Ο μικρός Νικόλας σε νέες περιπέτειες: ένας θησαυρός με το αξεπέραστο χιούμορ του δημιουργού του Αστερίξ

«Από τότε που με θυμάμαι, ήθελα να γίνω χιουμορίστας. Επιθυμούσα να κάνω τον κόσμο να γελάει, αλλά δεν ήξερα από πού να αρχίσω. Στο βάθος, όμως, έψαχνα έναν τρόπο για να απευθυνθώ στο κοινό. Έτσι, ξεκίνησα να ασχολούμαι με τα κόμικς και αργότερα με τη συγγραφή ιστοριών» είχε πει, χαρακτηριστικά, σε συνέντευξή του ο Ρενέ Γκοσιννύ (1926 -1977). Πρόκειται για τον ανεπανάληπτο σεναριογράφο που βρίσκεται πίσω από τον Αστερίξ, τον Λούκυ Λουκ, τον Ιζνογκούντ, τον Ούμπα-Πα, τον Μικρό Νικόλα – με άλλα λόγια, τον άνθρωπο που έμελλε να προσδώσει βάθος, κύρος, φαντασία και δυναμική στα σύγχρονα ευρωπαϊκά κόμικς, και όχι μόνο.

«Κάποιος που προκαλεί γέλιο μόνο στον εαυτό του είναι είτε ηλίθιος, είτε πρωτοπόρος. Κάποιος που προκαλεί γέλιο σε μια ομάδα ανθρώπων, είναι ένας κύριος που χαίρεσαι να προσκαλείς. Αλλά εκείνος που έχει την τύχη να προκαλεί γέλιο σε πολλούς ανθρώπους, είναι ένας επαγγελματίας» λέει ο Γκοσιννύ για να καταλήξει: «Και δύσκολα μπορείς να βρεις πιο ευχάριστο επάγγελμα». Είναι προφανές ότι περιαυτολογούσε.

Αν και θα μπορούσε -εκ των υστέρων- να πει κανείς ότι πριν από αυτόν δύσκολα έβρισκες -ούτως ή άλλως- ένα τέτοιο επάγγελμα, γιατί απλούστατα… δεν υπήρχε. Πάντως, για να γίνει ένας πραγματικά πετυχημένος -σε παγκόσμια κλίμακα- σεναριογράφος για κόμικς, με ιδέες πρωτοποριακές και ένα χιούμορ πολυεπίπεδο, διαβρωτικό, οξυδερκές και διαπεραστικό, πέρασε μέσα από καταστάσεις ιδιαίτερα αποθαρρυντικές.

Ο Ρενέ Γκοσιννύ γεννήθηκε στη Γαλλία και μετακόμισε με τους γονείς του, το 1928, στην Αργεντινή, όπου και έμεινε μέχρι το 1945. Ένας θείος του, ωστόσο, που ζούσε στην Αμερική τον ενθάρρυνε να πάει να βρει την τύχη του στη «χώρα των ευκαιριών». Αργότερα, θα συνοψίσει: «Ήμουν τρομοκρατημένος από το αμερικάνικο σύστημα. Ένα σύστημα στο οποίο μόλις πέσουν λίγο οι αποδοχές σου, είσαι αναγκασμένος να αλλάξεις σπίτι, αυτοκίνητο, ζωή και ασφαλώς γυναίκα!».

Τελικά, θα υποχρεωθεί από τις περιστάσεις να επιστρέψει στη μεταπολεμική Γαλλία και να κάνει τη στρατιωτική του θητεία, αλλά μετά επανέρχεται για λίγο στη Νέα Υόρκη όπου κάνει τον κειμενογράφο στη διαφήμιση. Ωστόσο, η κλίση του ήταν αλλού. Το εκπληκτικό με όλα τα κόμικς που συνδημιούργησε, είναι ότι διέθεταν μία εντελώς διαφορετική λειτουργία – τόσο σε επίπεδο αφήγησης, όσο και κωμικής φιλοσοφίας.

Το κάθε ένα από τα πασίγνωστα, διαχρονικά -πια- κόμικς που συνέλαβε και διαμόρφωσε, είχε τη δική του προσωπικότητα – μία ικανή ένδειξη του πολυδιάστατου ταλέντου που διέθετε ο Γκοσιννύ. Ο Αστερίξ βασιζόταν περισσότερο στα λογοπαίγνια, στις αναχρονιστικές αναφορές στη σημερινή εποχή και στη χιουμοριστική περιπέτεια και δεν έχει τίποτα το κοινό με τον Λούκυ Λουκ που αναδείκνυε του χιούμορ του παραδοσιακού γουέστερν, βάζοντας αστεία σε κλασικές ιστορίες της Άγριας Δύσης. Απ’ την άλλη, ο Ιζνογκούντ τοποθετείται στην αρχαία Περσία των Αραβικών Νυχτών: Εδώ, ο τόνος είναι σχεδόν αποκλειστικά προφορικός και η όλη προσέγγιση δεν μοιάζει στο ελάχιστο με τα άλλα δύο.

Όσο για τον Μικρό Νικόλα, ένα ιδιαίτερο έργο στην καλλιτεχνική διαδρομή του Γκοσιννύ, είναι ένα μικρό αγόρι που σχολιάζει με μια αφοπλιστική αμεσότητα και ευγένεια τις διάφορες περιπέτειες της καθημερινής του ζωής – ένα εγχείρημα που χαρακτηρίζεται από λεπτό χιούμορ και μία συγκινητική τρυφερότητα απέναντι στην παιδική ηλικία.

Η παρούσα έκδοση με τίτλο «Ο μικρός Νικόλας σε νέες περιπέτειες», είναι ένας πραγματικός θησαυρός από ογδόντα περιπέτειες με το αξεπέραστο χιούμορ του Ρενέ Γκοσιννύ και τα εξαιρετικά, ιδιοφυή σκίτσα του Ζαν-Ζακ Σενπέ. Οι δυο τους δημιούργησαν τον μικρό αυτό ήρωα και την παρέα του στη δεκαετία του εξήντα. Και όπως είναι φυσικό, ο Νικόλας, ο Αλσέστ, ο Ανιάν, ο Μεξάν, ο Κλοτέρ, ο Εντ, οι γονείς τους, οι συγγενείς, οι γείτονες και οι δάσκαλοί τους κινούνται στο πλαίσιο της γαλλικής μικροαστικής και μεσοαστικής κοινωνίας, εκείνης της εποχής.

Για αυτούς, η απόκτηση ενός τηλεφώνου ή μιας τηλεόρασης αποτελεί ένα μικρό θαύμα, τα πρώτα πολυκαταστήματα ανοίγουν τις πόρτες τους και ξεμυαλίζουν τις μαμάδες, οι γυναίκες επιχειρηματολογούν για να πείσουν τους συζύγους τους ότι πρέπει να πάρουν δίπλωμα οδήγησης. Και οι δάσκαλοι στα σχολεία, βάζουν τους μαθητές τιμωρία όρθιους στην αυλή, με το πρόσωπο στον τοίχο!

Το σίγουρο είναι ότι το βιβλίο αυτό αποτελεί τη συμπύκνωση όλων των -ανομολόγητων και μη- παιδικών φαντασιώσεων που ο Μικρός Νικόλας και η παρέα του τις έκανε πραγματικότητα: κοπάνες, τρελές φάρσες, περιπέτειες, αλλά και μια συγκινητική αθωότητα και ξενοιασιά, σε μια εποχή όπου τα παιδιά έπαιζαν – κυρίως – στον δρόμο και έφτιαχναν κόσμους με τη φαντασία τους. Όσο για την τρυφερή, καθαρή και ευαίσθητη ματιά των παιδιών, καταγράφεται μοναδικά από τους δύο δημιουργούς – ανεξίτηλα, διαχρονικά.

Και όλα αυτά με χιούμορ, ζεστασιά, δράση και μία σειρά από ακαταμάχητους χαρακτήρες. Ένα συναρπαστικό βιβλίο που αποθεώνει την παιδική φιλία, ανεμελιά, περιπέτεια, φαντασία και ελευθερία – ή αλλιώς, ένα κλασικό, σύγχρονο «έπος» της ευτυχισμένης παιδικής ηλικίας…

Ρενέ Γκοσιννύ & Ζαν-Ζακ Σενπέ
«Ο μικρός Νικόλας σε νέες περιπέτειες»
Μετάφραση: Μελίνα Καρακώστα
Εκδόσεις: Πατάκη
Σελίδες: 669

Βιβλία Στη Βιτρίνα

Βερολίνο, 1929. Στη βερολινέζικη αστυνομική αργκό, «βρεγμένο ψάρι» σημαίνει «ανεξιχνίαστη υπόθεση». Ο φιλόδοξος αστυνόμος Γκέρεον Ρατ μόλις έχει έρθει στο Βερολίνο και βρίσκεται αντιμέτωπος με μια μεγαλούπολη σε έκσταση, γεμάτη πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές. Ένας νεκρός που δεν μπορεί να ταυτοποιηθεί και φέρει ίχνη απάνθρωπων βασανιστηρίων παραμένει αίνιγμα για το Εγκληματολογικό της Αστυνομίας. Στον Ρατ πετάνε το «βρεγμένο ψάρι» και σύντομα η έρευνά του τον οδηγεί σε μια ομάδα εξόριστων Σοβιετικών αντιφρονούντων που έχουν πολύ χρυσό προκειμένου να αγοράσουν πολλά όπλα. Ο Ρατ, ζαλισμένος από τους ρυθμούς της υπόθεσης, εισέρχεται σε κύκλους παραστρατιωτικών και παρασύρεται στη δίνη των δολοπλοκιών του Μεσοπολέμου. Οι κομμουνιστικές κινητοποιήσεις έρχονται σε σύγκρουση με τη ραγδαία άνοδο του ναζισμού και όλα συνθέτουν ένα βερολινέζικο ντελιριακό πάνθεον χαρακτήρων οι οποίοι θα γίνουν μάρτυρες της αρχής του τέλους της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Αυτό είναι το πρώτο βιβλίο με ήρωα τον αστυνόμο Γκέρεον Ρατ, πάνω στο οποίο έχει βασιστεί η δημοφιλής τηλεοπτική σειρά Babylon Berlin.

Μάιος, 1967. Η Νινέτα Σάνδη επιστρέφει από το Παρίσι στην Αλεξάνδρεια. Είναι σαράντα τεσσάρων ετών. Έξι χρόνια μετά τις εθνικοποιήσεις του Νάσερ, η πόλη έχει περιέλθει σχεδόν εξ ολοκλήρου στα χέρια των Αράβων και ελάχιστα θυμίζει την Αλεξάνδρεια όπου μεγάλωσε. Ο μόνος από την οικογένειά της που βρίσκεται εκεί είναι ο εξάδελφός της Αριστείδης ενώ η πατρική περιουσία της έχει αφανιστεί.
Η Νινέτα επιδιώκει να πάρει πίσω την έπαυλη των γονιών της. Πάνω απ’ όλα, όμως, η Νινέτα θέλει να βιώσει τον έρωτα με την ίδια ένταση που την είχε κυριεύσει στη νεότητά της. Οράν, Αλγέρι, Βηρυτός, Κάιρο, Παρίσι και Αλεξάνδρεια γίνονται οι τόποι δράσης των ηρώων του μυθιστορήματος, από το 1936 έως το 1961, το καλοκαίρι των εθνικοποιήσεων και του ολοκληρωτικού ξεριζωμού της ελληνικής παροικίας από την Αίγυπτο.

Στα γραφεία του πλουσιότερου ποδοσφαιρικού συλλόγου όλου του κόσμου φτάνει μια ανώνυμη επιστολή. Κάποιοι απειλούν ότι θα δολοφονηθεί ο σέντερ φορ Τζακ Μόρτιμερ που υπέγραψε πρόσφατα συμβόλαιο με την ομάδα. Οι επικεφαλής του συλλόγου αναθέτουν στον ντετέκτιβ Πέπε Καρβάλιο τις έρευνες, αλλά τον παρουσιάζουν ως ψυχολόγο της ομάδας ώστε να μπορεί να κινείται άνετα μέσα στον κόσμο του αθλητισμού δίχως να κινήσει τις υποψίες του Τύπου. Τα ίχνη οδηγούν σε μια υπόθεση κερδοσκοπίας με τις τιμές των οικοπέδων, όπου εμπλέκονται ο πρόεδρος ενός συνοικιακού ποδοσφαιρικού συλλόγου στην περιφέρεια της Βαρκελώνης και εν αγνοία του ο σέντερ φορ της ομάδας, μια παλιά δόξα που έχει ξεπέσει. Όλες αυτές οι συμπτώσεις περιπλέκουν ακόμα περισσότερο τις έρευνες για τον εντοπισμό του εμπνευστή των απειλητικών επιστολών. Ποδόσφαιρο – θεμιτή και αθέμιτη οικοδομική δραστηριότητα σε μια Βαρκελώνη που ετοιμάζεται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Κωνσταντινούπολη, 27 Δεκεμβρίου 537, ημέρα των εγκαινίων της Μεγάλης Εκκλησίας. Ο Ιωάννης, στενός συνεργάτης των αρχιτεκτόνων της, βρίσκεται δολοφονημένος. Όλες οι ενδείξεις οδηγούν στη Θεανώ, πρώην σπουδάστρια στην Ακαδημία του Πλάτωνος και στενή φίλη του θύματος. Ο Ευτόκιος, ένας άνθρωπος που έχει αφιερώσει τη ζωή του στη συγκέντρωση και διάσωση των έργων του Αρχιμήδη, αναλαμβάνει να εξιχνιάσει την υπόθεση: είναι πράγματι ένοχη η νεαρή μαθηματικός ή μήπως έχει πέσει θύμα μιας καλοστημένης συνωμοσίας; Ιστορικά πρόσωπα, όπως η Θεοδώρα και ο Ιουστινιανός, και μυθοπλαστικοί ήρωες συναντιούνται και αλληλεπιδρούν για να ζωντανέψουν το κλίμα της μετάβασης από την Ύστερη Αρχαιότητα στον πρώτο βυζαντινό χρυσό αιώνα. Και ο μύθος εκτυλίσσεται μέσα από σκάνδαλα, καταχρήσεις, μισαλλοδοξία και, κυρίως, μέσα από την αιώνια πάλη για εξουσία.