Η Ουκρανία μετά τον θρίαμβο του κωμικού Ζελένσκι στις προεδρικές εκλογές
Ο θρίαμβος στις χθεσινές προεδρικές εκλογές στην Ουκρανία του νεοεισερχόμενου στην πολιτική σκηνή κωμικού ηθοποιού Βολοντίμιρ Ζελένσκι, μετά την συντριπτική του νίκη επί του απερχόμενου προέδρου Πέτρο Ποροσένκο, εγκαινιάζει μια νέα εποχή με πολλές αβεβαιότητες για τη χώρα αυτή που βρίσκεται στις πύλες της ΕΕ και σε εμπόλεμη κατάσταση.
Συγχαρητήρια μηνύματα άρχισαν να καταφτάνουν από τις ξένες πρωτεύουσες, με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να συγχαίρει τηλεφωνικώς τον νέο πρόεδρο της Ουκρανίας –μετά τη δημοσίευση των πρώτων εκτιμήσεων που επιβεβαιώθηκαν αμέσως από τα μερικά αποτελέσματα– και την Ρωσία να δηλώνει σήμερα μέσω του πρωθυπουργού της Ντμίτρι Μεντβέντεφ πως η Μόσχα έχει “μια ευκαιρία” να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Ουκρανία μετά την εκλογή του νέου ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Ο 41χρονος ηθοποιός εξασφάλισε 73,2% των ψήφων στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών έναντι 24,4% του αντιπάλου του, ανακοίνωσε η εκλογική επιτροπή μετά την καταμέτρηση του 85% των ψήφων.
Πέντε χρόνια μετά την φιλοδυτική εξέγερση του Μαϊντάν και την αιματηρή καταστολή της, οι Ουκρανοί αποφάσισαν άλλη μια φορά υπέρ της αλλαγής, αυτήν την φορά με εκλογές στις οποίες δεν έλειψαν τα φάουλ, αλλά εκτυλίχτηκαν σε ειρηνικές συνθήκες και με σεβασμό στους δημοκρατικούς κανόνες.
“Δεν θα σας εγκαταλείψω ποτέ!”, δήλωσε απευθυνόμενος στους Ουκρανούς ο νικητής προτού πει απευθυνόμενος σε “όλη τη χώρα της μετασοβιετικής εποχής”: “Κοιτάξτε μας! Όλα είναι δυνατά!”.
Διαφθορά και φτώχεια
Σε ένα νέο θεαματικό επεισόδιο του παγκόσμιου κύματος κατά των ελίτ, η παλίρροια που προκάλεσε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος υποσχέθηκε να “σπάσει το σύστημα” χωρίς να αποκλίνει από την φιλοδυτική πορεία της χώρας, δείχνει το μέγεθος της δυσαρέσκειας των Ουκρανών απέναντι στην πολιτική τους τάξη, της οποίας ο Ποροσένκο ήταν βετεράνος.
Στα 53 του, ο απερχόμενος πρόεδρος πλήρωσε το τίμημα των αδιάκοπων σκανδάλων διαφθοράς που μαστίζουν τη χώρα από την ανεξαρτησία της από την ΕΣΣΔ το 1991, των οικονομικών δυσκολιών μιας από τις πιο φτωχές χώρες της Ευρώπης και της ανικανότητάς του να δώσει ένα τέλος στην σύγκρουση που βυθίζει τη χώρα του στο πένθος.
Οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει ο νέος ηγέτης αυτής της πρώην σοβιετικής δημοκρατίας είναι τεράστιες, εξαιτίας μιας άνευ προηγουμένου κρίσης στην οποία έχει βυθιστεί μετά την ανεξαρτησία της. Η άνοδος στην εξουσία των φυλοδυτικών το 2014 ακολουθήθηκε από την προσάρτηση από την Μόσχα της ουκρανικής χερσονήσου της Κριμαίας και από έναν πόλεμο στο ανατολικό τμήμα της χώρας με τους φιλορώσους αυτονομιστές, από τον οποίο έχουν χάσει τη ζωή τους 13.000 άνθρωποι σε πέντε χρόνια.
Η κρίση αυτή συνέβαλε εξάλλου τα μέγιστα στις σημερινές σοβαρές εντάσεις που υπάρχουν μεταξύ της Ρωσίας και των Δυτικών, οι οποίοι προχώρησαν εξάλλου και στην αμοιβαία επιβολή κυρώσεων.
Οι πρόεδροι της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα ήταν οι πρώτοι που τηλεφώνησαν στον κωμικό για να τον συγχαρούν, ανακοίνωσαν αντίστοιχα η πρεσβευτής της Γαλλίας στην Ουκρανία και η πολωνική προεδρία.
“Θα είσαστε τώρα στην πραγματικότητα ένας Υπηρέτης του Λαού”, του έγραψε παράλληλα στο Twitter ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Τζέρεμι Χαντ αναφερόμενος στην τηλεοπτική σειρά στην οποία ο Ζελένσκι έπαιζε έναν Ουκρανό πρόεδρο.
Η αμερικανική πρεσβεία στο Κίεβο συνεχάρη επίσης τον Ζελένσκι, δηλώνοντας ότι θέλει “να συνεχιστεί μια ισχυρή σύμπραξη” μεταξύ των δύο χωρών, ενώ την ίδια ώρα ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι “ανυπομονεί να συνεχίσει τη συνεργασία” με το Κίεβο.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ εξέφρασε παράλληλα την ικανοποίησή του για την “ειρηνική αλλαγή εξουσίας” και δεσμεύτηκε για την συνέχιση της υποστήριξης του Κιέβου από την ΕΕ.
“Οι Ουκρανοί πολίτες ψήφισαν υπέρ της αλλαγής”, διαπίστωσε παράλληλα χθες ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών Γκριγκόρι Καράσιν, σημειώνοντας ότι “η νέα εξουσία θα πρέπει να συναισθανθεί και να υλοποιήσει τις ελπίδες των ψηφοφόρων”, σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Ria-Novosti, ενώ ο Ρώσος πρωθυπουργός Μεντβέντεφ “είδε” σήμερα στην εκλογή του Ζελένσκι “μια ευκαιρία” για την βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Επανέναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας
Στην πρώτη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά την νίκη του, ο Ζελένσκι είπε ότι θέλει να ξαναρχίσει την ειρηνευτική διαδικασία του Μινσκ και να “καταλήξει σε μια εκεχειρία”, αναφερόμενος στις συμφωνίες που υπεγράφησαν τον Φεβρουάριο του 2015 στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας υπό την αιγίδα του Κιέβου, της Μόσχας, του Παρισιού και του Βερολίνου.
Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος χαρακτήρισε επίσης “πρώτη προτεραιότητα” την επιστροφή στη χώρα τους “όλων των αιχμαλώτων”, κυρίως στρατιωτικών. Τον περσινό Νοέμβριο, η Ρωσία συνέλαβε, αφού άνοιξε πυρ, τρία ουκρανικά πολεμικά πλοία τα οποία έπλεαν ανοιχτά της Κριμαίας και τους 24 ναύτες που ήταν το πλήρωμά τους.
Αναγνωρίζοντας την ήττα του ο Ποροσένκο δεσμεύτηκε να “στηρίξει τον νέο πρόεδρο” κατά την περίοδο της μετάβασης. Ωστόσο προειδοποίησε: “Εγκαταλείπω τα καθήκοντά μου, αλλά θέλω να δηλώσω με σθεναρότητα: δεν εγκαταλείπω την πολιτική (…) Ο νέος πρόεδρος θα έχει μια ισχυρή, πολύ ισχυρή αντιπολίτευση”.
Μολονότι ο Ζελένσκι θα διαθέτει ως πρόεδρος ευρείες εξουσίες, κυρίως ως αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, το περιθώριο των ελιγμών που θα μπορεί να κάνει για να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα θα είναι πολύ περιορισμένο λόγω έλλειψης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Προς το παρόν εξάλλου δεν προβλέπεται διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών νωρίτερα από τις 27 Οκτωβρίου, γεγονός που προμηνύει την έναρξη μιας νέας φάσης πολιτικών αντιπαραθέσεων.
Ο Ποροσένκο πιστώνεται από τους υποστηρικτές του την προσέγγιση της Ουκρανίας με την Δύση, την ανασυγκρότηση του στρατού και την αποφυγή μιας χρεοκοπίας της χώρας του. Ωστόσο, υπό την προεδρία του, κανένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος δεν καταδικάστηκε για διαφθορά και η ειρηνευτική διαδικασία φαινόταν ότι είχε περιέλθει σε αδιέξοδο.