δεν επηρεάζονται οι στόχοι διατήρησης για το προστατευτέο αντικείμενο. Η παραβίαση των ανωτέρω όρων επιφέρει την ανάκληση της παραχώρησης. Τέλος, δεν παραχωρείται η χρήση του αιγιαλού, για ομπρέλες, ξαπλώστρες, τραπεζοκαθίσματα και τροχήλατες καντίνες, όταν το μήκος ή πλάτος αυτού είναι μικρότερο των πέντε (5) μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν του αιγιαλού είναι μικρότερο των εκατό πενήντα (150) τετραγωνικών μέτρων».
Εναέριες φωτογραφίες από την παραλία των Νέων Βρασνών Θεσσαλονίκης, 4 Αυγούστου 2022.
Η Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας , σε σχέση με την καθαριότητα και την περιποίηση των παραλιών, υπογραμμίζει ότι οι δήμοι έχουν την υποχρέωση να μεριμνούν για τον καθημερινό καθαρισμό του συνόλου των κοινοχρήστων χώρων αρμοδιότητάς τους, την τοποθέτηση καλαίσθητων δοχείων απορριμμάτων και γενικά για την εξασφάλιση της καθαριότητας και της αισθητικής του χώρου της ακτής και του περιβάλλοντος χώρου. Σε περίπτωση λουτρικής εγκατάστασης, οι δήμοι υποχρεούνται για την πρόσληψη ναυαγοσωστών, την διάθεση του κατάλληλου εξοπλισμού, την τοποθέτηση κατάλληλων παρατηρητηρίων ναυαγοσωστών και γενικώς για τη λήψη μέτρων προστασίας και ασφάλειας των λουομένων, των εργαζομένων και όσων γενικά κινούνται στους χώρους αυτούς. Οι δήμοι, μέσω των εντεταλμένων οργάνων τους, έχουν υποχρέωση, σε κάθε περίπτωση που διαπιστώνουν καταπατήσεις ή αυθαίρετες επεμβάσεις επί των κοινοχρήστων χώρων, να ενημερώνουν άμεσα τις κατά τόπους αστυνομικές Αρχές και τις κτηματικές υπηρεσίες, προκειμένου να φροντίσουν για τη λήψη μέτρων προστασίας, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην κείμενη νομοθεσία. Επίσης οι δήμοι είναι υποχρεωμένοι να αναρτούν στην ιστοσελίδα τους τα στοιχεία κάθε παραχώρησης. Σε περίπτωση παραβίασης των ορίων της παραχώρησης επιτρέπεται στον χρήστη (επισκέπτη ή λουόμενο) του αιγιαλού, της παραλίας (κοινόχρηστης), της όχθης και της παρόχθιας ζώνης (κοινόχρηστης) η ελεύθερη χρήση του αυθαιρέτως ή καθ’ υπέρβαση της παραχώρησης καταληφθέντος κοινόχρηστου χώρου.
Ο ίδιος ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, υπογραμμίζει ότι απόφαση της κυβέρνησης είναι να τηρηθεί η νομιμότητα στις παραχωρημένες από το Δημόσιο παραλίες και να τηρηθούν στο ακέραιο οι συμβάσεις που έχουν υπογραφεί. «Κάθε παραβίαση της νομιμότητας θα μας βρει απέναντι. Η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας, σε συνεργασία με τις αρμόδιες κτηματικές υπηρεσίες, ήδη ενέτεινε τους σχετικούς ελέγχους με όλες τις προβλεπόμενες συνέπειες για τους παραβάτες. Κατά το διάστημα 21 Ιουλίου-25 Αυγούστου 2023, ο συνολικός αριθμός των ελέγχων ανέρχεται σε 3.455 και ο συνολικός αριθμός των παραβάσεων σε 1.081. Οι έλεγχοι πραγματοποιήθηκαν ύστερα από κινητοποίηση του συνόλου των στελεχών των κτηματικών υπηρεσιών, με ανάκληση των θερινών αδειών και μετακινήσεις υπαλλήλων σε υπηρεσίες που είχαν ελλείψεις προσωπικού, προκειμένου να πραγματοποιηθούν έγκαιρα επιθεωρήσεις στο μέγιστο δυνατό αριθμό επιχειρήσεων», αναφέρει ο Κωστής Χατζηδάκης και προσθέτει ότι οι ποινές που επιβάλλονται -ανάλογα με την βαρύτητα της παράβασης- από τις κατά τόπους κτηματικές υπηρεσίες, περιλαμβάνουν πρόστιμα, απομάκρυνση των ομπρελοκαθισμάτων, κατεδάφιση των αυθαίρετων κατασκευών εντός της κοινόχρηστης ζώνης αιγιαλού και παραλίας, αποβολή των μισθωτών, έως και αυτόφωρη διαδικασία για τους υπεύθυνους των επιχειρήσεων.
Εικόνες απο drone απο την παραλία Φαληράκι, Ρόδος, στις 8 Μαίου, 2022
Στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου διαβιβάστηκε στη Βουλή και έγγραφο της Εταιρίας Ακινήτων του Δημοσίου. Όπως διευκρινίζεται, στο χαρτοφυλάκιο της ΕΤΑΔ εμπίπτουν περίπου 1.400 παλαιοί αιγιαλοί οι οποίοι δεν σχετίζονται με τους κοινόχρηστους χώρους του αιγιαλού και της παραλίας. Οι κοινόχρηστοι χώροι αιγιαλού και παραλίας ανήκουν στη διαχείριση των κτηματικών υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών σε συνεργασία με τους δήμους.
Ως προς τους κοινόχρηστους χώρους αιγιαλών, η ΕΤΑΔ διαχειρίζεται μόνο ένα πολύ μικρό αριθμό -130 περίπου αιγιαλούς στο σύνολο της χώρας- οι οποίοι έχουν χαρακτηριστεί με σχετικά νομοθετικά διατάγματα ως «Τουριστικά Δημόσια Ακίνητα» και ευρίσκονται κυρίως έμπροσθεν παραλιακών ακινήτων κυριότητας ΕΟΤ προκειμένου να εξυπηρετηθεί η τουριστική αξιοποίηση του συνόλου του τουριστικού ακινήτου.
«Η εταιρεία διαθέτει μεγάλη εμπειρία στη διαχείριση ακινήτων. Στο πλαίσιο αυτό εκμισθώνει για τουριστική χρήση εκτάσεις Παλαιών Αιγιαλών, (που δεν υπάγονται σε κοινοχρησία αλλά πρόκειται για ιδιωτική περιουσία, οι οποίοι δεν χρησιμοποιούνται κατά κανόνα για τοποθέτηση ομπρελών και ξαπλωστρών και εκμισθώνονται ιδίως για την απόκτηση ομορότητας και πρόσβασης στον αιγιαλό)», αναφέρει η ΕΤΑΔ και τονίζει ότι οι συμβάσεις που συνάπτει είναι πάντα σύμφωνες με την ισχύουσα νομοθεσία, υπάρχει δε υποχρέωση του χρήστη να τηρεί τη νομοθεσία ώστε να εξασφαλίζεται ο χώρος που προβλέπει ο νομοθέτης για ελεύθερη χρήση της ακτής από τους λουόμενους. Σημειώνει παράλληλα ότι αρμόδιες για την προστασία και την αποβολή αυθαίρετων χρηστών από κοινόχρηστους χώρους αιγιαλών και την επιβολή προστίμων είναι οι κατά τόπους κτηματικές υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών.