Εντάξει, όλοι ξέρουμε ότι οι παράλληλες σχέσεις είναι δύσκολες, πολύ δύσκολες. Όταν λέω όλοι εννοώ και αυτοί που τις έχουν ζήσει και αυτοί που δεν τις έχουν ζήσει. Επίσης ας παραδεχτούμε ότι συμβαίνει πολύ περισσότερο από ό,τι ομολογούμε σαν κοινωνία, για διάφορους λόγους. Δε θα τους αναλύσω εδώ, ούτε γιατί συμβαίνει, ούτε γιατί δεν το αναγνωρίζουμε στο μέγεθος που του αναλογεί, ούτε φυσικά θα ασχοληθώ με το τι επιτάσσει η κοινωνική ηθική.
Ή μάλλον όχι, θα το κάνω (plot twist). Δεν ξέρω γιατί έχουμε πείσει τους εαυτούς μας ότι ένας άνθρωπος μπορεί να καλύψει όλες μας τις ανάγκες. Πως ένας άνθρωπος μπορεί να είναι σύντροφος #γιαπάντα όταν ξέρουμε ότι όλοι μας εξελισσόμαστε και είναι πιθανό κάποιος που ήταν για εμάς ταιριαστός στα 30, να μην είναι πια στα 50 μας χρόνια. Επίσης, αφού μπορούμε να διοχετεύσουμε την αγάπη μας σε δύο, τρία παιδιά, σε τρεις ή τέσσερις φίλους γιατί θεωρούμε ανήθικο να κάνουμε το ίδιο με δύο συντρόφους;
Κατανοώ ότι στις ερωτικές σχέσεις υπάρχει ανταγωνισμός, ζήλεια, ανασφάλειες. Καταλαβαίνω ακόμη ότι υπάρχει το κεφαλαιώδες ζήτημα «τίνος είναι το παιδί, γυναίκα;» αλλά δεν πιστεύω ότι δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα νέο είδος οικογένειας ή ένα νέο μοντέλο σχέσεων. Δεν σκέφτομαι το τέλος της συντροφικότητας, τουναντίον. Αναζητώ τη σωτηρία της, την επιστροφή στην ουσία της, στο μοίρασμα, στο δόσιμο και στην αγάπη που δεν μετράει κουκιά. Για όσους βέβαια τους ταιριάζει αυτό, δεν σημαίνει ότι αυτή είναι η πανάκεια στο αδιέξοδο των ερωτικών σχέσεων όπως τις έχουμε διαμορφώσει.
Αυτά ως πρώτες σκέψεις σχετικά με την πολυσυντροφικότητα. Από εκεί και πέρα, είναι γνωστό ότι έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε και να είμαστε ειλικρινείς ως κοινωνία. Τι γίνεται λοιπόν όταν βρισκόμαστε συναισθηματικά ανάμεσα σε δύο ανθρώπους; Δύσκολη απάντηση. Ίσως να μην υπάρχει καν απάντηση. Όλο και πιο συχνά πάντως ακούω -από γυναίκες κυρίως, ίσως γιατί νιώθουν πιο άνετα να μου εξομολογηθούν – ότι ενώ είναι σε γάμο ή σε σταθερή σχέση, διατηρούν παράλληλη σχέση. Μιλούν για σχέση, όχι για απιστία, μιλούν για έναν άλλον άνδρα που τις κάνει να αισθάνονται ότι εξακολουθούν να είναι στο ερωτικό παιχνίδι (κάτι που συνήθως χάνεται σε μια μακροχρόνια κατάσταση), που τους γεννά αισθήματα τρυφερότητας, αφοσίωσης και αγάπης. Και όταν ρωτάς τις γυναίκες αυτές τι αισθάνονται προς τον μόνιμο σύντροφο οι απαντήσεις ποικίλλουν. Από «τον βλέπω πια σαν αδερφό μου» μέχρι «είναι ο σύντροφος της ζωής μου, είναι η καθημερινότητα μου».
Πολλές από αυτές τις γυναίκες δεν μπαίνουν καν στο δίλημμα με ποιον θα συνεχίσουν τη ζωή τους. Αυτό γίνεται ειδικά όταν νιώθουν ότι δεν είναι έτοιμες ή σε θέση ή δε θέλουν να ανατρέψουν την υπάρχουσα κατάσταση για μια σειρά από λόγους που ακούγονται κυνικοί ή πεζοί αλλά αν μη τι άλλο είναι απολύτως ρεαλιστικοί. Δηλαδή μια γυναίκα που ζει με την οικογένεια της στην Αγγλία και ο εραστής της είναι Ελλάδα, δε θα πάρει, ίσως ποτέ, την απόφαση να χωρίσει και να πάρει τα παιδιά μακριά από τον πατέρα τους σε μια άλλη χώρα. Μπορεί να το κάνει αν θελήσει, αλλά εδώ λέμε τι συνήθως σκέφτονται, και τι κατά κόρον συμβαίνει.
Άλλες όμως, και άλλοι άνδρες -και συγγνώμη που έχω εστιάσει πιο πολύ στις γυναίκες αλλά με αυτές συζητώ περισσότερο- νιώθουν κάποια στιγμή ότι η παράλληλη σχέση τους κουράζει. Και είναι κουραστική, ναι. Απαιτεί κυρίως επιπλέον χρόνο, περίσσεια ενέργειας και, σε μεγάλο βαθμό, ψέματα. Ποιος μπορεί να τα αντέξει όλα αυτά για μεγάλο διάστημα; Και τι γίνεται μετά; Πώς διαλέγεις με ποιον άνθρωπο θα συνεχίσεις τη ζωή σου; Πώς ζυγιάζεις τα πράγματα για να καταλήξεις σε αυτόν που σου ταιριάζει καλύτερα;
Είναι λάθος να συγκρίνουμε ανθρώπους. Κι όμως το κάνουμε. Ακόμη και όταν ξέρουμε ότι ο καθένας από αυτούς για διαφορετικούς λόγους μας αγγίζει την ψυχή (και το κορμί αλλά αυτό συνήθως γίνεται για τους ίδιους προφανείς λόγους). Το κάνουμε κι ας μη βγάζουμε χαρτί για να γράψουμε τα υπέρ και τα κατά του καθενός, όπως μας δείχνουν στις ταινίες και στα σήριαλ. Εντάξει, μπορεί κάποιοι να βγάζετε και χαρτί, δεν θα σας κρίνω εγώ.
Το θέμα δεν είναι ποιος έχει τα πιο πολλά υπέρ ή κατά. Το θέμα είναι ποιος μας είναι πιο απαραίτητος για να είμαστε, όσο γίνεται, ευτυχισμένοι. Με ποιον νιώθουμε ότι χωρίς αυτόν η ζωή μας θα είναι πιο δύσκολη, πιο σκοτεινή, με λιγότερη χαρά. Άρα μην περιμένετε να βρείτε εδώ ντε φάκτο απαντήσεις. Ό,τι μετράει στην Τίνα μπορεί να μην μετράει στην Σοφία. Και ό,τι είναι σημαντικό για μια σχέση ζωής για τον Βασίλη μπορεί να μην είναι για τον Θοδωρή.
Το σίγουρο είναι ότι οφείλουμε να λάβουμε υπόψη μας όλες τις παραμέτρους, ειδικά όταν έχουμε οικογένεια. Δεν εννοώ να μην χωρίσουμε για χάρη των παιδιών. Καμία σχέση. Εννοώ ότι θα πρέπει να προετοιμάσουμε το έδαφος έτσι ώστε η μετάβαση σε μια νέα κατάσταση να είναι ομαλή. Τα παιδιά δεν είναι χαζά. Όταν τους εξηγούμε καταλαβαίνουν. Αρκεί να το κάνουμε και να σεβόμαστε ότι οφείλουν να ξέρουν. Όταν δεν ξέρουν γιατί πράττουμε ό,τι πράττουμε τότε μπερδεύονται και πληγώνονται προσπαθώντας να ερμηνεύσουν ενήλικες συμπεριφορές.
Έχουμε γεμίσει τον κόσμο των ενηλίκων με υποχρεώσεις. Έχουμε σχεδόν εξωραΐσει τη χαρά. «Οι άνθρωποι δεν συγχωρούν αυτούς που από έρωτα εκπέσανε», λέει ο μέγας Αργύρης Μπακιρτζής στο υπέροχο «Ας περιμένουν οι γυναίκες». Ισχύει. Οι παράλληλες σχέσεις πληγώνουν. Οι άνθρωποι πληγώνουμε και πληγωνόμαστε. Έτσι, είναι η ζωή. Αν το καταλάβουμε ίσως γλιτώσουμε το δράμα που ξεχειλίζει, ίσως δε χρειαστεί να φτάσουμε σε δύσκολα διλήμματα. Ίσως πάλι όλη η ζωή μας είναι μια σειρά από αποφάσεις, από επιλογές. Ας τις κάνουμε.