Στη θάλασσα ή στο βουνό, σε ελληνικό νησί ή σε κάποια πόλη του εξωτερικού, διακοπές σημαίνει «περίοδος πολυήμερης διακοπής της εργασίας (για εργαζόμενο) ή των μαθημάτων (για μαθητή ή σπουδαστή) για ξεκούραση και ψυχαγωγία, που συνδυάζεται συνήθως με ταξίδια αναψυχής». Σίγουρα υπάρχουν κι εκείνες των Χριστουγέννων, οι μέρες του Πάσχα, οι αργίες και οι άδειες που «κολλάμε» μαεστρικά στα Σαββατοκύριακα, όμως πανθομολογουμένως, ο Ιούλιος κι, ακόμα περισσότερο, ο Αύγουστος, είναι μήνες άρρηκτα συνδεδεμένοι με την ανάπαυλα. Με την ξεκούραση, σωματική και πνευματική.
Αυξημένη κατά 10%, σε σχέση με πέρυσι, ήταν η ταξιδιωτική κίνηση των Ελλήνων σε δημοφιλείς προορισμούς του εσωτερικού αυτό το καλοκαίρι, με τα ταξίδια στο εξωτερικό να παρουσιάζουν ιδιαίτερη δυναμική (αύξηση 20%) σε σύγκριση με το καλοκαίρι του 2017. Αυτό προκύπτει από στοιχεία κρατήσεων που συγκέντρωσε η Ομοσπονδία Ελληνικών Συνδέσμων Γραφείων Ταξιδίων & Τουρισμού, FedHATTA, από τα ελληνικά τουριστικά γραφεία – μέλη των Συνδέσμων της.
Το κατάστρωμα φάινεται τόσο μακρινό…
…τα μπαρ του κέντρου ξαναγεμίζουν.
Όπου κι αν επέλεξε να βρεθεί κανείς και για όσο του επέτρεπαν τα οικονομικά και η άδειά του, δεν υπάρχει ακριβώς λέξη που να μπορεί να περιγράψει το συναίσθημα της επιστροφής ή, μάλλον καλύτερα, υπάρχουν πολλές. Η δική μου αγαπημένη είναι η «προσγείωση». Ο Σεπτέμβρης και ο Οκτώβρης σηματοδοτούν το ξεκίνημα (ή το τέλος) της σεζόν σε πολλούς χώρους και τομείς της καθημερινότητας. Χτυπάει ξανά το κουδούνι στα σχολεία, οι πρωτοετείς φοιτητές ξεκινούν επίσημα την ενήλικη ζωή τους, ανακοινώνονται τα προγράμματα των θεάτρων και των ιδρυμάτων πολιτισμού, στα catwalks βλέπουμε τις κολεξιόν για την άνοιξη και το καλοκαίρι του επόμενου έτους, τα μπαρ στα αστικά κέντρα ξαναγεμίζουν, τα εστιατόρια αλλάζουν τις κάρτες τους ακολουθώντας τα υλικά που προσφέρει η εποχή, οι βουλευτές επιστρέφουν στα έδρανα και οι εξαγγελίες των πολιτικών αρχηγών στη ΔΕΘ βρίσκονται στην κορυφή της επικαιρότητας. Αν, μάλιστα, αλλάξει κι ο καιρός απότομα και φέρει τίποτα Ξενοφώντες και Ζορμπάδες στην πόρτα μας, το σκηνικό γίνεται ακόμα βαρύτερο…
Το φθινόπωρο είναι λοιπόν μια περίοδος αναδιοργάνωσης, αφού αλλάζουν οι δείκτες σε σημαντικούς τομείς της καθημερινότητας όπως η εργασία. Για παράδειγμα, η Ελληνική Στατιστική Αρχή δημοσιοποιεί στα μέσα Σεπτεμβρίου την έρευνα εργατικού δυναμικού για το δεύτερο τρίμηνο του χρόνου.
Το φθινόπωρο φέρνει μετακομίσεις.
Η επιστροφή από τις διακοπές φέρνει αλλαγές και στην αγορά ακινήτων. Καμιά φορά η μετακόμιση είναι ψηλά στην to do list μετά τις διακοπές (ή καμιά φορά έρχεται ως απόφαση που πάρθηκε σε κάποια μαγευτική παραλία, συμπεριλαμβάνοντας και το έτερον ήμισυ). Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων Ελλάδος, Λευτέρης Ποταμιανός, επιβεβαιώνει ότι σε μεγάλο βαθμό τον τελευταίο χρόνο, η κτηματαγορά παρουσιάζει σημάδια ανάκαμψης τόσο στην πώληση όσο και στην ενοικίαση. «Αν και δεν έχει κλείσει ακόμα ο χρόνος, είναι η πρώτη φορά τα τελευταία 8 χρόνια που αντιστράφηκε το κλίμα στην κτηματαγορά», ενώ συμπληρώνει πως «και φέτος θα είναι αυξημένη από τώρα μέχρι το τέλος του χρόνου, όχι με τρομακτικές μεταβολές. Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που θέλουν να κάνουν κινήσεις πριν την αλλαγή του ημερολογιακού έτους για φορολογικούς λόγους κυρίως».
Τι συμβαίνει όμως με την μίσθωση, με τις μετακομίσεις; Επηρεάζονται από την έλευση του φθινοπώρου; «Αντιθέτως, στη μίσθωση οι “καυτοί” μήνες είναι από Μάιο έως και Σεπτέμβριο και υπάρχει εξήγηση γι’ αυτό. Αρχικά, επηρεάζουν την κίνηση οι φοιτητές που μπαίνουν σε σπίτια Αύγουστο και Σεπτέμβρη αλλά κι οι οικογένειες, οι πιο προνοητικοί ψάχνουν από τον Μάιο κι από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβρη οι πιο αργοπορημένοι. Σε κάθε περίπτωση όμως, οι οικογένειες θέλουν να αλλάξουν κατοικία πριν αρχίσουν τα σχολεία».
Μερικές φορές, οι χαμηλές θερμοκρασίες έρχονται πιο νωρίς κι ο καιρός μας προσγειώνει απότομα στην καθημερινότητα.
Βγαίνοντας από τα τετραγωνικά μέτρα και μπαίνοντας σε ένα πιο μικρό «σπίτι», με την επιστροφή στην πόλη παύει να ισχύει και το «διακοπές είσαι, δεν πειράζει». Τι συμβαίνει, λοιπόν, όταν επιστρέφουμε στην έδρα μας; Είναι στόχος να φροντίσουμε τον εαυτό μας περισσότερο απ’ ότι άλλες περιόδους; Ή να τον συνεφέρουμε από τις καλοκαιρινές ατασθαλίες; «Συνήθως, έπειτα από μια περίοδο ξεκούρασης και διακοπών προσπαθούμε να οργανώσουμε και να επαναπροσδιορίσουμε πολλές πλευρές της ζωής μας, να τις “βάλουμε σε τάξη”, όπως συχνά λέμε. Μια από αυτές είναι και η διατροφή μας. Έτσι λοιπόν και τον Σεπτέμβριο παρατηρείται αυξημένη ζήτηση για υπηρεσίες διατροφής σε σχέση με τους αμέσως προηγούμενους μήνες. Το ίδιο συμβαίνει και λίγο μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων και του Πάσχα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι τις άλλες περιόδους δεν υπάρχει ζήτηση, αλλά ότι είναι αναλογικά μικρότερη. Αυτό υποδεικνύει και μια τάση περισσότερων ανθρώπων να ξεκινούν προσπάθεια αυτές τις περιόδους του έτους», παρατηρεί ο διαιτολόγος – διατροφολόγος Γιάννης Δημακόπουλος.
Βέβαια, κάθε αρχή, κάθε αλλαγή που προσπαθούμε να εισάγουμε στην καθημερινότητά μας και να διατηρήσουμε απαιτεί και τη διάθεση της κατάλληλης ψυχικής δύναμης για να ξεκινήσουμε και να την εφαρμόσουμε, σύμφωνα με την εμπειρία του. «Ακόμη, παρατηρώ συχνά πως αρκετοί άνθρωποι θέλουν να νιώσουν πως έχουν εκτροχιαστεί αρκετά για να ξεκινήσουν από την αρχή και συνήθως αυτή η αίσθηση κορυφώνεται μετά από περιόδους διακοπών και χαλάρωσης όσον αφορά στο φαγητό».
Συνεπώς, αν εμείς την αντιλαμβανόμαστε ως μια ευνοϊκή περίοδο για να βελτιώσουμε τις διατροφικές μας συνήθειες, «τότε είναι. Για να αλλάξουμε τη διατροφή μας θα πρέπει πρώτον να το θέλουμε και δεύτερον να έχουμε τα κατάλληλα αποθέματα “ενέργειας” για να το πραγματοποιήσουμε». Η συμβουλή που δίνει ο Γιάννης Δημακόπουλος σε όποιον σκέφτεται ή έχει ξεκινήσει μια τέτοια προσπάθεια με τη βοήθεια διαιτολόγου – διατροφολόγου, είναι να αρχίσει να αντιλαμβάνεται καλύτερα τα σημεία στα οποία η διαχείριση του φαγητού του υστερεί και σιγά – σιγά να τα βελτιώσει. «Η απώλεια βάρους είναι συνήθως ο απώτερος στόχος αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και η βελτίωση της διαχείρισης του φαγητού είναι ο πυρήνας του προβλήματος κι αν το δεύτερο επιτευχθεί αναπόφευκτα θα επιτευχθεί και το πρώτο».
Μέχρι πριν λίγο κοιμόμασταν άβολα σε καθίσματα πλοίων…
…και τώρα αναζητάμε τους χώρους που θα μας ζεστάνουν.
Εκτός από τις μετρήσεις, τις δημόσια αναρτημένες αλλαγές που ακολουθούν το τέλος του καλοκαιριού, τα τραπέζια των μαγαζιών που μαζεύονται μέχρι τις επόμενες ηλιόλουστες μέρες και το νούμερο που δείχνει η ζυγαριά μας, το τέλος της άδειας και η αναπροσαρμογή στην πραγματικότητα που αφήσαμε έξω από τη βαλίτσα μας φέρνει μαζί της και στόχους που ξεφεύγουν από τις κούτες της μετακόμισης, από την εξωτερική μας εμφάνιση ή την υγεία μας; Μήπως τα πραγματικά new year’s resolutions τα θέτουμε το φθινόπωρο και όχι τον Ιανουάριο;
Ο ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτής Στέφανος Γκογκόρνας χαρακτηρίζει τον Σεπτέμβρη ως μήνα «ιδιαίτερο». «Επιστρέφοντας από τις διακοπές του Αυγούστου επιστρέφουμε στην καθημερινότητα, στην πόλη, σε όσα αφήσαμε πίσω πριν φύγουμε και σε όσα πασχίζαμε να μην σκεφτόμαστε στις διακοπές μας. Για κάποιους και κάποιες είναι ένας ωραίος μήνας είτε γιατί οι διακοπές τους δεν ήταν όπως τις ήθελαν και απλά τους αποσυντόνισαν είτε επειδή τους αρέσει πολύ το να θέτουν καινούριους στόχους, να ξεκινάνε καινούριες δραστηριότητες και να κάνουν μια νέα αρχή. Για τους περισσότερους φαίνεται να είναι ένας Γολγοθάς, με έναν μαρτυρικό αποχωρισμό από τη θάλασσα, την αιώρα και τα κοκτέιλ και μια επιστροφή στη ρουτίνα και σε όσους στόχους και υποχρεώσεις ενδεχομένως εκκρεμούν από κάποιον προηγούμενο Σεπτέμβρη».
Οι Βαβυλώνιοι υπόσχονταν στους θεούς τους στην αρχή κάθε έτους ότι θα επέστρεφαν δανεικά αντικείμενα και θα πληρώνουν τα χρέη τους. Οι Ρωμαίοι ξεκίνησαν κάθε χρόνο κάνοντας υποσχέσεις στον θεό Janus από τον οποίο πήρε και το όνομά του ο μήνας Ιανουαρίου. Κατά τον μεσαίωνα, οι ιππότες, στο τέλος της χριστουγεννιάτικης περιόδου κάθε χρόνο επιβεβαίωναν με έναν όρκο τη δέσμευσή τους στο καθήκον τους. Αλλά αυτά είναι μερικά ενδιαφέροντα trivia περασμένων αιώνων.
Το φαινόμενο αυτό του Σεπτέμβρη ως μήνα επανεκκίνησης μάλλον είναι πιο έντονο στην Ελλάδα και σε χώρες με παρόμοιο κλίμα, καθώς εδώ είναι δεδομένο ότι ο Αύγουστος προορίζεται για κολύμπι, ξεγνοιασιά και αργία, σύμφωνα με τον ψυχολόγο- ψυχοθεραπεύτη. Η αλλαγή του τρόπου ζωής μας, των ερεθισμάτων, των σκέψεων, των συναισθημάτων, είναι πολύ μεγάλη και όταν πηγαίνουμε και όταν επιστρέφουμε από τις διακοπές μας και αυτό είναι που σηματοδοτεί, σε συνδυασμό με τις αναμνήσεις και τα αντανακλαστικά των μαθητικών χρόνων, αυτή την αίσθηση του καινούριου, του reset και της επανεκκίνησης.
«Το γεγονός μάλιστα ότι η αλλαγή που οι διακοπές φέρουν στον τρόπο που ζούμε και σκεφτόμαστε είναι συλλογική, καθιστά από δύσκολο έως αδύνατο το να μην επηρεαστεί κανείς καθόλου από το “τρυπάκι” του Σεπτεμβρίου. Όταν όλοι γύρω σου φεύγουν από την ανεμελιά, σκέφτονται ότι “τώρα τα κεφάλια μέσα” και προσπαθούν να φτιάξουν ένα πλάνο για τον χειμώνα και για τη νέα σεζόν (άσχετα με το αν θα το ακολουθήσουν στη συνέχεια), λίγο ή πολύ επηρεάζεσαι και εσύ που θέλεις να κρατήσεις τα vibes και τη διάθεση της γαλήνης και του ρεμβασμού», συμπληρώνει.
«Όταν όλοι γύρω σου φεύγουν από την ανεμελιά, σκέφτονται ότι “τώρα τα κεφάλια μέσα” και προσπαθούν να φτιάξουν ένα πλάνο για τον χειμώνα και για τη νέα σεζόν (άσχετα με το αν θα το ακολουθήσουν στη συνέχεια), λίγο ή πολύ επηρεάζεσαι και εσύ που θέλεις να κρατήσεις τα vibes και τη διάθεση της γαλήνης και του ρεμβασμού»
Το αν το φθινόπωρο θα μας οδηγήσει σε κατάθλιψη ή θα μας γεμίσει με ενέργεια και ενθουσιασμό εξαρτάται από τον τρόπο που το αντιλαμβανόμαστε, εξηγεί ο Στέφανος Γκογκόρνας. Τονίζει πως ανάλογα με το ποιοι είμαστε και τι έχουμε ανάγκη, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να βρούμε την ισορροπία μεταξύ της χαλάρωσης που ακόμα εμπνέει μέσα σου το καλοκαίρι και της επιθυμίας να σχεδιάσεις πράγματα και να θέσεις στόχους. «Η αλήθεια είναι πως είναι μια εποχή που προσφέρεται για έναν αναστοχασμό του πού είσαι, του πού θέλεις να πας και του πώς μπορεί να γίνει αυτό. Αρκεί να μην γίνει ψυχαναγκαστικά και με μια θηλιά στο λαιμό, αφού ένα μυαλό απαιτητικό, φλύαρο και βιαστικό σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί καλό σύμμαχο για πραγματοποίηση αλλαγών, υλοποίηση στόχων και επανεκκίνηση μιας σεζόν καλύτερης και πιο χαρούμενης από την προηγούμενη», καταλήγει.
«Η αλήθεια είναι πως είναι μια εποχή που προσφέρεται για έναν αναστοχασμό του πού είσαι, του πού θέλεις να πας και του πώς μπορεί να γίνει αυτό».
Η μετάβαση από τη μία εποχή στην άλλη, από τη γενναιόδωρη ηλιοφάνεια στις χαμηλές θερμοκρασίες και τις μπόρες ενδέχεται να μας οδηγήσει στο να θέλουμε να αλλάξουμε και τις προσωπικές μας ποιότητες. Ίσως κανένας να μη μάθει ποτέ τα σχέδια που κάνουμε για εμάς, πόσο μάλλον αν αυτά δεν ευοδωθούν, αν και υπήρξαν περιπτώσεις που κάποιος ενδιαφέρθηκε να δημοσιεύσει τους στόχους μιας διασημότητας.
Ήταν, ας πούμε, 1955, και η τότε 29χρονη Μέριλιν Μονρό έγραφε τους στόχους της νέας χρονιάς στην τηλεφωνική της ατζέντα. «Πρέπει να προσπαθήσω / βρω την πειθαρχεία να κάνω τα παρακάτω: Να πηγαίνω στα μαθήματα υποκριτικής – πάντα μόνη μου – χωρίς να αποτυγχάνω. Να πηγαίνω όσο συχνότερα μπορώ στα μαθήματα του Strassberg. Να μη λείπω ποτέ από τα studio sessions. Να δουλεύω όποτε είναι δυνατόν τις εργασίες μου και να κάνω συχνά τις ασκήσεις υποκριτικής μου. Να πηγαίνω στις διαλέξεις του Clurman και του Strassberg. Να βλέπω τι γίνεται γύρω μου, να παρατηρώ, να παίρνω ό,τι αξίζει από τους άλλους. Να καταβάλω τον κόπο και την προσπάθεια να ξεπεράσω φοβίες και προβλήματα που μου έχει προκαλέσει το παρελθόν μου, να τα αναλύω πολύ πολύ πολύ περισσότερο. Να είμαι πάντα στην ώρα μου. Καμία δικαιολογία για όταν αργώ, ποτέ ξανά. Ει δυνατόν, να παρακολουθήσω έστω και ένα μάθημα φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο. Να βρω κάποιον για να κάνω μαθήματα χορού. Να προσέχω τη φόρμα μου. Να τελειώσω όλο αυτό με την RCA. Να διασκεδάζω περισσότερο όταν μπορώ – είμαι ήδη αρκετά μίζερη».