Δήλωση του Γαβριήλ Σακελλαρίδη, διευθυντή του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας για την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού σηματοδοτεί την 30η επέτειο από την υπογραφή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Όλα αυτά τα χρόνια, σε παγκόσμιο επίπεδο, τα παιδιά εξακολουθούν να αποτελούν τα πιο ευάλωτα θύματα παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η παιδική φτώχεια, η εμπλοκή τους σε ένοπλες συρράξεις, η παιδική εργασία και η δουλεία, το trafficking, η σεξουαλική εκμετάλλευση και η αποστέρηση βασικών κοινωνικών δικαιωμάτων, όπως η πρόσβαση στην εκπαίδευση και την υγεία, συνθέτουν ανά την υφήλιο μία εικόνα που τείνει να την συνηθίσουμε. Δεν πρέπει να τη συνηθίσουμε.

Στην Ελλάδα αντιμετωπίζουμε μία πρωτοφανή κρίση στα ανθρώπινα δικαιώματα των παιδιών, και αν ο πολιτισμός μίας χώρας κρίνεται από τον τρόπο που αντιμετωπίζει τα παιδιά στην επικράτεια της, τότε έχουμε σοβαρό πρόβλημα.

Περίπου 17.000 παιδιά που άφησαν τις πατρίδες τους, είτε μαζί με τις οικογένειές τους είτε χωρίς, αναζητώντας ασφάλεια και αξιοπρέπεια, βρίσκονται στους καταυλισμούς των νησιών του Αιγαίου σε άθλιες έως και απάνθρωπες συνθήκες, που δεν μπορεί καν να διανοηθεί κάποιος αν δεν το δει με τα μάτια του. Από αυτά τα 1.600 είναι ασυνόδευτα ανήλικα. Ο θάνατος ενός βρέφους 9 μηνών πριν λίγες μέρες στην Μόρια από αφυδάτωση συνδέεται άμεσα με τις βασικές ελλείψεις ειδών πρώτης ανάγκης. Ο θάνατος ενός αγοριού 5 χρονών τον Σεπτέμβριο στην Μόρια που χτυπήθηκε από φορτηγό ενώ έπαιζε με ένα χαρτόκουτο, επίσης σχετίζεται άμεσα με τις συνθήκες διαβίωσης. Στα νησιά μας, τα Κέντρα Υποδοχής είναι γεμάτα παγίδες θανάτου, ο οποίος παραμονεύει παντού και με κάθε τρόπο, κυρίως για τα παιδιά. Όσο συνεχίζεται αυτή η κατάσταση θα θρηνήσουμε αναπόφευκτα και νέα θύματα και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε.

Την ίδια στιγμή, η μοίρα που επιφυλάσσεται στα περίπου 5.000 ασυνόδευτα ανήλικα σε όλη την Ελλάδα σοκάρει. Πάνω από 200 παιδιά κρατούνται σε κλειστά κέντρα κράτησης υπό «καθεστώς προστατευτικής φύλαξης» επειδή οι αρχές δεν έχουν άλλους χώρους να τα «φιλοξενήσουν». Για πολλά από αυτά η «προστατευτική φύλαξη» αυτή διαρκεί για μήνες, συνιστώντας ουσιαστικά κράτηση, μόνο και μόνο επειδή είναι ασυνόδευτα ανήλικα. Κάτι τέτοιο είναι σε πλήρη παραβίαση του ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου για την κράτηση των παιδιών, που προβλέπει ότι η κράτηση των παιδιών μεταναστών/ριών θα έπρεπε να χρησιμοποιείται «αποκλειστικά ως έσχατη λύση» και «για το συντομότερο χρονικό διάστημα». Το πιο σοκαριστικό όμως είναι ότι 1.200 ασυνόδευτα παιδιά αγνοούνται, χαμένα στις μαύρες τρύπες του συστήματος εκτεθειμένα προφανώς σε σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλειά τους, περιπλανώμενα εκτός συστήματος.

Οι σημερινές εξαγγελίες της κυβέρνησης για το προσφυγικό ζήτημα με έμφαση στα κλειστά κέντρα, την κράτηση και την επιτήρηση των συνόρων προοιωνίζουν, εκτός των άλλων, μία πολύ αρνητική πραγματικότητα για τη ζωή χιλιάδων παιδιών στην Ελλάδα. Εξάλλου, πριν από λίγες βδομάδες, η ελληνική κυβέρνηση πέρασε μέσω νόμου, μία απαράδεκτη διάταξη με την οποία τα ασυνόδευτα ανήλικα άνω των 15 ετών (δηλαδή το 93% των ασυνόδευτων) θα υποβάλλονται και αυτά στην ταχύρρυθμη διαδικασία για τα αιτήματα ασύλου, εγκυμονώντας σημαντικούς κινδύνους για την ουσιαστική εξέταση του αιτήματός τους, ανοίγοντας τον δρόμο της απέλασής τους σε χώρες όπου η ζωή τους και η ασφάλεια τους τίθεται σε κίνδυνο. Η νομοθέτησή αυτή παραβιάζει τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, υπενθυμίζοντας ότι η ευαισθησία σε ρητορικό επίπεδο όταν ακολουθείται από τέτοιες πρωτοβουλίες, μοιάζει περισσότερο με υποκρισία.

Τα παιδιά έχουν ανάγκη περισσότερο από όλους την προστασία των δικαιωμάτων τους και είναι ευτύχημα ότι τελευταία χρόνια υπάρχει ένα πλήθος εκπαιδευτικών, ιατρικού προσωπικού και κοινωνικών λειτουργών που έχουν αφιερώσει τις ζωές του στο πεδίο για την στήριξη των παιδιών που βρίσκονται σε κίνδυνο. Δυστυχώς η απουσία επαρκούς θεσμικού πλαισίου και πολιτικής βούλησης δημιουργούν μία συνθήκη προσβλητική για την αξιοπρέπεια της κοινωνίας μας.

Ως Διεθνής Αμνηστία στην Ελλάδα παρακολουθούμε στενά το ζήτημα των ασυνόδευτων ανηλίκων ιδιαίτερα όσων βρίσκονται σε κράτηση και θα αναλάβουμε πρωτοβουλίες στο επόμενο διάστημα. Παράλληλα ο βασικός προσανατολισμός του εκπαιδευτικού μας προγράμματος στα ανθρώπινα δικαιώματα επιδιώκει την ενδυνάμωση των παιδιών σε σχέση με αυτά και τη συνολική ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση της κοινωνίας.