Όσο και αν δεν ακούγεται κολακευτικό, για το Ελληνικό Κοινοβούλιο δεν αποτελούν κάτι …ξένο οι ευτράπελες καταστάσεις. Διαχρονικά προβλήματα του ελληνικού πολιτικού συστήματος επιδρούν πάνω στον κορυφαίο νομοθετικό θεσμό του εδώ και δεκαετίες. Μάλιστα η οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων λειτούργησε ως «μεγεθυντικός φακός» ώστε να αποκαλυφθούν ακόμη περισσότερο. Η νομοθετική παραγωγή και τα συστήματα αυτο-ελέγχου της είναι τα δύο βασικά πεδία στα οποία η ελληνική Βουλή πάσχει. Η δυσκολίες προσαρμογής στα κρισιακά δεδομένα είναι αυτό που προστέθηκε. Ας τα δούμε όμως πιο αναλυτικά:
Η δυνατότητα του κοινοβουλίου να ερευνήσει θέματα που απασχολούν την κοινή γνώμη μέσω των ελεγκτικών μέσων που προβλέπει ο κανονισμός του και το Σύνταγμα, έχει αποδειχθεί επί δεκαετίες η «αχίλλειος πτέρνα» του θεσμού. Από το 1986 οπότε και συστήθηκε εξεταστική επιτροπή για το θέμα των ευθυνών για την εισβολή στην Κύπρο, έως και στις μέρες που ολοκληρώθηκε η εξεταστική επιτροπή για τη υπαγωγή στο καθεστώς των μνημονίων είναι χαρακτηριστική η αδυναμία για την απόδοση πολιτικών και κυρίως ποινικών ευθυνών. Εξαίρεση αποτέλεσε ουσιαστικά μόνον η υπόθεση του Σκανδάλου Κοσκωτά, που οδήγησε στο ειδικό δικαστήριο το 1989. Τα τελευταία χρόνια είναι χαρακτηριστικό ότι δεν αποδόθηκαν ποινικές ευθύνες σε υπουργούς και μέλη της κυβέρνησης για τα εξής θέματα: Εξοπλιστικά προγράμματα ΤΟRM1, Σκάνδαλο Μονής Βατοπεδίου, υπόθεση δωροδοκιών από την SIEMENS, ομόλογα χρηματιστηρίου, υπαγωγή στα μνημόνια. Σε όλες αυτές τις εξεταστικές επιτροπές εκδόθηκαν τόσα πορίσματα όσα ήταν και τα κόμματα που συμμετείχαν. Ουδέποτε δηλαδή σε θέμα που υπήρξαν δημόσιες παραδοχές για διασπάθιση δημοσίου χρήματος δεν κατέστη δυνατόν να υπάρξει συνεννόηση έστω ανάμεσα σε 2 κόμματα!
Στα όρια του απίστευτού κινείται και το αποτέλεσμα της μεγαλύτερης έρευνας Ορκωτών Λογιστών που έγιναν στα μέλη όλων των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων. Εξαγγέλθηκε από τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά το 2013 και ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2014. Αφορούσε όλους όσους θήτευσαν σε κυβερνήσεις και σε γραμματείες υπουργείων, από το 1974 μέχρι το 2013. Η εξονυχιστική κατά τα άλλα αυτή έρευνα που αφορούσε περίπου 3 δεκαετίες που καταγγέλθηκαν πάνω 40 σκάνδαλα εντόπισε μόνο κάποια …μικρο-προβλήματα σε 26 υπόχρεους των οποίων τα ονόματα δεν ανακοινώθηκαν. Ουδείς εξ αυτών κρίθηκε σκόπιμο να παραπεμθεί στη δικαιοσύνη. Θυμίζουμε άλλωστε ότι τέτοιου είδους αδικήματα παραγράφονται μετά τη παρέλευση δύο κοινοβουλευτικών περιόδων με βάση τον ισχύοντα νόμο «περί ευθύνης υπουργών».
Στο υπουργείο Εσωτερικών έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες μίας επιτροπής που φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει το θέμα της πολυδιάσπασης και της πολυνομίας που οι βασικές ρίζες του βρίσκονται φυσικά στην ίδια την κοινοβουλευτική νομοθετική διαδικασία. Είναι άγνωστο αν τελικά θα καταλήξει σε κάποιο αποτέλεσμα, όμως επισημαίνει ένα κομβικό πρόβλημα του κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα. Οι διαστάσεις του …τραγελαφικές. Σύμφωνα με τα στοιχεία που βρίσκονται στην επίσημη ιστοσελίδα της κυβέρνησης έχουν ψηφιστεί περίπου 1500 νόμοι τα τελευταία 15 χρόνια. Για την εφαρμογή τους έχουν απαιτηθεί περίπου 20.000 εξουσιοδοτήσεις σε υπουργικές αποφάσεις η άλλους εκτελεστικούς μηχανισμούς ενώ πραγματικό χάος υφίσταται σχετικά με τις κανονιστικές – διοικητικές πράξεις για την εφαρμογή τους που ξεπερνούν τις 40.000!
Είναι χαρακτηριστικό ότι τον περασμένο Ιούλιο, το ελληνικό κοινοβούλιο μόνον για το θέμα της νομοθεσίας σχετικά με τις συμβάσεις για τις εργολαβίες του δημοσίου πληροφορήθηκε ότι η ισχύουσα νομοθεσία επιτρέπει …412 διαφορετικά είδη συμβάσεων! Έτσι με νόμο που ψηφίστηκε περιόρισε τον τύπο των συμβάσεων μόλις σε 10 προκειμένου να εναρμονιστεί με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο!
Είναι κοινή ομολογία από την συντριπτική πλειοψηφία των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, ότι η οικονομική κρίση επέτεινε όλες τις παθογένειες της λειτουργίας του ελληνικού κοινοβουλίου …τραβώντας τα πράγματα στα άκρα. Από το 2009 που η χώρα μπήκε στην περιπέτεια των συμφωνιών δανεισμού με το ΔΝΤ και τους υπόλοιπους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ξεκίνησαν αντίστοιχα και πολλά κοινοβουλευτικά παράδοξα. Οι πράξεις νομοθετικού περιεχομένου πολλαπλασιάστηκαν και στην επίμαχη αυτή περίοδο είχαμε 67 πράξεις από τις 80 συνολικά στην μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας. Μόνιμος έγινε ο θεσμός των πολυνομοσχεδίων η ακόμα και η ύπαρξη νομοσχεδίου χιλιάδων σελίδων σε …ένα μόνον άρθρο όπως χαρακτηριστικά έγινε με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2012 – 2016 ή το αποκαλούμενο «2ο Μνημόνιο».
Έτσι λοιπόν η Ελληνική Βουλή οδηγήθηκε τα τελευταία 7 χρόνια σε καταστάσεις κάθε άλλο παρά συνήθεις ενίοτε και λογικές: Καταγράφηκαν φαινόμενα Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου που …δεν εγκρίθηκαν έστω σε μεταγενέστερο χρόνο από την Ολομέλεια της Βουλής (Νομοσχέδιο για την μετατροπή της ΕΡΤ σε ΝΕΡΙΤ). Υπουργικές τροπολογίες χωρίς την συνταγματικά προβλεπόμενη ‘Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου λόγω έλλειψης χρόνου. Νομοσχέδια που αποσύρθηκαν παρότι εγκρίθηκαν από την διαρκή επιτροπή της Βουλής (Παράλληλο Πρόγραμμα, Δεκέμβριος 2015) και άλλα πολλά.
Ας επιχειρήσουμε όμως να δούμε πώς μερικά από τα …πάγια αυτά προβλήματα επηρέασαν και την χρονιά που μας πέρασε. Μέσα στο 2016 κάθε άλλο παρά λίγες ήταν οι φορές που η ελληνική Βουλή παρουσίασε παράδοξη, σκωπτική, τραγελαφική ακόμη και ευτράπελη εικόνα. ‘Αξίζει τον κόπο να παρουσιάσουμε το … «TOP-TEN» των στιγμών αυτών που δυστυχώς ήταν περισσότερες.
1. Οι καταθέσεις δύο μαρτύρων στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τα δάνεια σε κόμματα και Μέσα Ενημέρωσης ξεχώρισαν. ‘Όχι για την σοβαρότητα τους. Στα πρακτικά της εξεταστικής καταγράφηκε η αποτίμηση του για τις εξελίξεις που οδήγησαν στην υπερχρέωση και το κλείσιμο του τηλεοπτικού σταθμού ALTER με την φράση: «Να δείτε τι γινότανε! Της πουτάνας γινότανε…». Επίσης ως φράση ιδιαίτερου κυνισμού χαρακτηρίστηκε η απάντηση του εκδότη Παναγιώτη Ψυχάρη στον πρόεδρο της επιτροπής Σωκράτη Φάμελο σχετικά με τις εγγυήσεις δανείων του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη: «Με αέρα…» ήταν η απάντηση του Π.Ψυχάρη.
2. Μάλλον τραγελαφική η εικόνα που παρουσίασε η Ολομέλεια της Βουλής, στις 30 Ιουνίου και ενώ συζητείται η σύμβαση για την απόκτηση του 67% του λιμανιού του Πειραιά από την κινεζική πολυεθνική Cosco. Το νομοσχέδιο έχει ήδη ψηφιστεί στην διαρκή επιτροπή της Βουλής και συζητείται στην Ολομέλεια του σώματος, όταν ο νομικός σύμβουλος της εταιρίας εκδίδει ανακοίνωση με την οποία ζητά να υπάρξουν αλλαγές στο τελικό κείμενο. Τα περισσότερα σημεία της ανακοίνωσης θα ενσωματωθούν σε κείμενο αλλαγών που καταθέτει η κυβέρνηση λίγες ώρες πριν την ψήφιση του νομοθετήματος.
3. Είναι γνωστή τα τελευταία χρόνια η αντικοινοβουλευτική συμπεριφορά του κόμματος της Χρυσής Αυγής. Στις 8 Μαΐου πάντως θα υπερβεί τα εσκαμμένα. Ο βουλευτής της Γιάννης Λαγός εξαναγκάζει με την ακραία συμπεριφορά του τον προεδρεύοντα εκείνη την στιγμή στην Βουλή, Γιάννη Λαμπρούλη να διατάξει την αποβολή του από την αίθουσα. Ο Γ.Λαγός δεν συμμορφώνεται και μαζί του συμπαρατάσσεται η υπόλοιπη κοινοβουλευτική ομάδα της Χ.Αυγής. Αστυνομικές δυνάμεις μπαίνουν στην αίθουσα προκειμένου να υλοποιηθεί η απόφαση για αποβολή. Τελικά τα πράγματα ηρεμούν μετά από ωριαία διακοπή των εργασιών της Βουλής.
4. Ως παράδειγμα προς …αποφυγή θα μπορούσε να εκληφθεί αυτό της ερώτησης του Ποταμιού σχετικά με τον αριθμό των εργαζομένων των νομικών προσώπων ανά υπουργείο. Το Ποτάμι κατέθεσε αυτή την ερώτηση τον Οκτώβριο του 2016 προς όλα τα υπουργεία. Απάντησαν …μόλις 8! Μάλιστα αντίστοιχη ερώτηση είχε υποβληθεί και το 2015 χωρίς επίσης να απαντηθεί ουσιαστικά. Μια μάλλον …αυτονόητη απορία του κάθε πολίτη.
5. Άλλο μπήκε …άλλο βγήκε. Ο λόγος για το περίφημο ασφαλιστικό νομοσχέδιο Κατρούγκαλου του οποίου η ψήφιση ολοκληρώθηκε μέσα στον Μάιο του 2015. Μεταξύ της συζήτησής του στην Διαρκή Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων και της ψήφισής του στην Ολομέλεια της Βουλής έγιναν …261 αλλαγές στις διατάξεις του. Αριθμός που απέχει πολύ από τις συνηθισμένες διαδικασίες.
6. Μια δήλωση που προκάλεσε είτε θετικά είτε επιτιμητικά σχόλια ήταν αυτή του επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν αυτή που έγινε στις 22 Ιουλίου. «Ήμουν 6 μηνών πολιτικός κρατούμενος», δήλωσε ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας σε προ ημερησίας διάταξης συζήτηση στην Βουλή προκαλώντας γέλια στα έδρανα των κυβερνητικών βουλευτών και μία έντονη αντιπαράθεση στην συνέχεια με τους βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
7. Πολλές ήταν οι ανεξαρτητοποιήσεις βουλευτών αυτή την χρονιά όμως σίγουρα η πιο εντυπωσιακή ήταν αυτή του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του Ποταμιού Χάρη Θεοχάρη. Κυρίως λόγω της συνέχειας που υπήρξε. Ο Χ. Θεοχάρης στην συνέχεια διαγράφηκε από τον πολιτικό φορέα Κοινωνική Ευθύνη τον οποίο φέρεται να είχε ο ίδιος ιδρύσει.
8. Ερωτήματα για το αν η Ελλάδα είναι χώρα του σήμερα η του ….μακρινού χθες θα είχε όποιος άκουσε την τοποθέτηση του εισηγητή – βουλευτή του κυβερνητικού κόμματος των ΑΝΕΛ όταν στην Βουλή συζητήθηκε το θέμα της επέκτασης του συμφώνου συμβίωσης και στα ομόφυλα ζευγάρια. «Oι αναδυόμενες εναλλακτικές μορφές οικογένειας αποδεικνύουν την εκκοσμίκευση και τον αποχριστιανισμό των δυτικών κοινωνιών» θα πει ο Κ. Κατσίκης προκαλώντας ποικίλα σχόλια.
9. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να επιτευχτεί συναίνεση στη συζήτηση νομοσχεδίων της Βουλής. Όμως μόνον το 2016 παρατηρήθηκε το φαινόμενο της …διχοτόμησης άρθρων προκειμένου ένα νομοσχέδιο να εξασφαλίσει μεγαλύτερη στήριξη. Πρόκειται για το νομοσχέδιο για την απλή αναλογική που ψηφίστηκε το καλοκαίρι. Για να εξασφαλιστεί η ψήφιση άρθρων από την Δημοκρατική Συμπαράταξη και το ΚΚΕ η κυβέρνηση φρόντισε να …κόψει στα 2 το άρθρο που προέβλεπε το πλαφόν του 3%, τη ψήφο στα 17 .
10. Τέλος το κλασσικό φαινόμενο της βροχής των τροπολογιών στο τελευταίο νομοσχέδιο του έτους επαναλήφθηκε και το 2016. Συνολικά 53 τροπολογίες (υπουργικές και βουλευτικές) ψηφίστηκαν στο νομοθέτημα για τον Χωρικό Σχεδιασμό του υπουργείου Περιβάλλοντος. Δύσκολα πάντως θα «πιαστεί» το Ρεκόρ του 2014 όπου στο τελευταίο νομοσχέδιο της χρονιάς ψηφίστηκαν 102 τροπολογίες.
