Μια μικρή κατοικία στην Κύθνο ακολούθησε όλες τις κατασκευαστικές τεχνικές του παραδοσιακού «κελιού», που ήταν η κατοικία των βοσκών στο νησί. Η πέτρινη κατοικία που είχε σχεδόν κατεδαφιστεί, ανασχεδιάστηκε και ανακατασκευάστηκε έτσι ώστε να παρέχει δύο επιπλέον χώρους διαμονής.
Σημαντικά αρχιτεκτονικά στοιχεία της κατοικίας διατηρήθηκαν από το γραφείο Polisgram Architects, όπως το παλιό τζάκι και οι θυρίδες σε κάποιους τοίχους. Επίσης αποτυπώθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν εκ νέου κάποιες από τις μεγάλες πέτρες στο αυθεντικό τους σχήμα, «δημιουργώντας έτσι μια μοναδική υφή που προσομοιάζει την αίσθηση σπηλαίου που είχε το παλιό κελί. Ταυτόχρονα, η τοπική παραδοσιακή τεχνική δόμησης με ξερολιθιά συνδυάστηκε με άλλα παραδοσιακά στοιχεία όπως η τσιμεντοκονία, το φυσικό ξύλο και οι πέτρινες πλάκες, δοσμένα όμως με ένα λιτό και σύγχρονο σχεδιασμό», περιγράφει το γραφείο.
Το δάπεδο της κατοικίας ενσωματώνει γεωμετρικά σχήματα βάσει σχεδιασμού, δίνοντας έτσι μία διαφορετική και ανάλαφρη οπτική. Το φυσικό ξύλο αποτελεί ένα δυναμικό στοιχείο στον εσωτερικό χώρο, δίνοντας χρώμα και συνέχεια στους όγκους. Τα δύο υπνοδωμάτια έχουν πρόσβαση σε ανεξάρτητους εξωτερικούς χώρους και τα παράθυρα προσανατολίζονται βορειοδυτικά προς τη θέα στη θάλασσα.
Το «κελί», η κάποτε κατοικία βοσκών στο νησί
Η εξωτερική διαμόρφωση αναπτύσσεται σε επίπεδα, με αναφορές στις παραδοσιακές πεζούλες των κυκλαδίτικων νησιών, παραλαμβάνοντας έτσι την κλίση του εδάφους. Ο υπαίθριος χώρος του πίσω δωματίου έχει διαμορφωθεί εν είδη βραχώδη κήπου με παρτέρια μυρωδικών ενσωματωμένα στις πεζούλες.
Ο εξωτερικός χώρος του μπροστά δωματίου αναπτύσσεται με την λογική μιας υπερυψωμένης εξέδρας αφήνοντας απερίσπαστη την θέαση προς το Αιγαίο και τα γειτονικά νησιά. «Ο βασικός χειρισμός του σχεδιασμού ήταν να διατηρηθεί η ιστορική ταυτότητα του κελιού, δοσμένη όμως μέσα από μια σύγχρονη και λιτή δυναμική στον χώρο, κάνοντας χρήση αντιθέσεων υλικών και εναλλακτικών τοπικών τεχνοτροπιών», εξηγούν οι ιδρύτριες του γραφείου, Λουίζα Βαρελίδη και Στέλλα Παπάζογλου.
Ένα ακόμα όμορφο σπίτι στο νησί, η εξοχική κατοικία στην περιοχή Γαλατάς στο χωριό Δρυοπίδα χωρίζεται σε δύο επίπεδα και χτίστηκε την δεκαετία του 1890. Ανακαινίστηκε πλήρως το 2017 από το Polisgram Architects ώστε να μετατραπεί σε μία σύγχρονη εξοχική κατοικία.
Εξοχική κατοικία στην περιοχή Γαλατάς, στο χωριό Δρυοπίδα της Κύθνου
Βασική επιδίωξη ήταν να διατηρηθούν και να αναδειχθούν όλα τα παραδοσιακά στοιχεία του κτίσματος. Εσωτερικά η κατοικία καταφέρνει να συνδυάσει την τοπική αρχιτεκτονική με τον σύγχρονο σχεδιασμό, τόσο σε επίπεδο κάτοψης όσο και στην χρήση υλικών. «Οι χρωματισμοί την παλιών πλακιδίων δαπέδου που διατηρήθηκαν και τα πράσινα παραθυρόφυλλα, αναμιγνύονται με το φυσικό ξύλο, τις λεπτομέρειες πέτρας και τις γκρι αποχρώσεις της τσιμεντοκονίας, δημιουργώντας έτσι μία διάχυτη απλότητα η οποία τονίζεται μέσα από το φυσικό αλλά και τεχνητό φωτισμό του χώρου».
Η κάτοψη της κατοικίας χαρακτηρίζεται από εξωστρέφεια «και αυτό γίνεται ιδιαίτερα εμφανές στον χειρισμό του αιθρίου, το οποίο συνιστά τον βασικό χώρο συνάθροισης αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και μία άμεση συσχέτιση του “μέσα” με το “έξω”».
Το αίθριο λειτουργεί σαν ένα κέλυφος, προστατευμένο από τον ήλιο και τους ισχυρούς κυκλαδίτικους ανέμους προσφέροντας ταυτόχρονα πολλαπλές θεάσεις. «Η ευελιξία ήταν πολύ σημαντική έννοια στον σχεδιασμό αυτής της παραθεριστικής κατοικίας. Διαθέτοντας μεγάλο ύψος στο επίπεδο του ισογείου δημιουργείται η δυνατότητα εσωτερικού εξώστη ο οποίος έχει πολλαπλή λειτουργία και παρέχει οπτικές συσχετίσεις τόσο με το ισόγειο αλλά και με το αίθριο».
Η κατοικία είναι σχεδιασμένη κυρίως με κτιστά έπιπλα και ειδικές κατασκευές έτσι ώστε να αξιοποιηθεί στο μέγιστο ο διαθέσιμος χώρος αλλά και να τονιστεί η κυκλαδίτικη αισθητική. Η εξωτερική πρόσοψη έχει διατηρηθεί πλήρως και τα μοναδικά ακροκέραμα της στέγης – μισά αρσενικά, μισά θηλυκά – αποσπάστηκαν και επανατοποθετήθηκαν στην ακριβή τους θέση.
Το αρχιτεκτονικό γραφείο Polisgram Architects, ιδρύθηκε το 2016 από την Λουίζα Βαρελίδη και την Στέλλα Παπάζογλου. Εδρεύει τόσο στην Αθήνα όσο και στην Θεσσαλονίκη, έχοντας επίσης έντονη δραστηριότητα στα νησιά των Κυκλάδων. Έχουν ένα ευρύ φάσμα σχεδιασμού και κατασκευής διατηρώντας άρρηκτη την σχέση ανάμεσα στα δύο.
Πιστεύουν στην αυθεντικότητα της αρχιτεκτονικής, «η οποία επιτυγχάνεται μέσα από μοναδικούς τρόπους παραγωγής της. Κάθε έργο έχει σαν στόχο την δημιουργία μιας ιδιαίτερης αισθητικής μέσα από την σύζευξη της τοπικής τεχνογνωσίας με σύγχρονα υλικά και τεχνολογίες».
