Ελ Σαλβαδόρ: 40 χρόνια μετά, συγγενείς των θυμάτων της σφαγής στο Ελ Μοσότε ζητούν δικαιοσύνη

Τα μισά και πλέον θύματα ήταν παιδιά που σφαγιάστηκαν από τον στρατό σε ένα χωριό του Ελ Σαλβαδόρ το 1981, ενώ μαινόταν ο εμφύλιος πόλεμος.

Συγγενείς των θυμάτων συμμετείχαν σε πομπή, με λουλούδια, με πορτρέτα αγνοουμένων, με φανάρια, με αναμμένα κεριά στα χέρια, ως το μνημείο «Ελ Μοσότε, ποτέ ξανά» στην κεντρική πλατεία του χωριού, το οποίο απέχει κάπου 200 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πρωτεύουσας, του Σαν Σαλβαδόρ. Τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή, προτού ηχήσουν οι καμπάνες της εκκλησίας της κοινότητας στη μνήμη των δολοφονημένων κατοίκων.

«Πέρασαν σαράντα χρόνια, αλλά είναι σαν όλ’ αυτά να έγιναν χθες, οι πληγές μας πονάνε ακόμα, οι ελπίδες μας βρίσκονται στη δικαιοσύνη», είπε η Ντορίλα Μάρκες, 65 χρονών, η οποία έχασε τους γονείς της, την έγκυο αδελφή της, έξι ανίψια, πέντε κουνιάδες και κουνιάδους.

«Δεν ζητάμε χρήματα, αυτό που θέλουμε είναι δικαιοσύνη», εξήγησε ο Σατουρνίνο Αργέτα Κλάρος, 71 ετών, ο οποίος έχασε τη μητέρα του, τους αδελφούς και τις αδελφές του, ανίψια του, τον κουνιάδο του.

Μεταξύ της 9ης και της 13ης Δεκεμβρίου του 1981, εν μέσω της εμφύλιας σύρραξης, στρατιώτες του τάγματος Ατλάκατλ, εκπαιδευμένοι από τους Αμερικανούς –η μονάδα αυτή έχει στο μεταξύ διαλυθεί–, πυρπόλησαν σπίτια και εκτέλεσαν εν ψυχρώ κατοίκους του Ελ Μοσότε και κοντινών χωριών, που υποψιάζονταν πως συνεργάζονταν με τους αριστερούς αντάρτες. Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, σφαγιάστηκαν οι πάντες – άνδρες, γυναίκες και παιδιά.

Today, El Salvador honors the memory of the victims of the 1981 El Mozote massacre, 40 years after the CIA-formed Atlácatl Battalion of the Salvadoran Armed Forces tortured and slaughtered entire communities in Morazán. @camilapress pic.twitter.com/uF8UMyUWMv

— Kawsachun News (@KawsachunNews) December 11, 2021

Το 2017, η κυβέρνηση του Ελ Σαλβαδόρ ανακοίνωνε πως στο Ελ Μοσότε, στο βορειοανατολικό τμήμα της περιφέρειας Μορασάν, και στα γειτονικά χωριά, δολοφονήθηκαν το 1981 τουλάχιστον 988 άνθρωποι, ανάμεσά τους 558 παιδιά. Κάπου 712 πολίτες που επέζησαν εγκατέλειψαν την περιοχή.

Στον εμφύλιο πόλεμο στο Ελ Σαλβαδόρ υπολογίζεται πως σκοτώθηκαν συνολικά 75.000 άνθρωποι, άλλοι 7.000 «εξαφανίστηκαν», ενώ χιλιάδες εκτοπίστηκαν.

Το 1993, επιτροπή του ΟΗΕ είχε τεκμηριώσει την ενοχή στρατιωτικών. Το 2012, το Διαμερικανικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων διέταξε το κράτος του Ελ Σαλβαδόρ να προσφέρει αποκατάσταση στα θύματα, συμπεριλαμβανομένων αποζημιώσεων.

Αλλά τίποτε δεν έγινε· οι υπεύθυνοι για τη σφαγή προστατεύονταν από την αμνηστία που τους δόθηκε διά νόμου το 1993. Ο νόμος αυτός κρίθηκε αντισυνταγματικός το 2016, όμως η διαδικασία που άρχισε έκτοτε δεν είχε κανένα αποτέλεσμα ως ακόμη και σήμερα.

Οι ΗΠΑ, οι οποίες συμμετείχαν προσφέροντας οικονομική υποστήριξη στην κυβερνητική πλευρά στον εμφύλιο, ανακοίνωσαν χθες Σάββατο πως παρέδωσαν στη δικαιοσύνη της χώρας αυτής της κεντρικής Αμερικής αποχαρακτηρισμένα έγγραφα για τη σφαγή.

«Χθες (σ.σ. προχθές Παρασκευή), υποβάλαμε αποχαρακτηρισμένα έγγραφα της κυβέρνησης των ΗΠΑ που ζητούσε το δικαστήριο το οποίο έχει επιφορτιστεί με την έρευνα και θα του επιδώσουμε και άλλα στο μέλλον», διαβεβαίωσε –μιλώντας στα ισπανικά– ο Μπρένταν Ο’ Μπράιεν, διπλωμάτης της αμερικανικής πρεσβείας στο Σαν Σαλβαδόρ, στο Ελ Μοσότε, προτού τελεστεί η εκδήλωση μνήμης για την 40ή επέτειο της σφαγής.

Η στρατιωτικοπολιτική κυβέρνηση της εποχής, με επικεφαλής τον χριστιανοδημοκράτη Χοσέ Ναπολεόν Δουάρτε –θανόντα πλέον–, διέψευδε κατηγορηματικά πως διαπράχθηκε η σφαγή. Όπως και η κυβέρνηση του αμερικανού τότε προέδρου Ρόναλντ Ρέιγκαν, που προσέφερε βοήθεια ύψους 1 εκατομμυρίου δολαρίων την ημέρα στη στρατιωτική χούντα στο Ελ Σαλβαδόρ κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.

ΑΠΕ-ΜΠΕ