Pagpag στη Μανίλα. Εσύ θα το έτρωγες αυτό;

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ, όταν τρώτε σε ένα φαστφουντάδικο ή ταχυφαγείο, τι γίνεται το φαγητό που περίσσεψε στο πιάτο σας; Δεν το τελειώσατε, είτε γιατί είχατε ήδη χορτάσει, είτε γιατί δεν σας άρεσε. Θεωρείτε ότι τα περισσεύματα θα πεταχτούν στα σκουπίδια και θα χαθούν σε κάποια χωματερή οριστικά. Το σίγουρο είναι ότι, αφού μαζευτούν από το τραπέζι, οδεύουν προς τον κάδο απορριμμάτων.

Αν όμως βρισκόσασταν στη Μανίλα, την πρωτεύουσα των Φιλιππινών, θα μαθαίνατε μια είδηση που ίσως περιόριζε την όρεξή σας για φαγητό. Τα υπολείμματα των φαγητών που οι εκατοντάδες αλυσίδες φαστ-φουντ και τα εστιατόρια της πόλης πετάνε καθημερινά, μπορούν να ταΐσουν ολόκληρες γειτονιές της πυκνοκατοικημένης πόλης. Το πεταμένο κρέας, σχεδόν αποκλειστικά κοτόπουλο, ανακυκλώνεται από σύγχρονους “τροφοσυλλέκτες” που ζουν στις παρυφές των χωματερών: συλλέγεται, πλένεται, ξαναμαγειρεύεται και πωλείται σε πάγκους στους δρόμους των παραγκουπόλεων. Λέγεται pagpag και το τρώνε οι πιο φτωχοί κάτοικοι που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν φρέσκο φαγητό. Οι φτωχότεροι φτωχοί του κόσμου ετούτου.

Το pagpag είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για τα απορρίμματα ή τα υπολείμματα φαγητού τα οποία πετιούνται στις χωματερές, που σημαίνει «ξεφορτώνομαι τη βρωμιά». Λόγω του πληθωρισμού στις τιμές των τροφίμων, που έχουν εκτοξευθεί μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το pagpag γίνεται ολοένα και πιο διαδεδομένο μεταξύ των κατοίκων των πιο φτωχών προαστίων της Μανίλας και καταναλώνεται κάθε μέρα, ολοένα και περισσότερο.

Στην παραγκούπολη με το οξύμωρο όνομα «Happyland», ανάμεσα στις αποβάθρες του εμπορικού λιμανιού της Μανίλας, περίπου 120.000 άνθρωποι ζουν σε αυτοσχέδιες, ετοιμόρροπες παράγκες που είναι χτισμένες δίπλα σε σωρούς απορριμμάτων. Εδώ, οι περισσότεροι επιβιώνουν από τα σκουπίδια. Ταξινομούν πλαστικά, χαρτόνια και μεταλλικά κουτιά και τα πουλούν μετά σε εταιρείες ανακύκλωσης. Καθημερινά, βγάζουν το ψωμί τους χωμένοι μέσα σε λόφους από σκουπίδια. Κάποιοι από αυτούς στην κυριολεξία: είναι οι τροφοσυλλέκτες. Ή καλύτερα, “συλλέκτες pagpag”. 

Το να ζει κάποιος στις παραγκουπόλεις της Μανίλας, μοιάζει σαν να ζει στη ζούγκλα. Η μόνη διαφορά είναι ότι, αντί να κυνηγάει κάποιο ζώο ή να μαζεύει καρπούς από τα δέντρα, υπάρχει ήδη μαγειρεμένο φαγητό για κυνήγι στα βουνά των σκουπιδιών. Σε αυτή την περίπτωση, ο τροφοσυλλέκτης ή συλλέκτης pagpag, το μόνο που έχει να κάνει είναι να αποκτήσει ανοχή στην δυσοσμία και να αναπτύξει μια πιο αόριστη αίσθηση της γεύσης για την πεταμένη τροφή. Δεν έχει σημασία.

Στην πραγματικότητα, το pagpag έχει γίνει η έσχατη λύση για την επισιτιστική κρίση στις Φιλιππίνες και ένα από τα πιο κραυγαλέα σύμβολα της ακραίας φτώχειας της χώρας. Είναι μια ελαφριά αχτίδα ελπίδας για τους φτωχότερους από τους φτωχούς, ένα είδος comfort food, όπως πολλοί από αυτούς που το τρώνε καθημερινά παραδέχονται, το οποίο όμως εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους για την υγεία, από την αλλοίωση που μπορεί να έχει υποστεί ή από φάρμακα με τα οποία μπορεί να το έχουν ψεκάσει. Ακόμα κι έτσι όμως, ένα άδειο στομάχι θα το εκτιμήσει δεόντως.

 Το pagpag υπάρχει, όχι επειδή υπάρχουν απελπισμένοι άνθρωποι που τρέφονται από αυτό, αλλά επειδή η φτώχεια τους ανάγκασε να το κάνουν.

“Στην Happyland όλοι τρώνε pagpag, άλλα μέρη το φτιάχνουν καλύτερα και άλλα χειρότερα, αλλά γενικά αρέσει σε όλους.” λέει ο Jay Carriel, ένας 27χρονος κάτοικος της παραγκούπολης Happyland, που πουλάει πλαστικά. “Πουλάω όλο και περισσότερα pagpag, είμαι χαρούμενη”, λέει η Evelyn Blasorca, ανακατεύοντας το τηγάνι πίσω από τον πάγκο της.

Και γιατί όχι, αφού είναι από αυτούς που ωφελήθηκαν από τις αυξήσεις στις τιμές. Ο κόσμος δυσκολεύεται πια να αγοράζει φρέσκα προϊόντα στην αγορά και ο μόνος τρόπος για να φάει κάτι άλλο εκτός από ρύζι, που ακόμα κι αυτό έχει γίνει πανάκριβο, είναι να δοκιμάσει το φαγητό από το τηγάνι της.

“Οι άνθρωποι δεν αρρωσταίνουν εδώ, έχουν σκληρό στομάχι”, λέει στην κάμερα του BBC ένας άντρας, ενώ τρώει με όρεξη ζεστό pagpag από το πιάτο του. “Όσο ζούμε εδώ, θα συνεχίσουμε να τρώμε pagpag, είναι το μόνο κρέας που μπορούν να πληρώσουν οι φτωχοί για να φάνε”. Εσύ, θα το έτρωγες;