Τα βραβεία του 14ου ΦΠΚΑ
Τις 10 ταινίες του φετινού Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος του ΦΠΚΑ, έκριναν οι: Εύα Σαντζόρτζι (συγγραφέας, επιμελήτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια στο Φεστιβάλ της Βιέννης-Viennale), Ασημίνα Προέδρου (σεναριογράφος και σκηνοθέτρια) και Βαρδής Μαρινάκης (σεναριογράφος και σκηνοθέτης).
Το Μεγάλο Βραβείο (Grand Jury Prize) απονεμήθηκε στο Σημείο εξαφάνισης της ιρανής Bani Khoshnoudi.
Εκδιωγμένη από το Ιράν μετά την απαγόρευση μιας ταινίας της για το Πράσινο Κίνημα του 2009, η σκηνοθέτρια και εικαστικός Μπάνι Χοσνούντι στο Σημείο Εξαφάνισης σπάει τη μακρά σιωπή της οικογένειάς της γύρω από μια εξαφανισμένη ξαδέρφη της, που εκτελέστηκε στις εκκαθαρίσεις του 1988 στις πολιτικές φυλακές του Ιράν. Αντιμέτωπη με την αποξένωση και την απώλεια, χρησιμοποιεί θραύσματα –αρχειακό υλικό και εικόνες ημερολογιακού τύπου, που κινηματογραφούσε στο Ιράν– για να αναστοχαστεί πάνω στο συλλογικό ταμπού, στον φόβο που φίμωσε τον λαό της επί δεκαετίες και στο εκρηκτικό κύμα αντίστασης που εξακολουθεί να μεγαλώνει στην ιρανική κοινωνία σήμερα.
Με τα λόγια της κριτικής επιτροπής:
«Μια ταινία που συνυφαίνει το συλλογικό με το βαθιά προσωπικό, θέτοντας το διαχρονικό ερώτημα της ευθύνης του σκηνοθέτη απέναντι στην Ιστορία. Η ταινία συνθέτει κι ενσωματώνει διαφορετικά μέσα και υλικά, σε ένα αριστοτεχνικό, οπτικά συναρπαστικό έργο, όπου εικόνα, μοντάζ, αφηγητής και ένα τολμηρό ηχητικό τοπίο λειτουργούν αντιστικτικά, δημιουργώντας ένα αποτέλεσμα έντονα πολιτικό, ποιητικό και τρυφερό – μια βαθιά ακτιβιστική ταινία μέσα από μια αυθεντική και προσωπική ματιά».
Η εταιρεία AUTHORWAVE προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες post-production ύψους 7.000 ευρώ για την επόμενη ταινία της δημιουργού, ενώ η νικητήτρια εξασφαλίζει αυτόματα την διανομή μίας εβδομάδας της ταινίας του στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος.
Το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής (Special Jury Prize) απέσπασε η ταινία Με τον Χασάν στη Γάζα του παλαιστίνιου Kamal Aljafari. «Ένα ταξίδι σε μια βαθιά πληγωμένη και εξαντλημένη χώρα, ένα ταξίδι μέσα στον χρόνο, που ταυτόχρονα ξυπνά φαντάσματα και μνήμες. Ο σκηνοθέτης αποφασίζει συνειδητά να παρατηρήσει και ν’ ακούσει, δουλεύοντας το πρωτογενές υλικό με λεπτότητα και σεβασμό, ώστε να αναδείξει την εκφραστική του δύναμη, χωρίς να παρεμβαίνει υπερβολικά, και χωρίς να υπονομεύει την αυθεντικότητά του. Η χρήση των εργαλείων του κινηματογράφου είναι διακριτική, λεπτοδουλεμένη αλλά στιβαρή, προσθέτοντας διακριτικά μια επιπλέον διάσταση στην αρμονία εικόνας και ήχου της ταινίας».
Tέλος, τo Βραβείο Αρτιότερης Παραγωγής του ΕΚΚΟΜΕΔ κέρδισε η ταινία Σύντομο Καλοκαίρι της Nastia Korkia που διαδραματίζεται στη ρωσική ύπαιθρο. «Μια ταινία που μας μάγεψε μέσα από τις αντιθέσεις της. Η αντίθεση μιας τρυφερής ιστορίας, ειπωμένης με αυστηρή φόρμα, η αντίθεση μιας χώρας σε πόλεμο σε αντιδιαστολή με το βίωμα ενός ονειροπόλου κοριτσιού στο χωριό των παππούδων της, καθώς ο γάμος τους καταρρέει. Η αντίθεση μεταξύ της αφήγησης μικρών στιγμών με μεγάλα κάδρα – στατικές συνθέσεις μέσα στις οποίες ο θεατής ανακαλύπτει ψηλαφητά, στις παρυφές του κάδρου, σημαντικά γεγονότα. Μια σπάνια ισορροπία ανάμεσα στην ομορφιά και τον ρεαλισμό, ειπωμένη με αυθεντικότητα».
Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 3.000 Ευρώ, με τη γενναιόδωρη χορηγία του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας – Creative Greece.
ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΤΟΥ «REFRAMING IMAGES»
Στο διαγωνιστικό τμήμα «Reframing Images» που η Tαινιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζει και φέτος σε συνεργασία με την ARTWORKS, το Βραβείο ARTWORKS Καλύτερης Ταινίας (ARTWORKS Best Film Award) απονεμήθηκε στην ταινία Πρωινός Κύκλος της παλαιστίνιας εικαστικού και κινηματογραφίστριας Basma al-Sharif.
Σύμφωνα με την κριτική επιτροπή που απαρτίστηκε από τους SNF ARTWORKS Fellows Γιώργο Ζώη (σκηνοθέτης), Ζακλίν Λέντζου (σεναριογράφος και σκηνοθέτρια) και Θοδωρή Προδρομίδη (εικαστικός καλλιτέχνης), το βραβείο απονέμεται «σε μια ταινία που στοχάζεται πάνω στην περιπλάνηση ανάμεσα σε δύο κουλτούρες και δύο πλάνα. Μια ρυθμική κατάθεση που κινείται από τη γραφειοκρατική φόρμα στη συναισθηματική οικειότητα, η ταινία ανοίγει το βλέμμα μας μέσα από μια σκηνή βίαιου αποχωρισμού που διαρκώς κανονικοποιείται. Η απάντησή της είναι μια σύντομη αλλά ανεξέλεγκτη γιορτή πάνω στο συστηματικά καταπιεσμένο πένθος για τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη».
Το Βραβείο ARTWORKS Καλύτερης Ταινίας/ ARTWORKS Best Film Award, ύψους 5.000 ευρώ προσφέρεται με την ευγενική υποστήριξη της Katherine Embiricos, εκτελεστικής παραγωγού διεθνώς αναγνωρισμένων ντοκιμαντέρ, που προάγουν ρηξικέλευθες κινηματογραφικές προσεγγίσεις.
Ειδική Μνεία (Special Mention) κέρδισαν δύο ταινίες:
Η πρώτη μνεία πηγαίνει στο Slet 1988 της Marta Popivoda, «σε μια απολύτως αναγκαία ταινία, που κοιτά με τρυφερότητα πίσω στον χρόνο, ενώ ταυτόχρονα βρίσκεται στο εδώ και το τώρα, και με μελαγχολία, ευρυχωρία και χιούμορ πραγματεύεται τη διάλυση μιας χώρας μέσα από “ένα είδος σκοτεινής περφόρμανς με μια μπαλαρίνα ντυμένη στα λευκά”.
Τη δεύτερη μνεία κέρδισε η ταινία Το ορυχείο της Randa Maroufi «για τη φρέσκια κινηματογραφική αναπαράσταση των συνθηκών εργασίας, ζωής και συγκρούσεων μιας ομάδας ανθρακωρύχων, που παίζουν τους εαυτούς τους, σε ένα μαγικό σκηνογραφικό κατασκεύασμα ορυχείου ενός σύγχρονου Dogville».
Οι δύο ταινίες είναι διαθέσιμες online.
ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΤΗΣ ΠΕΚΚ
Το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας ΠΕΚΚ εγκαινιάζει τη συνεργασία του Φεστιβάλ με την Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου και απονέμεται σε ταινία του Διεθνούς Διαγωνιστικού τμήματος από τριμελή κριτική επιτροπή της Ένωσης.
Στην επιτροπή συμμετείχαν ο ιστορικός και κριτικός κινηματογράφου Δημήτρης Καλαντίδης και οι κριτικοί κινηματογράφου και αρθρογράφοι Χρήστος Σκυλλάκος και Θόδωρος Σούμας oι οποίοι απένειμαν το βραβείο στο Σύντομο Καλοκαίρι της Nastia Korkia, «για την ιδιαίτερη συνέπειά της στο ύφος, ένα ύφος που στηρίζει το περιεχόμενο της, δίνει βάρος στην αργή αφήγηση, με αναφορές στο slow cinema, σε εποχές που το γρήγορο content έχει γίνει ο κανόνας. Έντονα συναισθηματική και τρυφερή χωρίς καμιά ωστόσο επίκληση σε αυτό, εικαστική, κάνοντας χρήση του φωτός για να εκφράσει τον ρόλο της μνήμης αλλά και της αθωότητας μέσα από το βλέμμα του παιδιού, σε μια ανθρωπότητα που προετοιμάζεται όλο και περισσότερο να εισέλθει στις πιο άγριες καταστάσεις βαρβαρότητας: του πολέμου».
Ειδική Μνεία έδωσαν στην ταινία Απόδραση του Masao Adachi από την Ιαπωνία, «τιμώντας τον δημιουργό όπως και την κινηματογραφία μιας χώρας που δεν βρίσκεται στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού βλέμματος. Επιπλέον, εκτιμήσαμε σε αυτή του μικρού προϋπολογισμού και χειροποίητου ύφους ταινία, τη δυνατότητα και την ικανότητα του σκηνοθέτη και όλης της συντελεστικής ομάδας να προτείνει με θάρρος ένα ξεκάθαρο στρατευμένο και πολιτικό σινεμά μυθοπλασίας, σε εποχές που αυτού του είδους ο κινηματογράφος τίθεται στο περιθώριο. Η ταινία υπερασπίζεται το αρχικό της όραμα και τις πολιτικές προθέσεις του δημιουργού της μέχρι τέλους χωρίς να κάνει καθόλου εκπτώσεις στον στόχο της».
*Η απονομή βραβείων των δύο διαγωνιστικών τμημάτων του φεστιβάλ ολοκληρώθηκε με την πρώτη παρουσίαση στην Ελλάδα του φιλμ Kontinental ’25 (διανομή Cinobo), της νέας ταινίας του αγαπημένου και παλιού γνώρισμου του ΦΠΚΑ Ράντου Ζούντε ο οποίος παρευρέθηκε στην τελετή. Ο ανατρεπτικός Ρουμάνος δημιουργός τιμήθηκε με την Αργυρή Άρκτο Καλύτερου Σεναρίου στο φετινό Φεστιβάλ του Βερολίνου.
Κατά τη διάρκεια της βραδιάς των βραβείων προβλήθηκε τιμητικό βίντεο για τον εκλιπόντα Θόδωρο Αδαμόπουλο, επι δεκαετίες διευθυντή της ΤτΕ και τα τελευταία χρόνια πρόεδρο της Γενικής της Συνέλευσης, καθώς και βίντεο παρουσίασης του νέου επιτεύγματος του νεοσύστατου Εργαστηρίου Ψηφιακής Αποκατάστασης της Ταινιοθήκης που είναι η αποκατάσταση της εμβληματικής ταινίας του Γρηγόρη Γρηγορίου Πικρό Ψωμί
Την τελετή απονομής των βραβείων σκηνοθέτησε ο σκηνοθέτης-παραγωγός Σταύρος Στάγκος.
ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Το πρόγραμμα έως και τις 18 Δεκεμβρίου, περιλαμβάνει:
– τις δύο προβολές της ταινίας Δολοφονώντας τον Διάβολο, σε συνεργασία με την Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, το Αρχείο Ester Krumbachova και την Εθνική Ταινιοθήκη της Πράγας (ΤΕΤΑΡΤΗ 16-17/12, 9.15 μ.μ.). Προλογίζουν: Νάντια Αργυροπούλου, Blaise Kirschner.
-το αποκατεστημένο Πικρό Ψωμί (ΤΕΤΑΡΤΗ 17/12, 5 μ.μ.).
-Tην Κόψη του ξυραφιού από την αγαπημένη ενότητα «Αποκατεστημενες και υπέροχες» (ΤΕΤΑΡΤΗ 17/12, 7 μ.μ.).
-τα Φαντάσματα της Επανάστασης του Θάνου Αναστόπουλου (ΤΕΤΑΡΤΗ 17/12, 7.15). Παρουσία της παραγωγού Στέλλας Θεοδωράκη.
–τη νέα ταινία της Λουκρέσια Μαρτέλ Η γη μας (ντοκιμαντέρ) σε πρώτη προβολή (ΤΕΤΑΡΤΗ 17/12, 9 μ.μ.). Προλογίζει η Λήδα Γαλανού.
– το Singapore Sling του Νίκου Νικολαϊδη σε αποκατεστημένη 4K εκδοχή. Θα προηγηθεί η παρουσίαση του βιβλίου «Singapore Sling – Ο άνθρωπος που αγάπησε ένα πτώμα» (Eκδόσεις Restless Wind). (ΠΕΜΠΤΗ 18/12, 7.30 μ.μ.). Συντονίζει ο Λουκάς Κατσίκας