Δείτε την παράσταση «Himmelweg (Ο δρόμος για τον ουρανό)», όπως ανέβηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών το περασμένο καλοκαίρι

 «Ο δρόμος για τον ουρανό» συνδέεται με ένα ιστορικό γεγονός κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πόλεμου: Σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης Εβραίων κοντά στην Πράγα, στήνεται ένα παιχνίδι εντυπώσεων, δηλαδή εξαπάτησης. Η ναζιστική κυβέρνηση του Βερολίνου επιβάλλει σε επιλεγμένους κρατούμενους να δημιουργήσουν μια πλαστή εικόνα αξιοπρεπούς διαβίωσης για χάρη της  κοινής γνώμης…

Εκπρόσωποι του Ερυθρού Σταυρού, θορυβημένοι από τις φήμες για τις συνθήκες που επικρατούν στα στρατόπεδα, καταφθάνουν και γίνονται μάρτυρες μιας καλοστημένης απάτης. Επισκέπτονται το Τερεζίν, ένα ιδιόμορφο γκέτο, στο οποίο τα πάντα φαίνονται να λειτουργούν «κανονικά». Επιστρέφοντας από το στρατόπεδο θα καταθέσουν τη μαρτυρία τους για τη σίτιση, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τη διαμονή των κρατουμένων.

 Η Theressienstadt είναι μια επιχείρηση ωραιοποίησης του εγκλήματος και προετοιμαζόταν επί ένα χρόνο για να κάνει τη θεαματική της «πρεμιέρα» ενώπιον του «κοινού» της στις 23 Ιουνίου το 1944. «Ο Φύρερ χαρίζει στους Εβραίους μια πόλη» ήταν ο τίτλος της ταινίας που γυρίστηκε στη συνέχεια από τους ναζί, με σχετικά πλάνα που εξαίρουν την γενναιοδωρία του Φύρερ απέναντι στους κρατούμενους.

Ο  Χουάν Μαγιόργκα γράφει ένα έργο απόλυτα σύγχρονο χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη τα παραπάνω γεγονότα: την επίσκεψη του εκπροσώπου του Ερυθρού Σταυρού, την παρουσία του γερμανού διοικητή του στρατοπέδου αλλά και του εβραίου που αναλαμβάνει να «σκηνοθετήσει» τους συμπατριώτες του. Παράλληλα στο έργο υπάρχει ένα πλήθος «ηθοποιών» που υποδύονται τους προκαθορισμένους ρόλους.

Δεν πρόκειται όμως για απλή ιστορική αναπαράσταση των γεγονότων. Η μνήμη του ολοκαυτώματος είναι πολύ ισχυρή, αλλά πιο ισχυρές είναι οι νύξεις στο σήμερα. Αυτό που μας αφορά σε αυτό το έργο δεν είναι τόσο η –έτσι κι αλλιώς συνταρακτική– ιστορία του ολοκαυτώματος, όσο το ζήτημα της κατασκευής του ψεύδους: Η σύλληψη ενός σχεδίου εξαπάτησης. Η τελειότητα του μηχανισμού. Η ευκολία ή η τάση του ανθρώπου να ενδίδει σε αυτό που φαίνεται κανονικό. Πώς εθελοτυφλούμε και γιατί; Επίσης, οι μορφές της εξέγερσης και της υποταγής. Και κυρίως τα όνειρα και οι εφιάλτες των ανθρώπων, τόσο αυτών που εξουσιάζουν όσο και των θυμάτων τους.

Χώρος και χρόνος: σύγχρονα, χρόνια μετά το ολοκαύτωμα. Σε ένα χώρο που τον ορίζουν οι ράγες των τρένων, το ρολόι του σταθμού και οι μνήμες των ηρώων. Σε αυτό το σύγχρονο σκηνικό –στρατόπεδο συγκέντρωσης– χρόνια μετά, έρχονται σταδιακά να προστεθούν τα στοιχεία που συνθέτουν το «θέατρο μέσα στο θέατρο», οι κούνιες, τα παιδικά παιχνίδια, τα μπαλόνια, το παγκάκι… Επιπλέον, στην παράσταση χρησιμοποιείται φωτογραφικό υλικό καθώς και κινηματογραφημένα πλάνα.

Έλενα Καρακούλη

Συντελεστές της παράστασης: Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ, Σκηνοθεσία: Έλενα Καρακούλη, Εικαστική σύλληψη και επιμέλεια: Εύα Νάθενα, Συνεργάτιδα σκηνογράφος-ενδυματολόγος: Εβελίνα Δαρζέντα, Επιμέλεια κίνησης: Φαίδρα Σούτου, Πρωτότυπη μουσική – Μουσική επιμέλεια: Violet Louise, Βίντεο: Άγγελος Παπαδόπουλος, Σχεδιασμός φωτισμών: Nίκος Βλασόπουλος, Μακιγιάζ: Κατερίνα Μιχαλούτσου, Φωτογραφίες παράστασης: Ελίνα Γιουνανλή / Δομνίκη Μητροπούλου, Βιντεοσκόπηση: Blæc Cinematography

Παίζουν οι ηθοποιοί: Νίκος Ψαρράς, Δημήτρης Παπανικολάου, Θανάσης Δήμου και η μικρή Έλλη Παπανικολάου

(Στο Θέατρο Τζένη Καρέζη το ρόλο του κοριτσιού έπαιξαν η Βερονίκη Στογιαννίδου και η Δανάη Hoffmann.)

Η παράσταση παίχτηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών, Πειραιώς 260 (από όπου και η παρούσα βιντεοσκόπηση), 7-10.6.2019 και στο Θέατρο Τζένη Καρέζη, από 7.10.2019 μέχρι 26.11.2019.