Αρχαίο Δράμα και Urbanism: Διεπιστημονικές και δια-καλλιτεχνικές προσεγγίσεις

«Δεν έχω την τόλμη να σε διώξω χωρίς γνώμη

της πόλης, προτού ρωτήσω αυτήν τι να κάνω»

(Οιδίπους επι Κολωνώ, Σοφοκλέους, μτφρ Δημ. Δημητριάδης)

Ο μύθος συνομιλεί με το παρόν, λειτουργώντας ως καλειδοσκόπιο. Ποια η σύγχρονη «πόλις»,  ποιες οι δυναμικές και οι συγκρούσεις της; Πώς νοηματοδοτούνται και συγκροτούνται οι κοινότητες & οι συλλογικές διαδικασίες της;

Κάθε εποχή, κάθε κοινωνία προβάλλει στο σώμα του Αρχαίου Δράματος τις δικές της αξίες, αγωνίες, ελπίδες, προβληματισμούς. Ξεκινώντας απ’ αυτή την αφετηρία, αναδεικνύονται σύγχρονες αναγνώσεις του Αρχαίου Δράματος  μέσα από τομείς που χαρακτηρίζουν την εποχή μας: αστικός χώρος, ψηφιακή κουλτούρα, υβριδική σύγχρονη τέχνη, φυσικές επιστήμες, κ.ο.κ.

Το Πρόγραμμα «Αρχαίο Δράμα: Διεπιστημονικές και Δια-καλλιτεχνικές Προσεγγίσεις» επιχειρώντας «παράδοξες» συνέργειες τεχνών και επιστήμης, στοχεύει να δυναμώσει και να εμπλουτίσει την σύγχρονη πρόσληψη του Αρχαίου Δράματος μέσα από τις παραστατικές τέχνες στον 21ο αιώνα. Έχει προταθεί προς ένταξη στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΑΤΤΙΚΗ 2014-2020» και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ελληνικό Δημόσιο. Με ορίζοντα τριετούς διάρκειας (2017-2019), εδράζεται πάνω στους ακόλουθους τρεις θεματικούς άξονες (ένα διαφορετικό ανά έτος):

• 2017: Urbanism (αστική κουλτούρα, αστική συμπεριφορά, αστικός σχεδιασμός, αστική ανάπλαση, χωρικός μετασχηματισμός)
• 2018: Ψηφιακή τεχνολογία – πληροφορική, και
• 2019: Φυσικές Επιστήμες

Οι θεματικοί αυτοί άξονες αναπτύσσονται  μέσα από τις εξής καλλιτεχνικές πρακτικές:

• παραστατικές τέχνες, (θέατρο και δραματουργία)
• οπτικοακουστικές τέχνες (νέα μέσα και ψηφιακή τεχνολογία
• εικαστικά

Με βάση τη θεματική κάθε χρονιάς, διοργανώνονται οι δράσεις:

• Η προετοιμασία και παρουσίαση μίας πρωτότυπης θεατρικής παραγωγής (3 παραστάσεις με ελεύθερη είσοδο για το κοινό)
• Σεμινάρια και εργαστήρια (με δωρεάν συμμετοχή, μετά από σχετική δήλωση)
• Διεθνές Forum (διήμερο, όπου συμμετέχουν ερευνητές και καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό – επίσης με ελεύθερη είσοδο )
• Έκθεση εικαστικών (με διάρκεια 15 ημερών και επίσης ελεύθερη είσοδο)

CONTESTED_CITIES Athens 2017

Το διεθνές δίκτυο Contested Cities έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, μετά το ταξίδι του σε αρκετές πόλεις της Ευρώπης και της Λατινικής Αμερικής. Η διοργάνωση Contested Cities Athens 2017 είναι ένα καινοτόμο επιστημονικό και καλλιτεχνικό πρόγραμμα, που επιχειρεί έναν συναρπαστικό διάλογο ανάμεσα στο Αρχαίο Δράμα και τις κριτικές σπουδές Αστικού Χώρου. Εστιάζοντας στην έννοια του εκτοπισμού (displacement), εμπνέει διεπιστημονικές ερμηνείες και γοητευτικές διασταυρώσεις ανάμεσα σε καταξιωμένους ερευνητές των σπουδών Αστικού Χώρου, καλλιτέχνες και θεωρητικούς του αρχαίου δράματος. Με αυτόν τον τρόπο, το Αρχαίο Δράμα μέσα από τις σύγχρονες αναπαραστάσεις και μεταμορφώσεις του, έρχεται σε διάδραση και επικοινωνία με τη σύγχρονη πόλη, με τις συγκρούσεις και τα διακυβεύματα εντός της.

Οι δράσεις διοργανώνονται από το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης από τις 15 έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2017 σε συνεργασία με ερευνητές (από το Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης και το Πανεπιστήμιο του Leeds) και καλλιτέχνες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι δράσεις, με ελεύθερη είσοδο, περιλαμβάνουν Σεμινάριο / Εργαστήρια, διεθνές Φόρουμ με ερευνητές και καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, μία πρωτότυπη θεατρική παραγωγή και Έκθεση Εικαστικών με τίτλο «Πόλις – ροές – εντάσεις – Ώσμωση».

1.  Σεμινάριο  και  Εργαστήρια

– Σεμινάριο τριών ενοτήτων που εξετάζει και αναπτύσσει μεταξύ άλλων τις έννοιες του τόπου, του εκτοπισμού, της εξουσίας, των κοινών. Οι εισηγητές ανοίγουν διάλογο για τους «εισβολείς» και τα κοινά στην πόλη, αναζητώντας εναλλακτικές και διεξόδους πέρα από τη νεοφιλελεύθερη αστικοποίηση. Σε κάθε ενότητα – συνεδρία του Σεμιναρίου ερευνητές των σπουδών Αστικού Χώρου από την Ισπανία και τη Μ. Βρετανία δίνουν διάλεξη, ενώ ακολουθεί παρουσίαση εκ μέρους θεωρητικού του Αρχαίου Ελληνικού Δράματος, με αναφορές στη φιλοσοφία και την κοινωνιολογία, καθώς και στην παραστασιογραφία και τη δραματουργική ανάλυση.

1η ενότητα: Τετάρτη, 20 Σεπτεμβρίου 2017, 18.30-20.30

Θεματική: Η απώλεια τόπου, οικείας και ταυτότητας

Εισηγητής: Michael Janoschka, Ακαδημαϊκός στο Πανεπιστήμιο του Leeds (συντονιστής του διεθνούς δικτύου Contested Cities

2η ενότητα: Παρασκευή, 22 Σεπτεμβρίου 2017, 18.30-20.30

Θεματική: Εξουσία και χώρος – μια ύπουλη αλληλεπίδραση

Εισηγήτρια: Γεωργία Αλεξανδρή, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια, Universidad Autónoma de Madrid

3η ενότητα: Δευτέρα, 25 Σεπτεμβρίου 2017, 18.30-20.30

Θεματική: Τα κοινά στην πόλη, διεκδικώντας χώρο από τους «εισβολείς»

Εισηγητής: Paul Routledge, Καθηγητής στη Σχολή Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου του Leeds

– Τρία καλλιτεχνικά Εργαστήρια που συσχετίζονται θεματικά και λειτουργικά με το σεμινάριο. Επιχειρούν να ενεργοποιήσουν στην πράξη τις θεωρητικές συζητήσεις για τον εκτοπισμό, τον «εξευγενισμό» και την έννοια των κοινών, μέσω παρεμβάσεων που αναπτύσσονται στο δημόσιο χώρο της Αθήνας και συλλογής πρωτότυπου οπτικοακουστικού υλικού από τους συμμετέχοντες. Τα εργαστήρια καθοδηγούνται από ερευνητές και καλλιτέχνες από τη Μ.Βρετανία, τη Γερμανία, την Ισπανία και την Πορτογαλία.

1ο Εργαστήριο: Πέμπτη, 21 Σεπτεμβρίου 2017, 18:00-21:00

Τίτλος: Εκτοπισμός

Διοργανωτής: Nicholas Salazar Sutil, Πανεπιστήμιο του Leeds

2ο Εργαστήριο: Σάββατο, 23 Σεπτεμβρίου 2017, 18:00 – 22:00

Τίτλος: Ο Δούρειος Ίππος

Διοργανωτής: Left Hand Rotation (Λισσαβόνα, Πορτογαλία)

3ο Εργαστήριο: Τρίτη, 26 Σεπτεμβρίου 2017, 18:00-22:00

Τίτλος: Ήχος στην πόλη

Διοργανωτής: Rouven Rech (Βερολίνο, Γερμανία)

Αναλυτικά το πρόγραμμα: http://www.mcf.gr/el/news/our/?nid=2226

Πληροφορίες για τις συμμετοχές – Προθεσμία υποβολής αιτήσεων: 4 Αυγούστου 2017

Στο Σεμινάριο και τα Εργαστήρια μπορούν να πάρουν μέρος, δωρεάν, μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές / σπουδαστές και ερευνητές παραστατικών τεχνών και σχολών καλών τεχνών, ανθρώπινης γεωγραφίας, κοινωνιολογίας, πολιτικής επιστήμης, σπουδών αστικού χώρου και αρχιτεκτονικής, καθώς επίσης και καλλιτέχνες των παραστατικών τεχνών και των νέων μέσων ήχου και εικόνας.

Για την υποβολή συμμετοχών: http://www.mcf.gr/el/news/our/?nid=2226

2. Διεθνές Φόρουμ, 23-24 Σεπτεμβρίου 2017, ώρες 11:00-16:00

Είσοδος: Ελεύθερη

Διήμερο διεθνές φόρουμ που επιχειρεί να εγκαινιάσει και να συστηματοποιήσει τους βασικούς άξονες του διαλόγου ανάμεσα στο Αρχαίο Δράμα και τις σπουδές Αστικού Χώρου, θέτοντας στο επίκεντρο έννοιες οικείες και στα δύο αντικείμενα. Ακαδημαϊκοί, ερευνητές και καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αναπτύσσουν κριτικές προσεγγίσεις, στη διατομή του προβληματισμού για την πόλη, τον χώρο, την κουλτούρα. Τα κοινά στην πόλη: συλλογικότητες και συναντήσεις, η αυτόνομη πόλη, ο δημόσιος χώρος και η πόλη, η παραγωγή και η πρόσβαση στην κουλτούρα, το θέατρο της αρχαίας πόλης και το θέαμα της μετα-νεωτερικής εποχής, το city branding και η εμπορευματοποίηση του παρελθόντος, ο πολιτισμός των ερειπίων, είναι μερικές από τις θεματικές που αναπτύσσονται. Με τα παραπάνω εργαλεία, μπαίνουν σε αμφισβήτηση οι ηγεμονικές αφηγήσεις για τη νεοφιλελεύθερη αστικοποίηση και αναπτύσσονται ριζοσπαστικές ιδέες για την αυτόνομη πόλη και τις πρακτικές συλλογικοποίησής της.

Το Φόρουμ απευθύνεται τόσο στο ευρύ κοινό όσο και σε όσους έχουν ειδικότερο ενδιαφέρον στο Αρχαίο Δράμα και στις σπουδές Αστικού χώρου.

3. Θεατρικές παραστάσεις, 28, 29, 30 Σεπτεμβρίου 2017, ώρα 21:00

Είσοδος: Ελεύθερη – απαραίτητη η κράτηση θέσεων

Μια παράσταση για τις σύγχρονες πόλεις και τα διακυβεύματα εντός τους. Μια διαδρομή στον εκτοπισμό, τους εκδιωγμένους, τους κυνηγημένους από την «οικεία» και τους ξένους σε κάθε άλλο τόπο. Πόλεμοι, καταστροφές, κοινωνικοί και πολιτικοί ανταγωνισμοί. Οι φιγούρες των Τρωάδων και ο θρήνος της Εκάβης, η ικεσία του Οιδίποδα, οι μαρτυρίες των προσφύγων της Μ. Ασίας, των πολιτικών εξόριστων του ελληνικού εμφυλίου, των κατοίκων του, υπό αναβάθμιση, κέντρου της Αθήνας. Μια σπονδυλωτή παράσταση, με αποσπάσματα από την αρχαία ελληνική τραγωδία και με αφηγήσεις προσωπικών ιστοριών που συλλέχθηκαν ειδικά για αυτή, υπό τη δραματουργική επεξεργασία του Γιώργου Ροδοσθένους, καθηγητή του Πανεπιστημίου του Leeds (Σχολή Παραστατικών Τεχνών και Πολιτιστικών Βιομηχανιών) και σε σκηνοθεσία της πρωτοποριακής ισπανικής ομάδας La Tristura, που καθιστούν το καθημερινό πολιτικό, και αντιστρόφως, θυμίζοντας πως η ιστορία δομείται από τα Υποκείμενα. Παράλληλα, η καλλιτεχνική κολεκτίβα Left Hand Rotation, δημιουργεί το σκηνικό χώρο της δράσης, με υλικό ήχου και εικόνας από τις παρεμβάσεις της στον δημόσιο χώρο της Αθήνας και άλλων πόλεων. Στην παράσταση συμπράττει η σκηνοθέτης και performer Maria Εscobar.

Το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης ευχαριστεί θερμά την Ομάδα Προφορικής Ιστορίας της Αθήνας (Ο.Π.Ι.Α.) και το Κέντρο Υποδοχής Αστέγων Δήμου Αθηναίων (Κ.Υ.Α.Δ.Α.) που παραχώρησαν ευγενικά το υλικό τους.

4. Εικαστική Έκθεση

«Πόλις – ροές – εντάσεις – Ώσμωση» / «Polis – flows – tensions – Osmosis»

14-30 Σεπτεμβρίου 2017, Εγκαίνια: 14 Σεπτεμβρίου 2017, 7:30μ.μ.

Είσοδος: Ελεύθερη

Η έκθεση «Πόλις – ροές – εντάσεις – Ώσμωση» αποτελείται από έργα (ζωγραφική, φωτογραφία, video art, εγκαταστάσεις) 29 δημιουργών που προσεγγίζουν και αναδεικνύουν στιγμές, παραμυθίες, σχέσεις, συγκρούσεις και ωσμώσεις, μεταξύ πληθυσμών, πολιτισμών, πολιτείας και πολίτη, ομάδων και ατόμων, ανθρώπου και φύσης, στη σύγχρονη πόλη. 

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες (με αλφαβητική σειρά): 

Κατερίνα Ασλανίδου, Κέλλυ Βαρδάκα, Στρατής Βογιατζής, Θαλασσινή Δούμα, Πωλίνα Ζιώγα, Μάρω Κουρή, Νατάσα Κοτσάμπαση, Αφροδίτη Κροντήρη (Ende Neu), Θέκλα Μαλάμου, Αντρέας Μαράτος, Νεκτάριος Μαρίνος, Ελένη Μουζακίτη, Κώστας Μπομπός,  Ισμήνη Μπονάτσου, Νίκος Παπαδημητρίου, Αφροδίτη Παπαδουλή,  Μαρία Πάστρα,  Μαρία Σεβαστάκη,  Άντζελα Σβορώνου,  Φοίβος Σοφικίτης,  Μαριλένα Σταφυλίδου,  Αλεξάνδρα Στραβοράβδη,  Sonke, «STΜTS (Σταμάτης Μήτσιος)», Δημήτρης Ταξής, Μάρθα Τσιάρα, Utonom (Utn), Νίκος Χριστοφάκης, Θοδωρής Χρυσικός.