Θερινό, ιστορίες έρωτα, η Claire Denis και “Nothing compares”

Οι πυγολαμπίδες έφεγγαν που και που πάνω από τα κεφάλια μας. Οι ελιές στην πλατεία του οικισμού της Πιτυούσας, μαζί με το όνομα αυτής, προσδίδουν την γήινη και ιστορική διάσταση στις Σπέτσες, το νησί που στην αρχαιότητα ονομαζόταν Πιτυόνησος και Πιτυούσα που σημαίνει πευκόφυτη. Οι ναυτικοί του Μεσαίωνα (Πεισάτες, Καταλανοί, Γενουάτες και Ενετοί), σύμφωνα με τον ιστορικό συγγραφέα Ανδρέα Χατζηαναργύρου, ονόμασαν το νησί Isola di spezie που θα πει το «νησί των αρωμάτων». Ένας κόκκινος ιππόκαμπος φιγουράρει πάνω σε μπλε φόντο στα σημαιάκια του 11ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αιγαίου. 

Φέτος, το Φεστιβάλ έχει επιλέξει ταινίες που πραγματεύονται ζητήματα της επικαιρότητας, ενώ επικεντρώνεται στην ανάδειξη γυναικείων φωνών και αφηγήσεων, δίνοντας ηχηρά μηνύματα μέσα από την προβολή 62 ταινιών, εκ των οποίων 38 πρεμιέρες. Η ομάδα προγραμματισμού, με Διευθυντή Προγράμματος τον Σταύρο Μαρκουλάκη και συντονιστή τον Τάσο Μάλλιο, και την πολύτιμη βοήθεια του Advisory Board, επιμελήθηκε ένα πρόγραμμα αποτελούμενο από 9 μεγάλου μήκους ταινίες μυθοπλασίας, 10 ντοκιμαντέρ και 43 μικρού μήκους. 

Ο Σταύρος Μαρκουλάκης, η Claire Denis και ο Μπάμπης Τσούτσας.

Η φωνή που γίνεται «από ψίθυρος, κραυγή σε δευτερόλεπτο» γεμίζει την οθόνη με την εκκεντρική και αντισυμβατική της εμφάνιση. Το “Nothing Compares” διαγράφει την πορεία της Sinead O’Connor, κατά -ιρλανδικό- κόσμον γνωστή και ως Shuhada Sadaqat, από την κορυφή των charts μέχρι την αυτοεξορία της από την pop σκηνή. Ο επαναστατικός χαρακτήρας της φαίνεται σε κάθε πτυχή της ζωής της, από το γεγονός ότι ξύρισε το κεφάλι της, γιατί δεν ήθελε να συμβιβαστεί με τα γυναικεία πρότυπα που ήθελαν τη γυναίκα να έχει μακρύ μαλλί, κραγιόν, τακούνια κλπ. «Δεν θα άφηνα έναν άντρα να μου πει τι να κάνω. Προέρχομαι από μια πατριαρχική κοινωνία, δεν άφησα το σύστημα να με αλλάξει, δεν άφησα τον πατέρα μου, δεν θα άφηνα κανέναν άλλο για έναν κωλοδίσκο», είπε σε κάποια στιγμή κατά την διάρκεια του ντοκιμαντέρ η Sinead, το οποίο έχει σκηνοθετήσει η Kathryn Ferguson. «Οι άνθρωποι δεν αντέχουν να κάνουν οι γυναίκες τη διαφορά», ανέφερε η τραγουδίστρια, σχολιάζοντας πως σέβεται την ιρλανδική μουσική, αλλά εκείνη ήθελε να κάνει κάτι άλλο. 

Η πολιτική δεν έλειπε απ’ ό,τι έκανε. Τα είχε βάλει με την θρησκεία και τον Πάπα, σκίζοντας την φωτογραφία του σε live τηλεοπτικό πρόγραμμα και φωνάζοντας “Fight the real enemy”, αρνήθηκε να βγει σε συναυλία στην Αμερική, αν έπαιζε ο εθνικός ύμνος κι έτσι, την επόμενη ημέρα όλοι οι ραδιοφωνικοί σταθμοί, οι τηλεοράσεις κι οι εφημερίδες στις ΗΠΑ της κήρυξαν πόλεμο, ενδεδυμένοι με ένα έντονο πατριωτικό αίσθημα. «Προέρχομαι από το Δουβλίνο και μια χώρα όπου γίνονταν διαμαρτυρίες στους δρόμους για μια παράσταση. Αυτός είναι ο ρόλος της τέχνης», υποστήριζε η ίδια, η οποία σαν early feminist icon που διεκδικούσε το δικαίωμα στην άμβλωση για όλες και παίζοντας συνεχώς με τους έμφυλους ρόλους, κατέληξε να την κατηγορούν στα πρωτοσέλιδα ως «θηλυκό διάβολο». «Δεν πρόκειται να κλείσω το στόμα μου. Ήμουν ένα κακοποιημενο παιδί και όλος ο κόσμος πρέπει να το μάθει. Όπως και για κάθε άλλο παιδί», δήλωνε εμφατικά. 

Η Sinead O’Connor συνέχισε, δεν έκανε ούτε βήμα πίσω. Τραγουδούσε το “War” του Bob Marley και καταδίκαζε τον πόλεμο των Αμερικανών προς το Ιράκ. Ήταν η επιτομή της αντίστασης και όπως υπογραμμίζει το ντοκιμαντέρ άνοιξε τον δρόμο για μια ακολουθία καλλιτεχνιδών έως και δύο δεκαετίες μετά από αυτή, όπως η Billie Eilish.

Δύο εικοσιτετράωρα νωρίτερα, στην πλατεία Ποσειδωνίου, μπροστά στο ομώνυμο ιστορικό ξενοδοχείο, δίπλα στο λιμάνι, γινόταν το opening ceremony του φεστιβάλ με το “The worst person in the world” να σηματοδοτεί την έναρξη, την οποία σφράγισε το καθιερωμένο opening party. Την επόμενη ημέρα, έπρεπε να διαλέξουμε μία από τις δύο προβολές που θα γίνονταν την ίδια ώρα και καταλήξαμε στη σοφότερη επιλογή, δηλαδή το ιταλικό ντοκιμαντέρ “Futura” στο Cine Titania. Μία ταινία που διαχέει τη φωνή της νεολαίας σε ένα μωσαϊκό από ρεπορτάζ που εξερευνά το τι σκέφτονται 15χρονα και 20χρονα σε όλη την Ιταλία. 

Σε αυτό το «ημερολόγιο μιας ταλαιπωρημένης διάθεσης», νέα παιδιά μιλούν για τον «πλανήτη που θα εκραγεί» και εκφράζουν τα όνειρα, τις προσδοκίες, τις επιθυμίες και τους φόβους τους. «Μου λείπει η ανεμελιά και οι φίλοι μου», ακούγεται από έναν νεαρό. «Αν δεις τηλεόραση, οι πολιτικοί δεν μιλάνε ποτέ για εμάς. Άρα γιατί να μείνω εδώ;», αναρωτιέται ένας άλλος. «Δεν υπάρχει ελπίδα για την ανθρωπότητα. Δείτε πως συμπεριφέρονται στους μετανάστες», καυτηριάζει μια τρίτη. «Δεν μπορώ να χτίσω το μέλλον μου, αν δεν μου επιτρέψουν να ζήσω το παρόν μου», προσθέτει μια άλλη νεαρή, τονίζοντας τις «αγεφύρωτες ελλείψεις» που υπάρχουν στους νέους. «Οι άνθρωποι έχουν φτάσει στα όρια τους, τους έκλεψαν τον κόσμο», υπογραμμίζει ένα παιδί, λίγο πριν να γίνει ερώτηση για την Γενεύη και τα γεγονότα του 2001 και τα παιδιά που γεννήθηκαν το 2002 ομολόγησαν ότι δεν γνώριζαν τα θλιβερά γεγονότα και την αποτρόπαια βία που σημειώθηκε τότε. 

Τάσος Μάλλιος, Γιώργος Κυβερνήτης, Ελιά Καλογιάννη.

Το προαύλιο της Αναργυρείου και Κοργιαλένειου Σχολή Σπετσών aka ΑΚΣΣ.

To “Let the sunshine in” προβλήθηκε στο προαύλιο της Αναργυρείου και Κοργιαλένειου Σχολή. Η γαλλίδα σκηνοθέτις Claire Denis που έχει σαρώσει τα κινηματογραφικά βραβεία έδωσε το παρών στην φεστιβαλική προβολή μιας ταινίας που αποτελεί διασκευή του “Fragments d’un discours amoureux” (σ.σ.: Αποσπάσματα του Ερωτικού Λόγου) του Roland Barthes -όπου μία/ένας εραστής εξερευνά την πολυπρόσωπη φιλοσοφική πλευρά του έρωτα- με πρωταγωνίστρια τη Juliette Binoche και κομβική εμφάνιση του Gerard Depardieu. 

Προβλήθηκε επίσης η ταινία Alcarràs της Carla Simón (Οι ροδακινιές του Αλκαράς) στις 12 Ιουλίου, η οποία απέσπασε τη φετινή Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου. Ενώ σε πανελλήνια πρεμιέρα, προβλήθηκε η ταινία Final Cut του Michel Hazanavicius, η οποία άνοιξε το φετινό Φεστιβάλ των Καννών. Πρόεδρος της φετινής κριτικής επιτροπής του Διεθνούς Διαγωνισμού Ταινιών Μικρού Μήκους είναι η διακεκριμένη Γαλλίδα σκηνοθέτις Claire Denis, ενώ στο πλευρό της βρίσκονται η Nihan Sivridag, προγραμματίστρια ταινιών στην Berlinale, και ο Peter van Hoof, προγραμματιστής ταινιών στο Άμστερνταμ, καθώς και ο σκηνοθέτης και προγραμματιστής, Θανάσης Νεοφώτιστος.

Upcycling workshop που προωθεί τη βιώσιμη μόδα. Μεταποιώντας παλιά t-shirts υπό τις οδηγίες των κοριτσιών του Kiloshop.

Η φετινή διοργάνωση ενισχύθηκε με την έναρξη του Festival Alliance for the Climate, μιας πρωτοβουλίας σε συνεργασία με την HHMI – Tangled Bank Studios, που στοχεύει στη διεθνή συσπείρωση φεστιβάλ κινηματογράφου, οργανισμών και σημαντικών φορέων αναφορικά με τα καίρια περιβαλλοντικά θέματα του σήμερα.