«Ξαναπές το με κόμικς» για τα δικαιώματα του ανθρώπου, τη διαφορετικότητα, την ισότητα και τη δημοκρατία
Να εκφράσουν μέσω των κόμικς τις σκέψεις τους για τις δύσκολες καταστάσεις που βιώνουν, αλλά και για τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ισότητα και τη διαφορετικότητα, κάλεσαν 40 έφηβους πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη η μη κυβερνητική οργάνωση ΑΝΤΙΓΟΝΗ και η οργάνωση καλλιτεχνών ADDARΤ. Και η προσέγγιση αυτή δεν ήταν πάντα εύκολη, καθώς στο Κέντρο Προσωρινής Φιλοξενίας στα Λαγκαδίκια για παράδειγμα, οι έφηβοι Αφγανοί δεν ήξεραν τι είναι τα κόμικς, πρόβλημα που ξεπεράστηκε με τις υπερδυνάμεις του Σούπερμαν, τον οποίο οι νεαροί πρόσφυγες γνώριζαν καλά. Σε άλλες περιπτώσεις, τα παιδιά ήταν στην αρχή επιφυλακτικά και διστακτικά, καθώς καλούνταν να πάρουν μέρος σε εργαστήρια με μια θεματική που τους θύμιζε όσα στερούνταν.
Τα προβλήματα όμως ξεπεράστηκαν και τα παιδιά απόλαυσαν τη διαδικασία. Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, με τίτλο «Ξαναπές το με κόμικς», υλοποιήθηκε με βάση τα εργαστήρια «Πες το με κόμικς» που πραγματοποιήθηκαν από τις δύο οργανώσεις την περασμένη χρονιά σε δημοτικά σχολεία της Θεσσαλονίκης, με στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Μαθητές Ε’ και ΣΤ’ δημοτικού, από τρία δημοτικά σχολεία της ανατολικής Θεσσαλονίκης και δύο τη δυτικής Θεσσαλονίκης είχαν συμμετάσχει σε εργαστήρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα και σε συναντήσεις δημιουργικής γραφής, έφτιαξαν σενάρια και δημιούργησαν τα δικά τους κόμικς. Από τα εργαστήρια είχαν προκύψει πέντε θεματικά έντυπα κόμικς με θέματα δικαιώματα του παιδιού, ξενοφοβία και ρατσισμός, δικαιώματα και αναπηρία και σχολικός εκφοβισμός και σχολική βία. Το πρόγραμμα είχε ξεκινήσει τον Δεκέμβριο του 2015 και ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2016 με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
«Κρατήσαμε την ίδια ιδέα, αλλά προχωρήσαμε με άλλη λογική αυτή τη φορά, είχαμε να κάνουμε με έφηβες και εφήβους. Ο στόχος δεν ήταν η ευαισθητοποίηση, στόχος ήταν τα παιδιά μέσα από τις ιστορίες που θα δημιουργούσαν να μεταφέρουν δικά τους μηνύματα για δικαιώματα που πολύ πιθανόν στερούνται, παρά απολαμβάνουν» εξήγησε στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ-ΜΠΕ Πρακτορείο FM 104,9 η υπεύθυνη για τα εκπαιδευτικά προγράμματα σε σχολεία και του προγράμματος «Πες το με κόμικς» της οργάνωσης ΑΝΤΙΓΟΝΗ – Κέντρο Πληροφόρησης και Τεκμηρίωσης για τον Ρατσισμό, την Οικολογία, την Ειρήνη και τη Μη Βία, Αθανασία Τέλλιου.
Στον κύκλο εργαστηρίων «Ξαναπές το με κόμικς», το οποίο χρηματοδοτείται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, συμμετείχαν έφηβοι και έφηβες που τους τελευταίους μήνες ζουν στο Κέντρο Προσωρινής Φιλοξενίας Προσφύγων στα Λαγκαδίκια Θεσσαλονίκης και στον Ξενώνα Ασυνόδευτων Ανηλίκων Αιτούντων Άσυλο στη Σίνδο Θεσσαλονίκης.
Κόμικς στα αραβικά και τα φαρσί
Και στις δύο περιπτώσεις οι άνθρωποι στις δομές που δουλεύουν με τα παιδιά απηύθυναν μια πρόσκληση και όσοι ενδιαφέρονταν δήλωσαν συμμετοχή στα εργαστήρια. Στο Κέντρο Προσωρινής Φιλοξενίας στα Λαγκαδίκια συμμετείχαν 15 παιδιά και τέσσερις εκπαιδευτές και εκπαιδεύτριες. Στον Ξενώνα Ασυνόδευτων Ανηλίκων Αιτούντων Άσυλο, στη Σίνδο ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση 25 παιδιά, τα οποία χωρίστηκαν σε δύο ομάδες ανάλογα με τη μητρική τους γλώσσα, δηλαδή δημιουργήθηκε μία ομάδα με έφηβους που μιλούν αραβικά και μία ομάδα για έφηβους που μιλούν την περσική (φαρσί).
Εξηγώντας τι είναι τα κόμικς
Στο Κέντρο Προσωρινής Φιλοξενίας στα Λαγκαδίκια, όπου φιλοξενούνται έφηβοι από το Αφγανιστάν οι εκπαιδευτές συνάντησαν αρχικά δυσκολία να εξηγήσουν τι είναι το κόμικ. «Στην πρώτη συνάντηση γνωριμίας, όταν ρωτούσαμε ποιο είναι το αγαπημένο σας κόμικ, πολλοί απαντούσαν ποιος είναι ο αγαπημένος τους κωμικός, μιλούσαν για ένα άτομο, το οποίο το είχαν δει να κάνει σάτιρα στην τηλεόραση» είπε η κ. Τέλλιου. Ένας όμως ήρωας κόμικ ήταν γνωστός σε όλους και φυσικά επιστρατεύθηκε για την πρώτη επαφή με τον κόσμο των εικονογραφημένων ιστοριών.
«Όλοι ήξεραν τον Σούπερμαν και μέσα από τον Σούπερμαν κατάλαβαν τι είναι κόμικ. Έτσι κάπως ξεκινήσαμε να λέμε ότι υπάρχουν διάφοροι ήρωες και ότι γύρω από το χαρακτήρα τους μπορούν να δημιουργηθούν διαφορετικές ιστορίες και ότι και όσοι συμμετείχαν στα εργαστήρια μπορούσαν να δημιουργήσουν νέους, δικούς τους ήρωες» τόνισε.
Ο αρχικός δισταγμός των παιδιών
Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα, όπως ανέφερε, ήταν στην αρχή επιφυλακτικοί και διστακτικοί και διατύπωσαν ενστάσεις για το θέμα των εργαστηρίων, τα δικαιώματα, δεν μπορούσαν να δεχθούν και να πάρουν μέρος σε εργαστήρια με μια θεματική που τους θύμιζε όσα στερούνταν. «Η προσέγγιση ήταν διαφορετική σε σχέση με τα εκπαιδευτικά εργαστήρια που πραγματοποιούνται στα σχολεία, επιδίωξή μας ήταν να φθάσουμε σε ένα μήνυμα βαθύτερο από την απλή ευαισθητοποίηση. Στην αρχή συναντήσαμε δισταγμό και αρνητισμό από τα παιδιά. Όσο γνωριζόμασταν νομίζω ότι καταφέραμε να συγκροτήσουμε ομάδα, να επικοινωνήσουμε μεταξύ μας και καταλάβαμε και με ποιον τρόπο θέλουμε να συνεργαστούμε, για τον ίδιο σκοπό τη διεκδίκησητων δικαιωμάτων, όσο αυτή μπορεί να επιτευχθεί μέσα από ένα κόμικ», επισήμανε η κ. Τέλλιου.
Τα εργαστήρια έχουν ολοκληρωθεί, έχουν συγκεντρωθεί όλα τα σενάρια και οι καλλιτέχνες της ADDART φτιάχνουν τα storyboard, θα ετοιμαστούν τα τεύχη και θα εκτυπωθούν στα ελληνικά και στη συνέχεια και στις μητρικές γλώσσες των παιδιών για να έχουν την ιστορία τους και να τη διαβάζουν στη γλώσσα που μιλούν. Το πρόγραμμα «Ξαναπές το με κόμικς», τόνισε η υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων της οργάνωσης ΑΝΤΙΓΟΝΗ ήταν μία εμπειρία που άλλαξε εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους.
«Αλλάξαμε και εμείς σαν προσωπικότητες, επειδή οι ιστορίες που μετέφεραν σε εμάς τα παιδιά ήταν πολύ δυνατές. Ήρθαμε κοντά με τα βιώματα των παιδιών, πήραμε πολλές ιδέες για το πόσο σημαντικό είναι να κινητοποιηθούμε για να αλλάξουμε καταστάσεις και συνθήκες δύσκολες», υπογράμμισε.