Τεχνητή νοημοσύνη: Είναι η λύση για το click-bait στην ελληνική δημοσιογραφία; Το ΕΚΠΑ έχει την απάντηση…

Είναι το νέο εργαλείο που δημιούργησε η ομάδα του Εργαστηρίου Νέων Τεχνολογιών του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ -χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη- το «αντίδοτο» στο click-baiting;

Οι πιο σύγχρονες τεχνολογικές κατακτήσεις, όπως οι τεχνικές τεχνητής νοημοσύνης, αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης και επεξεργασίας φυσικής γλώσσας για την μελέτη της έννοιας της ποιότητας στη δημοσιογραφία, αξιοποιήθηκαν από το Εργαστήριο Νέων Τεχνολογιών για την δημιουργία ενός πρωτοποριακού εργαλείου για τα ελληνικά δεδομένα, του «ευφυούς συμβούλου»iQJournalism.

Πρακτικά, πρόκειται για μια πλατφόρμα που καθοδηγεί τους δημοσιογράφους σε πραγματικό χρόνο σχετικά τόσο με την ποιότητα του κειμένου τους, αλλά και με την αναμενόμενη επιτυχία του, για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και με βάση τις νέες ψηφιακές ανάγκες. Συνδυάζει δηλαδή την τήρηση των δημοσιογραφικών αρχών δεοντολογίας, στο πλαίσιο όμως που απαιτείται ώστε ένα κείμενο να είναι επιτυχημένο στο διαδίκτυο.

«Ο τρόπος με τον οποίο το αναγνωστικό κοινό καταναλώνει και διαμοιράζεται τις ειδήσεις έχει αλλάξει σημαντικά, με τα κοινωνικά δίκτυα να έχουν αναδιαμορφώσει τις παραδοσιακές δημοσιογραφικές πρακτικές. Οι δημοσιογράφοι λαμβάνουν υπόψη τις προτιμήσεις του κοινού και τις επιταγές των αλγορίθμων του διαδικτύου, που αναδεικνύουν ή όχι ένα ρεπορτάζ, ενώ παράλληλα οφείλουν να τηρούν τις δημοσιογραφικές αρχές και αξίες» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο συντονιστής του έργου και επιστημονικός υπεύθυνος του εργαστηρίου, αναπληρωτής καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Μουρλάς.

Το έργο κατάφερε να αποσπάσει χρηματοδότηση 1 εκατ. ευρώ και υλοποιείται σε συνεργασία με την εταιρεία αποδελτίωσης InΝews, η οποία έχει τροφοδοτήσει τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης που κατασκευάστηκαν στο εργαστήριο του ΕΚΠΑ με 10 εκατομμύρια άρθρα από τον ελληνικό Τύπο, δηλαδή πρόκειται για μια άνευ προηγούμενου για την Ελλάδα προσέγγιση σε βάθος.

«Στα πρώτα στάδια της υλοποίησης, πραγματοποιήθηκε πρωτογενής έρευνα ανάλυσης δημοσιογραφικών κειμένων, ενώ για τη θεωρητική τεκμηρίωση της βασικής έννοιας της αντιληπτικής ποιότητας ενός άρθρου, δηλαδή της ποιότητας όπως την αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης, έγινε μια σειρά συνεντεύξεων με καθηγητές και επαγγελματίες του χώρου» εξηγεί ο κ. Μουρλάς.

Πώς λειτουργεί το iQJournalism;

Αρχικά ο συντάκτης επιλέγει τη θεματολογία και αν πρόκειται για μικρό ή μεγάλο άρθρο, ενώ καλείται να συμπληρώνει τον αριθμό των φωτογραφιών και των βίντεο που ενδεχομένως θα συμπεριληφθούν. Στην συνέχεια, επιλέγει σε ποια κοινωνικά δίκτυα πρόκειται να δημοσιευτεί το άρθρο, καθώς οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη για το Facebook διαφέρουν από εκείνες του Χ (Twitter). Αφού ολοκληρωθεί το αρχικό στάδιο, το μοντέλο έχει τις βασικές πληροφορίες που χρειάζεται για να ξεκινήσει να παράγει συστάσεις στον αρθρογράφο ως προς την ποιότητα, αλλά και την προβλεπόμενη δημοφιλία του κειμένου.

«Ο ευφυής σύμβουλος βασίζει τις συστάσεις του σε τέσσερις βασικές κατηγορίες, την ποιότητα της γλώσσας, την αντικειμενικότητα, τα συναισθήματα που εκφράζονται στο κείμενο και την ψυχαγωγία. Για παράδειγμα, για την μέτρηση της ποιότητας της γλώσσας, ο αλγόριθμος υπολογίζει στο παρασκήνιο ένα σκορ για παραμέτρους όπως το πλούσιο λεξιλόγιο, η επανάληψη λέξεων, το μέγεθος των προτάσεων, ενώ για την αντικειμενικότητα μετρά τις πηγές που αναφέρονται στο κείμενο και αν διακρίνεται η άποψη του δημοσιογράφου» σημειώνει ο συντονιστής του έργου, κ. Μουρλάς.

Ο καθηγητής προσθέτει ότι «καθώς ο δημοσιογράφος συντάσει το κείμενό του μέσα στην εφαρμογή, το μοντέλο θα του προτείνει διάφορες εναλλακτικές ώστε να γίνει πιο ποιοτικό ενώ παράλληλα θα στοχεύει να αυξήσει τις πιθανότητες του να γίνει δημοφιλές στο διαδίκτυο. Ένα παράδειγμα θα ήταν να αποφευχθούν οι αρνητικά φορτισμένες λέξεις σε θέματα που αφορούν τις επιχειρήσεις, το χρηματιστήριο και την οικονομία».

Όπως εκτιμά ο ίδιος, «εάν ο συντάκτης γνωρίζει πώς να κάνει το κείμενό του ελκυστικό στο αναγνωστικό κοινό, σύμφωνα με τις συμβουλές του αλγορίθμου που έχει εκπαιδευτεί σε μεγάλα δεδομένα από τα κοινωνικά δίκτυα, δεν θα μπει σε πειρασμό να χρησιμοποιήσει πρακτικές click-baiting».

@stuffaboutadvertising I am nerding out about Google’s new AI tools for writing! This is going to be such a good resource for copywriters. 🙌 #copywriting #ai #aiforwriting #writingtips #writingtools #textfx #googleai ♬ original sound – Stuff About Advertising

Τα δώρα που φέρνει η Τεχνητή Νοημοσύνη

Η ανάγκη για το iQJournalism προέκυψε από την απουσία σαφών κανόνων και εργαλείων για τη βέλτιστη συγγραφή ενός κειμένου που προορίζεται για το διαδίκτυο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η ανάγκη για τη θετική ανταπόκριση του κοινού στα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να οδηγήσει σε πρακτικές αμφιβόλου ποιότητας.

«Στο σημερινό υβριδικό περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης, στο οποίο παραδοσιακές αξίες, όπως η αντικειμενικότητα, έχουν παραγκωνιστεί, αφήνοντας περιθώριο για περισσότερη αμεσότητα στη δημοσιογραφία, το ποσοστό δέσμευσης του κοινού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει μετατραπεί σε έναν σημαντικό παράγοντα επιτυχίας ενός άρθρου. Στην προσπάθεια να βρει ένας δημοσιογράφος την “μαγική συνταγή” για τη σύνταξη ποιοτικών και ελκυστικών ειδήσεων, δημιουργήθηκε το iQJournalism» υπογραμμίζει ο κ. Μουρλάς.

Στόχος του ευφυούς συμβούλου, όπως λέει ο ίδιος, είναι να συνεπικουρήσει τους δημοσιογράφους «να παρέχουν στο αναγνωστικό κοινό αρθρογραφία καλύτερης ποιότητας, συμβάλλοντας κατ’ αυτό τον τρόπο στη μείωση της αντιγραφής – επικόλλησης κειμένων από ειδησεογραφικές ιστοσελίδες, τις ψευδείς ή σκανδαλοθηρικές ειδήσεις που υποβαθμίζουν την ποιότητα του δημοσιογραφικού και κατά συνέπεια εν γένει δημόσια εκφερόμενου λόγου».

Ο κ. Μουρλάς εκτιμά ότι «τα ερευνητικά και εμπορικά αποτελέσματα που θα παραχθούν από το έργο θα έχουν ένα διπλό θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία και στην οικονομία. Θα προσφέρουν για πρώτη φορά στους δημοσιογράφους μια ενδελεχή και ερευνητικά τεκμηριωμένη ταξινόμηση των παραγόντων που στοιχειοθετούν την ποιότητα ενός άρθρου και θα αυξήσουν την παραγωγικότητα των δημοσιογράφων σε πραγματικό χρόνο».

@betterlegal Ai tools actually worth your time #aitools #ai #chatgpt #chatgpt4 #chatgpt3 #aibusinessjourney #aibusinesstools #businessautomation #chatgptprompts ♬ City – lofi’chield

Η ιδέα για το έργο ξεκίνησε από τη διδακτορική διατριβή της Δρ. Κατερίνας Σωτηράκου, η οποία είναι και επικεφαλής της έρευνας. «Στο Εργαστήριο Νέων Τεχνολογιών δουλεύουμε πάνω σε θέματα τεχνητής νοημοσύνης και δημοσιογραφίας δεδομένων εδώ και μια δεκαετία, με αποτέλεσμα να έχουμε καταφέρει να φέρουμε κοντά τη δημοσιογραφία και την πληροφορική» σχολιάζει ο κ. Μουρλάς. Η γνώση τόσων ετών, η έκρηξη στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης και η ιδέα της κ. Σωτηράκου που βρίσκει εμπορική εφαρμογή δημιούργησαν μια μοναδική ευκαιρία.

«Με τα αμέτρητα δεδομένα που ο καθένας από εμάς αφήνει στο διαδίκτυο και εκμεταλλευόμενοι την επανάσταση που συμβαίνει αυτή την στιγμή στο χώρο της τεχνητής νοημοσύνης καταφέραμε να υλοποιήσουμε ένα καινοτόμο προϊόν ώστε να συνδέσουμε την πανεπιστημιακή έρευνα με την αγορά. Ευελπιστώ μετά το Αθηναϊκό Πρακτορείο, που θα είναι και ο πρώτος ειδησεογραφικός οργανισμός που θα το χρησιμοποιήσει πιλοτικά, το iQJournalism να μπει σε αρκετά newsrooms στην Ελλάδα, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να λύσει τα χέρια των δημοσιογράφων και να επιταχύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό των μέσων στη χώρα μας» υπογραμμίζει ο αναπληρωτής καθηγητής του ΕΚΠΑ.

«Η δημοσιογραφία έχει ήδη αξιοποιήσει την Τεχνητή Νοημοσύνη σε διάφορες μορφές της όπως την εξατομικευμένη πληροφόρηση, την αυτοματοποιημένη παραγωγή ειδήσεων (robot journalism), την αυτόματη μετάφραση ή την παραγωγή περιλήψεων. Με τον ερχομό της Παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης (Generative AI), οι δυνατές εφαρμογές της πολλαπλασιάζονται ενώ οι επιπτώσεις της δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί» τονίζει ο κ. Μουρλάς, προσθέτοντας ότι «αναμφίβολα βρισκόμαστε σε μια νέα επανάσταση της τεχνολογίας, παρόμοια με αυτή της γέννησης του διαδικτύου, αλλάζοντας συνεχώς το τρόπο που όλοι μας εργαζόμαστε στην αναζήτηση της πληροφορίας, στην ανάλυση των πληροφοριών, στη συγκέντρωση των πηγών και τη σύνταξη ενός κειμένου ή μιας δημοσιογραφικής ιστορίας για την περίπτωση των δημοσιογράφων».

Informing #CHI2023 participants about our Intelligent Advisor for journalism #iqjournalism #robotjournalism pic.twitter.com/UyrUiOQhUo

— Catherine Sotirakou (@CathrineSot) September 27, 2023

Όπως αναφέρει ο ίδιος, «οι εφαρμογές της υπόσχονται μεγαλύτερη ταχύτητα σε όλα τα στάδια της εργασίας μας, αύξηση της παραγωγικότητάς μας, αλλά κρύβουν ταυτόχρονα κατασκευασμένα γεγονότα, προκαταλήψεις και ψεύτικες ιστορίες. Η παραπληροφόρηση γίνεται ακόμη πιο εύκολη σε όσους ενθουσιασμένοι από τις δυνατότητές της αφεθούν και πιστέψουν τις αληθοφανείς, πολλές φορές, πηγές που χρησιμοποιεί».

Η ισορροπία ανάμεσα στις ευκαιρίες και τις παγίδες που παρουσιάζει η τεχνολογική εξέλιξη μπορεί να επιτευχθεί, εφόσον τα ΜΜΕ αγκαλιάσουν δημιουργικά τα νέα εργαλεία. «Η γνώση και συνεχής εκπαίδευση των δημοσιογράφων είναι ο μόνος τρόπος να αξιοποιηθεί σωστα και υπεύθυνα η νέα αυτή δύναμη της τεχνολογίας και να στραφεί στη σωστή κατεύθυνση των βασικών αρχών και των αξιών της δημοσιογραφίας και προς όφελος των αναγνωστών και των πολιτών» καταλήγει ο κ. Μουρλάς.

Το έργο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «ΕΡΕΥΝΩ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ (Β’ ΚΥΚΛΟΣ)» με τη συγχρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εθνικούς πόρους μέσω του Ε.Π. Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) (κωδικός έργου: Τ2ΕΔΚ-04616).

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ – Σοφία Μανδηλαρά