Έχει ήδη δώσει 3-4 συνεντεύξεις σε ξένα Μέσα, αλλά έρχεται χαμογελαστός και χαλαρός προς το μέρος μου -στην πορεία αποδεικνύεται λαλίστατος-, σε ένα παγκάκι έξω από το κτήριο του Κέντρου Τεχνών του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων, το ιστορικό κτήριο των ΕΑΤ-ΕΣΑ στο Πάρκο Ελευθερίας. Εκεί όπου ξεκίνησαν με τον Τόνι Νέγκρι πανηγυρικά οι 34 Ασκήσεις Ελευθερίας, το δημόσιο και επιθετικά πολιτικό πρόγραμμα της documenta 14. Ο Πόλ Πρεσιάδο, ο άνθρωπος που αυτό τον καιρό ζει τη συγκλονιστική μετάβαση αλλαγής φύλου από γυναίκα σε άνδρα, με τη βοήθεια γενναίων δόσεων τεστοστερόνης, αναλαμβάνοντας το πρόγραμμα που του εμπιστεύτηκε ο καλλιτεχνικός διευθυντής της documenta 14 Άνταμ Σίμτζσικ, τόλμησε να ανατρέξει στην παράδοση της Ακρας Αριστεράς, στην Ιστορία των δικτατοριών του ευρωπαϊκού Νότου και της Λατινικής Αμερικής, στον ακτιβισμό των φεμινιστριών της Rojava, στον queer ακτιβισμό, νοηματοδοτώντας εκ νέου τα όρια της τέχνης. Επιλογή που δέχτηκε μεγάλη κατακραυγή από μερίδα του εγχώριου Τύπου.
Γιατί η αντίδραση ήταν τόσο σφοδρή από μερίδα των media; Γιατί το πρόγραμμά μας εκνευρίζει τόσο πολύ κάποιους ανθρώπους; Γιατί οπισθοχωρούμε σε μια εθνικιστική αντίληψη στον τρόπο πρόσληψης της πολιτικής, κάτι που πάντα ήταν ένα ζήτημα στην Ελλάδα, στην Τουρκία αλλά και στην Ισπανία. Και πρόσφατα και στη Γερμανία. Δεν με εξέπληξε καθόλου η κατακραυγή μερίδας του Τύπου. Δεν είναι η πρώτη φορά που ζω κάτι ανάλογο. Είμαι ακτιβιστής, ξέρω ότι κάποια από τα υλικά που αγγίζω είναι υπερευαίσθητα. Το να φέρνεις στο ίδιο τραπέζι την παράδοση της ριζοσπαστικής Αριστεράς με την κυριαρxία των αυτοχθόνων, την παράδοση του φεμινισμού στη Rojava, το queer κίνημα και το προσφυγικό, για κάποιους είναι συγκέντρωση των ζόμπι.
Αυτές οι επιθέσεις δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα. Δουλεύω 15 χρόνια στη Γαλλία, αλλά προέρχομαι από την Ισπανία, επομένως μοιράζομαι μια πολύ κοινή ιστορία με την ελληνική. Το debate των media αλλά και το δημόσιο debate γενικότερα τα τελευταία 3-4 χρόνια έχει συντηρητικοποιηθεί παντού. Γι’ αυτό λέω ας εξασκηθούμε στην ελευθερία. Το ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό αλλάζει δραματικά και το μοναδικό πολιτικό συναίσθημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε δημόσια είναι ο θυμός και ο φόβος. Φόβος για τους πρόσφυγες, θυμός για την οικονομική κρίση. Ένα από τα πράγματα που επιχειρούμε εδώ είναι να κατασκευάσουμε μια συλλογικότητα.
Φτάσανε να μας κατηγορήσουν ότι συγκρίνουμε τη Δικτατορία με την Δημοκρατία. Είναι δυνατόν; Το ερώτημά μας είναι αν αυτό που έχουμε είναι πράγματι Δημοκρατία. Μήπως η Δημοκρατία είναι κάτι άλλο; Αμφισβητούμε τη Δημοκρατία, το κάνουμε, γιατί κάθε 5 χρόνια ψηφίζουμε και αυτό είναι! Τίποτα άλλο δεν χρειάζεται να συζητηθεί. aκόμη και αν ψηφίσουμε μερικές φορές δεν λαμβάνεται υπόψη. Κάτι άλλο πρέπει, επομένως, να σύμβει. Αυτό που έχουμε, αυτό που ζούμε δεν μπορεί να είναι η τελευταία μορφή του πολιτικού. Με τον ίδιο τρόπο που ο νεοφιλευθερισμός δεν μπορεί να είναι η τελευταία μορφή του οικονομικού. Σίγουρα αυτό δεν είναι το τέλος της Ιστορίας. Πρέπει ξεκάθαρα κάτι άλλο να συμβεί. Μια άλλου είδους Βουλή πρέπει να είναι δυνατό να υπάρξει. Μια Βουλή στην οποία και οι νεκροί να μπορούν να κάθονται μαζί μας.
Φυσικά το κτήριο που γίνονται οι δράσεις προκαλεί αλλεργία, έχει φαντάσματα και βαμπίρ για ένα κόσμο. Ακούν ΕΑΤ-ΕΣΑ και τρελαίνονται. Φυσικά κι υπάρχουν φαντάσματα. Είναι σημαντικό να υπάρχουν. Οταν ασχολούμαστε με τη σύγχρονη φιλοσοφία ή τη σύγχρονη τέχνη εξαναγκαζόμαστε να δουλέψουμε με τους νεκρούς. Δεν δουλεύουμε μόνο με ό,τι κυριαρχεί αλλά και με τους πεθαμένους. Άρχισαν λοιπόν να μιλάνε για ζόμπι και φαντάσματα, ναι, είναι αλήθεια, αλλά αυτά είναι μέρος και της μνήμης και της τέχνης. Οφείλουμε να δουλέψουμε με αυτό το κομμάτι της ιστορίας.
Όταν πρωτοπήγα στο μέρος που θα γινόταν το γραφείο μου και συνειδητοποίησα ότι ήταν το αρχηγείο της στρατιωτικής αστυνομίας της Χούντας, σκέφτηκα «πώς θα δουλεύω κάθε μέρα εδώ μέσα;». Έπρεπε να αναμετρηθώ ένας προς έναν με αυτά τα ζόμπι και τα φαντάσματα. Για αυτό όμως είναι η τέχνη. Δεν έχουμε άλλη επιλογή.
Είμαι πραγματικά χαρούμενος που η κριτική ήταν τόσο σφοδρή. Οκέι. Ας ανοίξουμε το debate ακόμη και αν γίνεται με επιθετικό τρόπο. Αυτό χρειαζόμαστε σήμερα εδώ. Να θέσουμε ερωτήματα και να δώσουμε μια απάντηση συλλογικά. Δεν θα ήταν το ίδιο αν ανοίγαμε την έκθεση το 2017 με ένα μεγάλο show, που έτσι κι αλλιώς θα συμβεί. Οι Αθηναίοι θα αισθανθούν ότι είναι ενδιαφέρον, αλλά δεν θα αισθανθούν ότι τους ανήκει. Η ιδέα του ανοίγματος με ένα δημόσιο πρόγραμμα είναι ότι αυτό ανήκει στους Αθηναίους.
Από τις αντιδράσεις ιδίως ανθρώπων που ασχολούνται με την τέχνη, αναρωτιέμαι ποια είναι η ιδέα που έχουμε περί τέχνης. Αναρωτιέμαι επίσης αν η τέχνη είναι μια κριτική πρακτική που μπορεί να μεταμορφώσει τον τρόπο που σκεπτόμαστε, το σύγχρονο κοινωνικό τοπίο. Τι είναι, λοιπόν, η τέχνη; Για ποιο λόγο υπάρχει; Για να ψυχαγωγεί και να διασκεδάζει; Για να παράγει όμορφες εικόνες; Τι είναι τέχνη; Ειδικά σήμερα και ειδικά στην Ελλάδα τι είναι τέχνη, τι πρέπει να είναι τέχνη; Προσωπικά, δεν κάνω καμία ιδιαίτερη διάκριση ανάμεσα στην τέχνη και οτιδήποτε άλλο. Η τέχνη είναι πολύ κοντά σε όλες τις άλλες πρακτικές κριτικής, μάλιστα περισσότερο από όσο φανταζόμαστε.
«Αν έπρεπε να επιλέξω, φυσικά θα προτιμούσα τον ΣΥΡΙΖΑ από τη ΝΔ. Γιατί τουλάχιστον εμένα, έναν τρανσέξουαλ, μπορούν να με αποδεχτούν ως πολιτικό υποκειμένο, ενώ στη ΝΔ με θεωρούν διανοητικά διαταραγμένο. Η αντιπροσωπευτική πολιτική πάντως δεν με αφορά.»
Εγώ προέρχομαι από τη φιλοσοφία και τον ακτιβισμό. Και η Βουλή των Σωμάτων, που στήνουμε τώρα, απαρτίζεται από φιλόσοφους, συγγραφείς, ποιητές, μουσικούς, καλλιτέχνες, αυτό που παραδοσιακά αποκαλούμε καλλιτέχνες, πολιτικούς ακτιβιστές, όλοι είναι στο ίδιο επίπεδο για μένα. Όλοι έχουν να κάνουν με ερωτήματα και πειραματικές πρακτικές, θέλουν να αμφισβητήσουν ή να αναρωτηθούν για αυτό που συμβαίνει σήμερα, με διαφορετικές γλώσσες ασφαλώς. Άλλος με την ποίηση, άλλος με τα σχέδια. Αλλά πίσω από όλους κρύβεται έρευνα. Επομένως, δεν βλέπω την τέχνη σαν κάτι ξεκομμένο από την υπόλοιπη κοινωνία, δεν βλέπω τους καλλιτέχνες ως εκείνους που μας προσφέρουν μια όμορφη ψυχαγωγική αναπαράσταση των πραγμάτων. Ακόμα και η δημοσιογραφία δεν είναι κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που κάνουμε, παράγει δημόσια αναπαράσταση. Είναι ακριβώς το ίδιο μ’ αυτό που κάνουν οι καλλιτέχνες, αλλά με άλλες τεχνικές.
Διαπραγματευόμαστε την δημόσια αναπαράσταση. Αυτό προσπαθούμε. Για μένα είναι μια πολύ σοβαρή δήλωση να φέρουμε όλους αυτούς τους ανθρώπους στο ίδιο επίπεδο. Γιατί αυτό που συνήθως συμβαίνει στο δημόσιο πρόγραμμα μιας έκθεσης είναι να έχεις τους καλλιτέχνες από τη μια μεριά και τους κριτικά σκεπτόμενους από την άλλη που έρχονται για να εξηγήσουν τι κάνει η τέχνη. Αυτό πρόκειται για μια τελείως διαστρεβλωμένη σύλληψη. Γιατί η γνώση μπορεί να παραχθεί παντού, από τον δημοσιογράφο, από τον καλλιτέχνη, ακόμα και από τους ανθρώπους που περνάνε τα σύνορα. Προσωπικά, δεν ενδιαφέρομαι περισσότερο για την τέχνη από την φιλοσοφία. Ολα αυτά τα πεδία συνδέονται.
Ένα πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να αποτυπώσουμε τι συνέβη στη σκηνή των τεχνών τα τελευταία 40 χρόνια, το πώς αναμείχθηκε με την Αγορά και έγινε πεδίο κερδοσκοπίας. Aυτό το είδος τέχνης είναι ακριβώς εκείνο με το οποίο δεν θέλω να έχω καμία σχέση και φαντάζομαι και το υπόλοιπο team της documenta 14.
Πολλοί μας ρωτάνε: ποιοι είναι οι Έλληνες καλλιτέχνες, ποιοι είναι οι Γερμανοί; Μα εδώ δεν μας ενδιαφέρει η εθνικότητα. Δεν σχετιζόμαστε ούτε με γκαλερί, ούτε με εθνικότητες. Δεν καλούμε εδώ ανθρώπους ως εκπροσώπους εθνών, δεν καλούμε γκαλερί. Αυτός ο χώρος είναι για την πόλη της Αθήνας, καλεί την πόλη να αναλάβει και να δουλέψει την documenta μαζί μας.
Το πρόγραμμα του δημόσιου χώρου δεν νομίζω ότι φτιάχτηκε ειδικά για την ελληνική κατάσταση. Μεγάλωσα στην Ισπανία, πήγα στις ΗΠΑ για σπουδές, κατόπιν έζησα στην Γαλλία 15 χρόνια. Δεν ανήκω σε κανέναν πια. Πλέον δεν πιστεύω στις εθνικές διαφορές, μια τέτοια πρόσληψη δεν μας βοηθά να αντιληφθούμε πώς λειτουργούν τα πράγματα. H πολιτική, η οικονομία υπάρχουν σήμερα με διαφορετικό τρόπο. Οπότε χρειάζεται να χτίζουμε συμμαχίες που υπερβαίνουν τις εθνικές και φυλετικές ταυτότητες. Με τον ίδιο τρόπο που το δημόσιο πρόγραμμα δεν στήνεται για να εκπροσωπήσει ένα έθνος, ούτε καν ταυτότητες μεινοτήτων. Δεν είναι αυτό το ζήτημα. Το ζήτημα είναι να δημιουργήσουμε μια κριτική κοινότητα.
Αυτό που στήνουμε, όμως, ενώ δεν είναι ειδικά για την Αθήνα, είναι κάτι που προέρχεται από την Αθήνα. Κάτι που χτίζεται στην Αθήνα από την Αθήνα με τους Αθηναίους. Και οι Αθηναίοι δεν είναι όλοι Έλληνες. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Πρέπει όμως να διαβούμε και μέσα από την ελληνική ιστορία. Η ελληνική ιστορία δεν είναι ωστόσο κάτι πατριωτικό που ανήκει σε ένα έθνος.
Δεν αντιμετωπίζω την ελληνική κοινωνία ως ένα αντικείμενο που μπορώ να συνδεθώ μαζί του. Εδώ σχετίζομαι με ελληνικά ιδρύματα και φορείς, με ακτιβιστές, στοχαστές, συγγραφείς, που όμως κανένας δεν εκπροσωπεί την ελληνική κοινωνία.
Αισθάνομαι στην Ελλάδα όπως και στην Ισπανία, για όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας, για όλη τη βία της περιόδου αυτής. Είναι λάθος να ενεργούμε σαν να μην υπήρξε αυτή η βία. Γι’αυτό κάλεσα ανθρώπους από διαφορά μέρη, να μας φέρουν οπτικές του φαινομένου, γιατί δεν είναι ένα αστείο. Η ιστορία με την οποία έχουμε να αντιπαρατεθούμε είναι η ιστορία του θανάτου και της βίας και αυτό είναι κάτι που αναπαράγεται από τον τρόπο που ενεργούμε ή αντιδρούμε με τους πρόσφυγες, με τον τρόπο που κάνουμε πόλεμο κατά του λαού μέσα από σκληρά οικονομικά μέτρα.
Στα 80’s που η Ελλάδα αποκτούσε Δημοκρατία και έμπαινε στις Αγορές , όπως συνέβαινε την ίδια περίοδο και στην Ισπανία, το χρήμα έρεε. Αλλά συνέβησαν κι άλλα πράγματα στα 80’s. Mπήκαμε στην κρίση και ξαφνικά ένας ολόκληρος πληθυσμός στοχοποιήθηκε και πέθανε. Αυτό ήταν το σύμπτωμα τού τι θα συνέβαινε αργότερα. Σήμερα με τις νέες περικοπές στην κοινωνική πρόνοια, στα νοσοκομειακά ιδρύματα, στις παροχές των ασφαλιστικών φορέων, άνθρωποι πεθαίνουν από χρόνιες ασθένειες ή HIV. Αυτό όπως και το θέμα των γυναικών που ζουν μόνες, των sex workers κ.ο.κ. είναι ζητήματα με τα οποία η τέχνη δουλεύει.
Γιατί φέρνουμε το ζήτημα των sex workers στην documenta; Γιατί οι sex workers είναι το λούμπεν προλεταριάτο του 21ου αιώνα. Άνδρες και γυναίκες sex workers είναι ο πάτος της εργατικής τάξης. Δεν είναι μόνο οι πρόσφυγες. Γι’ αυτό και φέρνουμε, μεταξύ άλλων, την Ανι Σπρίνκλ, την πρώτη πορνοστάρ με διδακτορικό. Είναι ένας διαφορετικός τρόπος να μιλήσουμε για την κρίση.
Αυτό που ήθελα να αποφύγω είναι αυτό που βλέπω τα τελευταία δυο χρόνια στην Αθήνα. Καθετί που γίνεται στο δημόσιο χώρο πρέπει είτε να αφορά την κρίση είτε το προσφυγικό. Ωραία, η κρίση ξέρουμε πια τι είναι. Δεν θέλω όμως οι πρόσφυγες να γίνουν ένα αντικείμενο της συζήτησης. Θέλω οι πρόσφυγες και μετανάστες να γίνουν μέρος της Βουλής των σωμάτων, να είναι μαζί μας, να έρθουνε να συζητήσουνε μαζί μας για αυτά τα ζητήματα. Αλλά δεν θα κάνουμε κάτι για την προσφυγική κρίση, δεν θα κάνουμε κάτι για την οικονομική κρίση. Πρέπει να ανοίξουμε το debate πέρα από αυτά, για να μπορέσουμε να δώσουμε κάποιες απαντήσεις σε αυτά τα ζητήματα.
«Έχουμε πόλεμο αλλά κανείς δεν μάχεται. Περνάμε ομαδική κατάθλιψη. Αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργεί ο Καπιταλισμός.»
Αυτές οι δέκα μέρες είναι πολύ έντονες και πυκνές, γιατί πιστεύω ότι μαίνεται ένας πόλεμος. Ένας πόλεμος κατά του πληθυσμού, ενάντια στους μετανάστες, υπάρχει σεξουαλικός πόλεμος, υπάρχει φυλετικός πόλεμος. Οπότε oι δέκα μέρες θα είναι σαν μια αντεπίθεση, για να δηλώσουμε «Υπάρχει πόλεμος, αλλά είμαστε ακόμα ζωντανοί». Για μένα αυτό το μήνυμα είναι πολύ σημαντικό. Αυτές οι δέκα μέρες έχουν πολλές πόρτες για να ανοίξεις και να μπεις στο πρόγραμμα. Κάποιος μπορεί να θέλει να έρθει για να ακούσει ένα 83χρονο, όπως ο Τόνι Νέγκρι, ή τον Σάμι ακτιβιστή Niillas Somby ή τη Diana Taylor για τα βασανιστήρια στη Χιλή ή την Ana Longoni για τις δικτατορίες στην Αργεντινή και τη Βραζιλία. Τελείως διαφορετικά κοινά και διαφορετικές προσδοκίες που όμως θα ενωθούν τελικά.
Το κτήριο θα παραμείνει ανοικτό μέχρι την έναρξη της έκθεσης και θα συνεχίσουμε να κάνουμε πράγματα με τη Βουλή των σωμάτων. Νομίζω είναι μια μεγάλη δήλωση στο κέντρο όλων όσων συμβαίνουν σήμερα στην Ευρώπη να χτίσουμε τη Βουλή των Σωμάτων εδώ στην Αθήνα και μετά να το μεταφέρουμε στο Κάσσελ.
Η Τζούντιθ Μπάτλερ είναι δασκάλα μου και μια από τις εμπνεύσεις μου κι εδώ, όπως είναι κι ο Μπρούνο Λατούρ, που μιλά για το Κοινοβούλιο των πραγμάτων. Είμαστε σε διάλογο με πολλούς στοχαστές, φυσικά με τη δουλειά του Τόνι Νέγκρι, του Μαουρίτσιο Λατσαράτο. Πολλά πράγματα θα συμβούν.
Για εμάς ήταν μια πολύ σοβαρή απόφαση να μην συνεργαστούμε με ιδιωτικά ινστιτούτα και ιδρύματα στην Αθήνα. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι ήταν τρομακτικά δύσκολο, γιατί αν συνεργαστείς με ιδιωτικά ινστιτούτα και φορείς όλες οι πόρτες είναι ανοιχτές και τα πράγματα κινούνται με γρήγορους ρυθμούς. Αν θέλεις να δουλέψεις με φορείς φαντάσματα που είναι νεκρά, έχεις προβλήματα.
Μετά από τις δέκα μέρες η Βουλή των Σωμάτων θα συνεχιστεί δημιουργώντας διαφορετικές κοινωνίες-κοινότητες. Για παράδειγμα δημιουργώ μια κοινότητα φίλων της Σωτηρίας Μπέλλου. Εντυπωσιάστηκα από την ομορφιά των τραγουδιών της, αλλά κι από την μεταμόρφωσή της. Αποφάσισα να δημιουργήσω την κοινότητα φίλων της, όπου θα συνυπάρχουν το ρεμπέτικο, ο τζόγος, τα διεμφυλικά και queer ζητήματα, γιατί και σε αυτά και στην ιστορία της τέχνης ακολουθούμε την βορειοαμερικανική γενεαλογία.
Αναφερόμαστε στο ‘69 και την γκέι επανάσταση στο Σαν Φρανσίνσκο και στη Νέα Υόρκη, ενώ δεν είναι μέρος της δικής μας ιστορίας. Ας ξανασκεφτούμε την πολιτική και τον πολιτικό ακτιβισμό από τον ευρωπαϊκό Νότο και από τη δική μας γενεαλογία. Γι’ αυτό σκέφτηκα ότι δεν είναι λογικό να επικαλούμαστε τον Άντι Γουόρχολ αντί την Μπέλλου ως διεμφυλικό και queer είδωλο. Η Σωτηρία Μπέλλου είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα. Πρέπει να σκεφτούμε την ιστορία μας μέσα από την Μπέλλου και όχι από τον Γουόρχολ.
Έχουμε πόλεμο αλλά κανείς δεν μάχεται. Περνάμε ομαδική κατάθλιψη. Αυτός είναι ο τρόπος που ο Καπιταλισμός λειτουργεί. Θα κάνω σεμινάρια για την σύγχρονη πολιτική και τον καπιταλισμό. Και στην κοινωνία φίλων της Μπέλλου.
Δεν έχετε πρώτη φορά αριστερή κυβέρνηση. Είχατε και το ΠΑΣΟΚ. Δεν με ενδιαφέρει η πολιτική που είναι συνδεδεμένη με τα κόμματα. Η πολιτική που με ενδιαφέρει είναι αυτή που συμβαίνει εκτός Κοινοβουλίων και εκτός κομμάτων. Γι’ αυτό μιλάω για το Κοινοβούλιο των Σωμάτων. Από τη στιγμή που μπαίνουμε στη δομή ενός κόμματος το παιχνίδι έχει χαθεί.
Αν έπρεπε να επιλέξω, φυσικά θα προτιμούσα τον ΣΥΡΙΖΑ από τη ΝΔ. Γιατί τουλάχιστον εμένα, έναν τρανσέξουαλ, μπορούν να με αποδεχτούν ως πολιτικό υποκειμένο, ενώ στη ΝΔ με θεωρούν διανοητικά διαταραγμένο. Η αντιπροσωπευτική πολιτική πάντως δεν με αφορά.
Στη διαδικασία αλλαγής φύλου δεν νιώθω ότι είμαι νικητής. Έχω την αίσθηση μόνο ότι είμαι πολύ τυχερός. Κάθε μερα ξυπνώ και λέω «είναι απίστευτο να μπορώ να ζω τη ζωή που θέλω». Είμαι διεμφυλικός, είμαι στη διαδικασία νομιμοποίησης της αλλαγής του ονόματος στην Ισπανία, αγωνίζομαι να διατηρήσω και το Μπεατρίς μαζί με το Πολ, να είμαι άνδρας και γυναίκα ταυτόχρονα. Δίνω πάρα πολλούς αγώνες. Βλέπω τον εαυτό μου να αγωνίζεται παρόλα αυτά με την ομαδική κατάθλιψη.
Η μετάβαση από το ένα φύλο στο άλλο είναι τρομερά δύσκολη. Όχι λόγω των φαρμάκων, γιατί παίρνω απλή ορμόνη. Ξεκίνησα τη διαδικασία το 2005, η αλλαγή γίνεται αργά με τη μικρή δοσολογία. Όταν αλλάζεις τη δόση αλλάζουν τα πάντα, η φωνή. Σκέφτομαι ότι αυτό που μου συμβαίνει δεν είναι κάτι διαφορετικό από την τέχνη. Είναι μια έρευνα που συνδέεται με τις τεχνολογίες για τα φύλα, την τεστοστερόνη.
Η συλλογικότητα είναι θεμελιώδης. Κάθε φορά που με αποκαλεί κάποιος Πολ με μεταμορφώνει. Αν δεν με αποκαλέσεις Πολ εσύ, δεν θα συμβεί ποτέ να είμαι Πολ.
Η απόφαση του Άνταμ Σίμτζικ να έχει curator έναν transgender, που στην Ελλάδα είναι ζήτημα, είναι μια δήλωση. Η κατάσταση είναι όμως πολύ σύνθετη και εξαιρετικά εύθραυστη. Ακόμα έχω γυναικείο διαβατήριο κι όποτε ταξιδεύω μου επιστρέφουν το διαβατήριο λέγοντάς μου «δεν είναι εσύ». Δεν μπορώ να αποδείξω ποιος είμαι. Αναγκάζομαι να κουβαλάω όλα τα σχετικά έγγραφα. Πρόκειται για μια μορφή βίας, η οποία υπάρχει ακόμα και αν θέλεις να πας σε ένα ξενοδοχείο ή να νοικιάσεις ένα αμάξι. Αντιλαμβάνεσαι τους δεσμούς οικονομίας και πολιτικής και βλέπεις πόσο στενά συνδεδεμένα είναι όλα μεταξύ τους στον Καπιταλισμό.
Από τη στιγμή που κάνεις αλλαγή φύλου αντιλαμβάνεσαι ότι ζεις σε ένα τρελό κόσμο. Επιστρέφεις στο Μεσαίωνα. Ζούμε σε ένα σύστημα «κανονικότητας» από το οποίο αν κάνεις ένα βήμα έξω μπορεί και να πεθάνεις.
Από μια άποψη, το ότι ήρθα στην Ελλάδα ήταν σαν να επέστρεφα σπίτι μου, εξαιτίας των ομοιοτήτων με την Ισπανία, είστε χώρα του Νότου με μεγάλο πατριωτισμό, πολύ θρησκοληψία και ισχυρό εθνικισμό, με την κληρονομιά της Δικτατορίας, με την αποτυχία των δημοκρατικών θεσμών και με την χρεοκοπία, που επίσης είναι ζήτημα στην Ισπανία. Υπάρχουν πολλές ομοιότητες.
Είναι πολύ πιο ενδιαφέρον να ζεις εδώ από το να ζεις στη Νέα Υόρκη για να καταλάβεις τι συμβαίνει σήμερα στον κόσμο. Η βάση είναι η συνθετότητα της ελληνικής ιστορίας της χώρας, που βρίσκεται στο μεταίχμιο πολλών διαφορετικών κόσμων.
Θα ήθελα να ζήσω στην Ελλάδα, είναι συναρπαστικό μέρος, το ζήτημα είναι πώς θα βιοποριστώ μετά τη documenta. Τώρα προσπαθώ να μάθω ελληνικά. Υπάρχει η ευκολία στην προφορά γιατί είναι ίδια με των ισπανικών.
Ζούσα στα Εξάρχεια αλλά κάποιος εισέβαλε με σιδερολοστό το βράδυ σπίτι, παραλίγο να πάθω καρδιακό, και έτσι μετακόμισα κοντά στον Ευαγγελισμό, δυο βήματα από το γραφείο. Δεν μπορούσα να κοιμηθώ τρεις μήνες μετά το περιστατικό. Δεν συνέβη κάτι αντίστοιχο όταν έμενα στη Νέα Υόρκη. Ηταν σκληρό.
Τα γραφεία της documenta παραμένουν στα Εξάρχεια, δουλεύουμε πολύ και στο Πολυτεχνείο. Προσωπικά, δεν τα βλέπω τα Εξάρχεια ως γκέτο. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι βλέπω μια σύγχυση στη δημόσια συζήτηση για την περιοχή. Μιλάνε για αναρχισμό, λες και όλοι οι αναρχικοί είναι το ίδιο. Αυτό όμως που βλέπουμε στα Εξάρχεια είναι αναρχοκαπιταλισμός.
Oι «34 ασκήσεις ελευθερίας» της Βουλής των Σωμάτων θα ασκηθούν στο πλαίσιο της documenta 14, από τις 14 έως τις 24 Σεπτεμβρίου, στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων, στο Πάρκο Ελευθερίας (Λεωφόρος Βας. Σοφίας) . Δείτε το
αναλυτικό πρόγραμμα του 10ήμερου.
