Letters from Greece: Η όψη της πραγματικής Ελλάδας

Το Letters from Greece είναι μια συλλογή 11 δοκιμιο-δημοσιογραφικών κειμένων στα αγγλικά που κυκλοφορεί στον ψηφιακό εκδοτικό οίκο, The Pigeonhole. Τα κείμενα πραγματεύονται τη ζωή στην Ελλάδα του σήμερα μέσα από διαφορετικές πτυχές της καθημερινότητας, από τον έρωτα, τη γραφειοκρατία και τη μητρότητα μέχρι το σέρφινγκ και τη σύγχρονη τέχνη. Στο εγχείρημα συμμετέχουν πολλοί: η Ειρήνη Βουρλούμη, ο Θοδωρής Γεωργακόπουλος, η Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, η Άντζελα Δημητρακάκη, η Κατερίνα Έσσλιν, ο Δημήτρης Καραΐσκος, η Μαρία Θάλεια Καρρά, η Στέλλα Κάσδαγλη, ο James Angelos, η Miriam Frank, η Rachel Howard και ο Peter Papathanasiou υπό την επιμέλεια της Ευαγγελίας Αυλωνίτη που εργάζεται ως ατζέντης στο χώρο του βιβλίου. 

Η ιδέα γεννήθηκε τον Ιούλιο του 2015, λίγες μέρες μετά την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος. «Είχαν επιβληθεί τα capital controls, η αγορά του βιβλίου είχε παγώσει και μη μπορώντας να κάνω τη δουλειά μου ως λογοτεχνική ατζέντης θέλησα να δράσω ενάντια στο αρνητικό κλίμα και τον πεσιμισμό των ημερών συνεχίζοντας να δουλεύω και να δημιουργώ κάνοντας ταυτόχρονα κάτι καλό για την Ελλάδα. Είχα διαβάσει για το Pigeonhole στην εφημερίδα Guardian και είχα παρακολουθήσει με ενδιαφέρον τις ψηφιακές ανθολογίες τους, Letters from Africa και Letters from Berlin, οπότε έγραψα ένα mail στους εκδότες προτείνοντας τους τα Letters from Greece. Εκείνοι συμφώνησαν αμέσως και μέσα στο ζοφερό κλίμα της εποχής άρχισα να ψάχνω παθιασμένα συγγραφείς, δημοσιογράφους και φωτογράφους για το εγχείρημα.»

H Ευαγγελία Αυλωνίτη ως curator της συλλογής επέλεξε τον Pigeonhole, έναν εκδοτικό οίκο του εξωτερικού αφού οι συνθήκες εδώ δεν τις επέτρεπαν να κάνει την δουλειά της αλλά και λόγω του ότι το 50% της δουλειάς της ως ατζέντης είναι να προωθεί την ελληνική λογοτεχνία στο εξωτερικό. «Σκέφτηκα, πώς μπορώ να συνδυάσω και τα δύο; Πώς μπορώ να συνεχίσω να δουλεύω, να είμαι δημιουργική και να παραμείνω πιστή στο όραμά μου ενώ όλα γύρω μου καταρρέουν; Ταυτόχρονα διαβάζοντας τον ξένο τύπο συνειδητοποιούσα πως ήταν ελάχιστα τα δημοσιεύματα που αποτύπωναν επαρκώς την πολυσύνθετη πραγματικότητά μας εκείνη την περίοδο. Εκ των πραγμάτων δεν μπορείς να αποδώσεις την αλήθεια μιας ολόκληρης χώρας σε ένα δημοσιογραφικό άρθρο αρνητικής επικαιρότητας. Ήθελα λοιπόν μέσα απ’ τη δουλειά μου να βοηθήσω να σπάσει η μονοδιάστατη απεικόνιση της Ελλάδας ως το κακό παιδί της Ευρώπης στο χείλος της καταστροφής προβάλλοντας και άλλες εικόνες της ελληνικής πραγματικότητας. Η επιλογή εκδοτικού οίκου του εξωτερικού επομένως ήταν αναπόφευκτη.»

Τα θέματα του, όπως η εργασία, η τέχνη, ο έρωτας και η μητρότητα προέκυψαν φυσικά ως θεμελιώδη κομμάτια της ανθρώπινης ύπαρξης. Κάποια άλλα πιο ειδικά, όπως για παράδειγμα η ζωή στη βόρεια Ελλάδα και το σέρφινγκ στην Τήνο, προήλθαν μέσα από συζητήσεις με τους ανθρώπους που προσέγγισε για να συμμετάσχουν στην συλλογή.«Πρέπει να μιλήσουμε για το πώς ζούμε στην Ελλάδα σήμερα για να κατανοήσουμε καλύτερα αυτό που μας συμβαίνει. Γιατί αν δεν μιλήσουμε εμείς οι ίδιοι για το πώς ζούμε στην Ελλάδα σήμερα η εικόνα της πραγματικότητάς μας θα παραμένει επικίνδυνα μονοδιάστατη εντός και εκτός της χώρας.» Τους μήνες που πέρασαν η Ελλάδα ήταν πρωτοσέλιδο παγκοσμίως και απασχόλησε ακόμη και εκείνους που δεν ήξεραν που βρίσκεται η χώρα στο χάρτη. Τώρα που η διεθνής επικαιρότητα προχώρησε σε άλλα θέματα ελάχιστοι πια ενδιαφέρονται για το πώς ζούμε στην Ελλάδα. «Τολμώ να πω ότι το θέμα Ελλάδα έχει πια κουράσει στο εξωτερικό. Το κακό όμως έχει γίνει. Στο μυαλό των περισσότερων η Ελλάδα είναι μια διεφθαρμένη χώρα με άχρηστους πολιτικούς και κακούς πολίτες που δεν πληρώνουν τους φόρους τους. Σαφώς εμείς βοηθήσαμε να δημιουργηθεί αυτό το στερεότυπο αλλά το πρόβλημα με τα στερεότυπα, όπως λέει και η Νιγηριανή συγγραφέας, Chimananda Ngozi Adichie, δεν είναι ότι είναι αναληθή αλλά ότι είναι ατελή. Τα στερεότυπα προβιβάζουν ένα συγκεκριμένο αφήγημα στο ρόλο του ενός και μοναδικού. Υπάρχουν, όμως, πολλαπλά αφηγήματα στην Ελλάδα του σήμερα και κάποια απ’ αυτά φιλοδοξεί να αναδείξει το Letters from Greece», λέει η Ευαγγελία Αυλωνίτη. 

Η Ευαγγελία Αυλωνίτη επέλεξε να μείνει στην Αθήνα γιατί της επέτρεψε και της επιτρέπει ακόμη μέσα στο πλαίσιο της δουλειάς της να είναι δημιουργική, να εξελίσσεται και να ονειρεύεται. «Είναι πολύ σημαντικό για μένα να είμαι καλά επαγγελματικά. Όσο, λοιπόν, μου επιτρέπουν η Αθήνα και η Ελλάδα να δουλεύω δημιουργικά και να γίνομαι καλύτερη, θα είμαι εδώ. Επιπλέον έμαθα με τα χρόνια να αγαπώ την Αθήνα κι έτσι η τωρινή κατάπτωσή της δεν με απωθεί. Αντίθετα με δένει περισσότερο μαζί της και με κινητοποιεί. Σκέφτομαι συνεχώς, τι μπορώ να κάνω για απαλύνω τον πόνο της, πώς θα την κάνω έστω και λίγο καλύτερη;»Να ζείς στην Αθήνα και πολύ περισσότερο στην Ελλάδα «σημαίνει να ζω μισή στο πένθος για την Ελλάδα που χάθηκε (έστω και αν ήταν σαθρή, ήταν ο κόσμος μου) και μισή στο αμφίβολο παρόν αδυνατώντας να προβλέψω έστω και στο ελάχιστο το μέλλον. Σημαίνει να αγαπώ, να δημιουργώ και να ονειρεύομαι μέσα στο πένθος της απώλειας, τις οξυμένες δυσκολίες της καθημερινότητας και τους σπόρους του καινούργιου. Αδιαμφισβήτητα νιώθω περισσότερο ζωντανή και αληθινή τώρα απ’ ότι στα χρόνια της ευμάρειας.»

Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ είχε πει χρόνια πριν σε μια συνέντευξή της πως «στην Ελλάδα νοιαζόμαστε υπερβολικά για το τι σκέφτονται οι «ξένοι» για μας και δεν έχουμε συνειδητοποιήσει πως στην πλειοψηφία τους οι άνθρωποι εκτός Ελλάδας είναι ουδέτεροι ή αδιάφοροι για τη χώρα. Το έχει περιγράψει πολύ επιτυχημένα και ο Νίκος Δήμου στους Διαλόγους του αυτό. Το παράδοξο είναι πως τώρα που ασχολήθηκαν πολύ με εμάς ανά τον κόσμο για τους λάθος λόγους, και που μια πολύ συγκεκριμένη και στερεοτυπικά αρνητική εικόνα της Ελλάδας επικρατεί στο μυαλό του μέσου ανθρώπου εκτός Ελλάδας, μοιάζει να μην μας απασχολεί πια η αρνητική εικόνα μας στο εξωτερικό· όχι γιατί σταματήσαμε να είμαστε ανασφαλείς αλλά γιατί έχουμε συμφιλιωθεί με την αρνητική εικόνα. Σαν να έχουμε παραδώσει τα όπλα εντός της χώρας και κατ’ επέκταση εκτός.»

Το project έχει ήδη πολλά θετικά δείγματα.«Tο Letters from Greece συγκέντρωσε το μεγαλύτερο αριθμό συνδρομητών που είχε ποτέ ο οίκος Pigeonhole, ενώ μέχρι στιγμής έχει λάβει καλές κριτικές σε μεγάλα και έγκυρα έντυπα όπως το Times Literary Supplement. Επίσης υπάρχουν ήδη δυο προσφορές από έλληνες εκδότες για την έντυπη έκδοση της συλλογής κι έτσι αν όλα πάνε καλά μέσα στο 2016 το Letters from Greece θα διατίθεται ως βιβλίο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.»