«Σήμερα, δεν έχουν όλοι πρόσβαση στο εμβόλιο κατά του Covid. Η δημόσια υγεία προστατεύεται όταν όλοι οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση στο αγαθό που λέγεται Υγεία. Ο Covid-19 δεν κάνει διακρίσεις. Η πρόσβαση στα εμβόλια ανήκει σε όλους – κανένας άνθρωπος αποκλεισμένος».
Με αυτές τις φράσεις μας καλωσόρισαν οι συμμετέχοντες στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη σχετικά με τον εμβολιασμό του προσφυγικού και μεταναστευτικού πληθυσμού στην Ελλάδα, με πρωτοβουλία της INTERSOS Hellas, του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών και το Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων. Ενώνοντας τις φωνές και τις δυνάμεις τους, αγωνίζονται από κοινού προκειμένου να δοθεί βιώσιμη λύση στο ζήτημα του εμβολιασμού κατά της Covid-19 όλων των αιτούντων άσυλο προσφύγων και μεταναστών που βρίσκονται στην Ελλάδα – είτε έχουν στην κατοχή τους νομιμοποιητικά έγγραφα, είτε όχι.
Ο κίνδυνος μόλυνσης από τον κορωνοϊό μεταξύ των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο στις δομές υποδοχής, εντοπίζεται 2,5 έως 3 φορές υψηλότερος σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, την στιγμή που τα ποσοστά εμβολιασμού στις ομάδες των προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα παραμένουν ιδιαιτέρως χαμηλά.
Ο ομότιμος καθηγητής Δημόσιας Υγείας – Υγείας του Παιδιού, στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, κ. Τάκης Παναγιωτόπουλος, τόνισε τις σοβαρές καθυστερήσεις στον εμβολιασμό των προσφύγων και μεταναστών στην χώρα μας, επισημαίνοντας την ανάγκη της εύκολης πρόσβασης στα εμβόλια. Στη συνέχεια, έθεσε δύο καίρια ερωτήματα, αναφορικά με την προτεραιοποίηση του εμβολιασμού: «Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο, αν αρρωστήσουν, να αρρωστήσουν σοβαρά; Ποιοι λόγω των συνθηκών ζωής έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αρρωστήσουν από άλλους;».
Και προσέθεσε ότι κύριος παράγοντας για τον καθολικό εμβολιασμό είναι η εξασφάλιση εμπιστοσύνης των προσφύγων και μεταναστών στα εμβόλια και τη διαδικασία χορήγησής τους. Βασική προϋπόθεση για να καταστεί εφικτό είναι η ενημέρωση να γίνεται στην γλώσσα τους, από άτομα ή φορείς που τους εμπνέουν εμπιστοσύνη. Παράλληλα, τα προβλήματα που προκύπτουν λόγω της απουσίας συνεπούς δημοσιοποίησης των στοιχείων εμβολιαστικής κάλυψης των προσφύγων και μεταναστών από τους επίσημους κρατικούς φορείς, είναι ιδιαίτερα σημαντικά.
Σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις που αφορούν τη διάταξη η οποία αναμένεται να ενταχθεί σε Σχέδιο Νόμου του Υπ. Υγείας που θα κατατεθεί στη Βουλή, πρόκειται να θεσμοθετηθεί ο εμβολιασμός όσων προσφύγων και μεταναστών δεν βρίσκονται σε κέντρα φιλοξενίας. Πιο συγκεκριμένα, ο Υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, υποστηρίζει ότι η ρύθμιση θα επιτρέπει σε όσους πολίτες τρίτων χωρών βρίσκονται δίχως τα απαραίτητα έγγραφα στη χώρα, να βγάλουν προσωρινό ΑΜΚΑ αποκλειστικά για τον εμβολιασμό τους.
Ο καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, νομικός και ειδικός σε θέματα μετανάστευσης, περιστασιακής απασχόλησης και αδήλωτης εργασίας στον αγροτικό τομέα, κ. Απόστολος Καψάλης, ανέδειξε τους πιθανούς κινδύνους εξαιτίας του ελλιπούς εμβολιασμού, τόσο για τον ίδιο τον πρόσφυγα ή μετανάστη, όσο για το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο και μίλησε για την ανάγκη διασφάλισης εκ μέρους της Πολιτείας ότι δεν θα υπάρξουν νομικές συνέπειες και συλλήψεις προς όσους μεταβούν για εμβολιασμό χωρίς επίσημα έγγραφα ταυτοποίησης.
Αναφερόμενος στη σχετική νομοθετική παρέμβαση του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, τόνισε ότι είναι αναγκαίο οι συγκεκριμένες διατάξεις να διασφαλίζουν στους ανθρώπους που πρόκειται να εμβολιαστούν, ότι δεν κινδυνεύουν από οποιαδήποτε δίωξη. «Προτείνω αυτό να έχει και χρονικά χαρακτηριστικά ως κίνητρο για την αυξημένη συμμετοχή τους. Διαχρονικά η χώρα μας έχει το μεγαλύτερο ποσοστό ανεπίσημων μεταναστών, χωρίς επίσημα χαρτιά δηλαδή, στο σύνολο του αλλοδαπού πληθυσμού».
Το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών, το οποίο εκπροσωπεί 42 οργανωμένες κοινότητες σε όλη την χώρα, συμβάλλει με τη σειρά του στην προσπάθεια διασφάλισης του εμβολιασμού, όπως υπογράμμισε κατά τη συνέντευξη τύπου η διευθύντρια του γραφείου του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών, κα Άντλα Σασάτη.
Όπως ανέφερε, «δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, η εθνική στρατηγική για την προστασία των πληθυσμών προσφύγων και μεταναστών είναι ακόμα στα χαρτιά», την στιγμή που στην Ελλάδα οι πολίτες τρίτων χωρών με ισχύουσα άδεια διαμονής, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε τον Αύγουστο 2021 το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, είναι 670.619 άτομα.
Όπως μάλιστα προκύπτει από στοιχεία της έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), του Ιουνίου 2021, και αφορούν την Ευρώπη, τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού μεταξύ των μεταναστών οφείλονται τις περισσότερες φορές στην απουσία εμπιστοσύνης, επαρκούς παραπληροφόρησης και ενημέρωσης στη γλώσσα τους, αλλά και στη δυσκολία πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη.
Ο κ. Γιονούς Μουχαμμαντί, διευθυντής του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων, παρουσίασε τις επιπτώσεις στην εκστρατεία εμβολιασμού του προσφυγικού πληθυσμού, εξαιτίας της διασποράς των fake news σε ιστοσελίδες που απευθύνονται στη μητρική γλώσσα των προσφύγων και των μεταναστών – ή της ελλιπούς ενημέρωσης, όταν η διάδοση μηνυμάτων και πληροφοριών που αφορούν στην αντιμετώπιση της πανδημίας και στον εμβολιασμό, γίνεται αποκλειστικά στην ελληνική γλώσσα.
Η προστασία των προσφύγων και μεταναστών που βρίσκονται στην Ελλάδα και δεν διαθέτουν τα απαραίτητα νομιμοποιητικά έγγραφα, αποτελεί μία μεγάλη πρόκληση στο πλαίσιο της εξασφάλισης του άνευ εμποδίων εμβολιασμού τους. Οι τελευταίες εξαγγελίες της κυβέρνησης κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση, ωστόσο υπάρχουν συγκεκριμένες παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη ώστε να διασφαλιστεί ότι πρόσβαση στον εμβολιασμό θα έχουν όλοι, χωρίς εξαιρέσεις και χωρίς κυρώσεις.
Όπως άλλωστε ηχούσε στ’ αυτιά μας από την έναρξη της συζήτησης, «η δημόσια υγεία προστατεύεται όταν όλοι οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση στο αγαθό που λέγεται Υγεία».